Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 3.928 εγγραφές [91 - 100] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- σακχαρώδης -ης -ες [sakxaróδis] Ε11 : (χημ.) α. που περιέχει σάκχαρο: Σακχαρώδεις ενώσεις. β. (ιατρ.) ~ διαβήτης, σάκχαρο2β.
[λόγ. σάκχα ρ(ον) -ώδης]
- σάλα η [sála] Ο25α : 1. το μεγαλύτερο και συνήθ. το ωραιότερο δωμάτιο του σπιτιού, που προορίζεται για την υποδοχή των επισκεπτών· σαλόνιI1α. 2. μεγάλη αίθουσα, συνήθ. σε ξενοδοχείο, για χορούς, δεξιώσεις κτλ.
[ιταλ. sala]
- σαλάγημα το [salájima] & σαλάγισμα το [salájizma] Ο49 : (λαϊκότρ.) παρακίνηση ενός κοπαδιού να προχωρήσει ή να σταματήσει, με ειδικές κραυγές, σφυρίγματα κτλ.
[σαλαγη- (σαλαγώ) -μα· σαλαγ(ώ) -ισμα]
- σαλαγητό το [salajitó] Ο38 : (λαϊκότρ.) σάλαγος.
[σαλαγ(ώ) -ητό]
- σάλαγος ο [sálaγos] Ο20 : (λαϊκότρ.) 1. η βουή, ο θόρυβος που κάνει ένα κοπάδι ζώων. || (λογοτ.): Ο ~ της μέρας δεν έχει κοπάσει ακόμα. Ο ~ της μάχης / του πολέμου. Ο ~ των κυμάτων / της θάλασσας. 2. η κραυγή του βοσκού με την οποία παρακινεί το κοπάδι να προχωρήσει ή να σταματήσει.
[σαλαγ(ώ) -ος (αναδρ. σχημ.)]
- σαλαγώ [salaγó] & -άω Ρ10.1α : (λαϊκότρ.) για το βοσκό που με κραυγές, σφυρίγματα κτλ. παρακινεί το κοπάδι να προχωρήσει ή να σταματήσει: Σαλαγούσε τα πρόβατα.
[ελνστ. σαλαγῶ `ταρακουνώ (για τη θάλασσα)΄ (πρβ. ελνστ. σαλαγή `κραυγή΄)]
- σαλαμάνδρα η [salamánδra] & σαλαμάντρα η [salamándra] Ο25 : μικρό αμφίβιο ερπετό που ζει στη στεριά, έχει τη μορφή και το μέγεθος σαύρας, δέρμα μαύρο με κίτρινες κηλίδες και εκκρίνει ένα τοξικό υγρό.
[λόγ. < αρχ. σαλαμάνδρα (προφ. [ndr] )· προσαρμ. στη δημοτ. [nδ > nd] ]
- σαλάμι το [salámi] Ο44 : είδος αλλαντικού από ψιλοκομμένο κρέας, κομματάκια λίπος και μπαχαρικά, τα οποία τοποθετούνται μέσα σε μοσχαρίσιο έντερο, έτσι ώστε να δημιουργείται ένας μακρύς κύλινδρος: ~ αέρος / βραστό / σκορδάτο. || Γλυκό ~, γλυκό του ψυγείου από μπισκότα και σοκολάτα. || (μτφ.): Πολιτική / μέθοδος του σαλαμιού, σαλαμοποίηση.
σαλαμάκι το YΠΟKΟΡ. [ιταλ. salam(e) -ι]
- σαλαμινομάχος ο [salaminomáxos] Ο18 : Έλληνας πολεμιστής που πολέμησε εναντίον των Περσών στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
[λόγ. Σαλαμιν- (Σαλαμίς < αρχ. Σαλαμίς) -ο- + -μάχος κατά το μαραθωνομάχος]
- σαλαμοποίηση η [salamopíisi] Ο33 : πολυδιάσπαση που γίνεται για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα αυτού που την προκαλεί, π.χ. σε θέματα που, ενώ θα έπρεπε να συνεξεταστούν, διαχωρίζονται και εξετάζονται χωριστά.
[λόγ. σαλάμ(ι) -ο- + -ποίη(σις) -ση μτφρδ. αγγλ. salami tactics]
