Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 66 εγγραφές [11 - 20] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- εναλλαγή η [enalají] Ο29 : η ενέργεια του εναλλάσσω, διαδοχική αλλαγή και αντικατάσταση του ενός από το άλλο: Σταθερή / κανονική / διαρκής ~. H ~ ημέρας και νύχτας. H ~ τονισμένων και άτονων συλλαβών. H ~ των μεγαλύτερων κομμάτων στην εξουσία. || (βιολ.) ~ της ύλης, μεταβολισμός.
[λόγ. < ελνστ. ἐναλλαγή `ανταλλαγή, ποικιλία΄ & σημδ. γαλλ. alternance, alternation]
- εναλλακτικός -ή -ό [enalaktikós] Ε1 : 1.που μπορεί να εναλλάσσεται με άλλον ή να χρησιμοποιείται αντί άλλου, ανάλογα με τις περιστάσεις ή τις ανάγκες: Εναλλακτικές προτάσεις / μέθοδοι / λύσεις. Εναλλακτικοί τρόποι. Aναγκάστηκα να δεχτώ τους όρους του, γιατί δεν είχα άλλη εναλλακτική πρόταση. || (ειδικότ.): Εναλλακτικές πηγές ενέργειας, οι πηγές ενέργειας που δε βλάπτουν το περιβάλλον και είναι ανανεώσιμες. Εναλλακτικοί οικολόγοι, που υποστηρίζουν τη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας. || (στρατ.) Εναλλακτική θητεία, η εκπλήρωση των στρατιωτικών υποχρεώσεων ενός ατόμου με υπηρεσία, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, σε χώρους όπου προσφέρεται κοινωνικό έργο. 2. (συνήθ. για την τέχνη κτλ.) που αμφισβητεί τις καθιερωμένες μορφές και φόρμες: Εναλλακτική ζωγραφική. ~ κινηματογράφος.
εναλλακτικά & εναλλακτικώς ΕΠIΡΡ: Λειτουργούν ~, πότε το ένα πότε το άλλο· (πρβ. εναλλάξ). [λόγ. < ελνστ. ἐναλλακτικός `που μετατρέπεται, ανώμαλος΄ σημδ. γαλλ. alternatif ή αγγλ. alternative· λόγ. εναλλακτικ(ός) -ώς]
- εναλλάξ [enaláks] επίρρ. : πότε ο ένας, πότε ο άλλος· μια ο ένας, μια ο άλλος εκ περιτροπής: Συμφώνησαν να επιτηρούν την είσοδο ~, δύο ώρες ο ένας, δύο ο άλλος. || (ειδ. γεωμ.) γωνίες ~, που σχηματίζονται εκατέρωθεν (αριστερά και δεξιά) μιας ευθείας η οποία τέμνει άλλες ευθείες· γωνίες επί τα αυτά μέρη: Οι ~ εσωτερικές γωνίες είναι ίσες, όταν οι τεμνόμενες ευθείες είναι παράλληλες.
[λόγ. < αρχ. ἐναλλάξ]
- εναλλασσόμενος -η -ο [enalasómenos] Ε5 : 1α.που έχει στοιχεία, μέρη, φάσεις κτλ. τα οποία εναλλάσσονται μεταξύ τους: Εναλλασσόμενο ρεπερτόριο / δραματολόγιο, που περιλαμβάνει θεατρικά είδη ή έργα τα οποία εναλλάσσονται μεταξύ τους. β. που αντικαθίσταται από άλλον: Εναλλασσόμενες καλλιέργειες. 2. (φυσ.) Εναλλασσόμενο ηλεκτρικό ρεύ μα, του οποίου η φορά αντιστρέφεται περιοδικά.
[λόγ.: 1: μπε. του εναλλάσσω· 2: σημδ. γαλλ. (courant) alternatif ή αγγλ. alternating (current)]
- εναλλάσσω [enaláso] -ομαι Ρ2.2 μπε. εναλλασσόμενος* : αντικαθιστώ το ένα με το άλλο, θέτω διαδοχικά και κατ΄ επανάληψη στη θέση του ενός το άλλο: Εναλλάσσει το κωμικό με το τραγικό στοιχείο. || (παθ.) αντικαθίσταμαι από άλλον και τον αντικαθιστώ διαδοχικώς και κατ΄ επανάληψη: Οι φρουροί εναλλάσσονταν κάθε δύο ώρες. Tο τραγικό εναλλάσσεται με το κωμικό. Tετράστιχη στροφή από οχτασύλλαβους και εφτασύλλαβους τροχαϊκούς στίχους που εναλλάσσονται.
[λόγ. < αρχ. ἐναλλάσσω `αντικαθιστώ΄]
- ενάμισης μιάμιση ενάμισι [enámisis mnámisi enámisi] αριθμτ. επίθ. : ένας και μισός: ~ χρόνος. Mιάμιση ώρα. Ενάμισι μέτρο. Σε διάστημα ενάμιση χρόνου / μιάμισης ώρας / ενάμισι έτους. || Tι ώρα είναι; - Mιάμιση.
[μσν. *ενάμισης (πρβ. μσν. ανάμισης με υποχωρ. αφομ. [e-a > a-a] ) < ουδ. *ενάμισι -ς· μιά-μιση κατά τα ενάμισης, ενάμισι· μσν. *ενάμισι < *ενάημισι με αποφυγή της χασμ. < ένα + ήμισυ (πρβ. ελνστ. ἑνήμισυ)]
- ενάμνιος -α -ο [enámnios] Ε6 : (ανατ.) που βρίσκεται μέσα στο άμνιο· (πρβ. αμνιακός): Ενάμνιο υγρό.
[λόγ. εν- άμνι(ον) -ος]
- ενανθρακώνω [enanθrakóno] -ομαι Ρ1 : εμπλουτίζω με άνθρακα μια μάζα σιδήρου ή κράματος, για να αυξήσω τη σκληρότητά του.
[λόγ. εν- ανθρακ- (δες άνθρακας) -ώ > -ώνω μτφρδ. αγγλ. carburize, carbonize]
- ενανθράκωση η [enanθrákosi] Ο33 : η διαδικασία και το αποτέλεσμα του ενανθρακώνω: ~ μαλακού χάλυβα. Mέθοδοι ενανθράκωσης.
[λόγ. ενανθρακω- (δες ενανθρακώνω) -σις > -ση]
- ενανθρακωτικός -ή -ό [enanθrakotikós] Ε1 : που χρησιμοποιείται για ενανθράκωση: Ενανθρακωτικά μέσα / υγρά / αέρια.
[λόγ. ενανθρακω- (δες ενανθρακώνω) -τικός]
