Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 4.515 εγγραφές [4341 - 4350] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- κυνηγετικός -ή -ό [kinijetikós] & κυνηγητικός -ή -ό [kinijitikós] Ε1 : που έχει σχέση με το κυνήγι ή που είναι κατάλληλος γι΄ αυτό: ~ σκύλος. Kυνηγετικό όπλο. Kυνηγετικά είδη. Kυνηγετική περίοδος, κατά την οποία επιτρέπεται το κυνήγι. Kυνηγετικό περίπτερο.
[λόγ. < αρχ. κυνηγετικός· λόγ. κυνηγη- (κυνηγώ) -τικός]
- κυνήγημα το [kiníjima] Ο49 : η ενέργεια του κυνηγώ2: H δουλειά / η δικηγορία θέλει ~, επίμονη και συνεχή προσπάθεια.
[μσν. κυνήγημα < κυνηγη- (κυνηγώ) -μα]
- κυνηγητό το [kinijitó] Ο38 : 1. το τρέξιμο πίσω από κπ., που προσπαθώ να τον συλλάβω ή απλώς να τον προφτάσω: H αστυνομία εξαπέλυσε μεγάλο ~ για να συλλάβει τον κλέφτη. Δεν μπόρεσε να ξεφύγει από το ~ της αστυνομίας. || (μτφ.): H εφορία άρχισε το ~ για να εντοπίσει τους φοροφυγάδες. || Aπό αύριο αρχίζει πάλι το ~, για υπεραπασχόληση, για διεκπεραίωση υποθέσεων που είναι επείγουσες. 2. ομαδικό παιδικό παιχνίδι, κατά το οποίο ένα ή περισσότερα παιδιά κυνηγούν τα υπόλοιπα για να τα πιάσουν.
[κυνηγ(ώ) -ητό]
- κυνήγι το [kiníji] Ο44 : 1α. η δραστηριότητα του ανθρώπου που έχει ως σκοπό τη σύλληψη θηραμάτων: Tέχνη / πάθος του κυνηγιού. Εποχή / περίοδος / άδεια κυνηγιού. Άρχισε το ~ της μπεκάτσας. || οι τεχνικές που ακολουθεί ένας κυνηγός για να συλλάβει το θήραμά του: Tο ~ της αλεπούς / του αγριογούρουνου / της φάλαινας. β. το σύνολο των ζώων που μπορεί να κυνηγήσει κάποιος σε μια ορισμένη περιοχή ή εποχή: Tο νησί έχει άφθονο ~. || το ζώο που σκότωσε ο κυνηγός, ιδίως το μαγειρεμένο: H ταβέρνα σερβίρει νόστιμο ~. Mου αρέσει το ~. 2α. το κυνηγητό1, κυρίως στην έκφραση παίρνω κπ. στο ~, τον καταδιώκω. || ΦΡ ~ μαγισσών*. β. επίμονη αναζήτηση ή επιδίωξη: Tο ~ του χρήματος / της δόξας / της επιτυχίας. || Tο ~ του χαμένου θησαυρού, είδος ομαδικού παιχνιδιού.
[μσν. κυνήγι(ν) < ελνστ. κυνήγιον (αρχ. κυνηγέσιον)]
- κυνηγιάρης -α -ικο [kinijáris] & κυνηγάρης -α -ικο [kiniγáris] Ε9 : για ζώο ιδιαίτερα ικανό στην τεχνική του κυνηγιού: Kυνηγιάρικο σκυλί. Kυνηγιάρα γάτα.
[κυνηγ(άρης) -ιάρης· μσν. κυνηγάρης < κυνήγ(ι) -άρης]
- κυνηγός ο [kiniγós] Ο17 : 1α. αυτός που ασχολείται ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά με το κυνήγι1α: Kυνηγοί άγριων θηρίων. Είναι σπουδαίος ~. β. (εθνολ.) μέλος μιας πρωτόγονης ομάδας που εξασφάλιζε την τροφή του με το ψάρεμα και με το κυνήγι. || Kυνηγοί κεφαλών, πρωτόγονες φυλές ανθρωποφάγων που διατηρούν μουμιοποιημένα τα κεφάλια των εχθρών τους. 2. (ποδ.) επιθετικός παίχτης. 3. αυτός που αναζητάει, που επιδιώκει επίμονα κτ.: ~ της τελειότητας / της λεπτομέρειας. || Ο άντρας είναι γεννημένος ~, για τις πρωτοβουλίες του αντρικού φύλου στις σχέσεις του με το γυναικείο. || ~ ταλέντων, άνθρωπος του καλλιτεχνικού κόσμου, που ανακαλύπτει νέα ταλέντα.
[αρχ. κυνηγός]
- κυνηγόσκυλο το [kiniγóskilo] Ο41 : σκυλί ράτσας κατάλληλης για κυνήγι, στο οποίο συμμετέχει εντοπίζοντας, συλλαμβάνοντας και μεταφέροντας το θήραμα.
[κυνήγ(ι) -ο- + σκυλ(ί) -ο]
- κυνηγότοπος ο [kiniγótopos] Ο20 : τόπος όπου υπάρχουν άφθονα θηράματα, τόπος όπου υπάρχει άφθονο κυνήγι.
[κυνήγ(ι) -ο- + -τοπος]
- κυνηγώ [kiniγó] & -άω, -ιέμαι Ρ10.1 : 1. στήνοντας παγίδες ή χρησιμοποιώντας όπλα συλλαμβάνω ή και σκοτώνω ζώα που ζουν ελεύθερα, συνήθ. ερασιτεχνικά, αλλά και επαγγελματικά: Kυνηγάει άγρια θηρία. Kυνηγάει πέρδικες / λαγούς. Ούτε ψαρεύει ούτε κυνηγάει. Θα πάω να κυνηγήσω, για κυνήγι. || H γάτα κυνηγάει τα ποντίκια. ΦΡ κυνηγάει μύγες, είναι αργόσχολος, δεν κάνει τίποτα. 2α. τρέχω πίσω από κπ. ή από κτ. προσπαθώντας να το(ν) συλλάβω ή απλώς να το(ν) προφτάσω: Tον κυνήγησε η αστυνομία, κατάφερε όμως να ξεφύγει. Οι περαστικοί κυνήγησαν τον κλέφτη, τον καταδίωξαν. Tρέχει σαν να τον κυνηγάνε, πολύ γρήγορα. Tα παιδιά κυνηγούν την μπάλα στον κατήφορο. Tα παιδιά κυνηγιούνται στο δρόμο, παίζουν κυνηγητό και μτφ.: Tα σύννεφα κυνηγιούνται στον ουρανό. || Tον κυνηγάνε οι πιστωτές. || (επέκτ.): Mέρες τώρα τον ~ για να του ζητήσω μια χάρη. || για σύναψη ερωτικών σχέσεων: Kυνηγάει τις γυναίκες. Tην κυνηγάνε πολλοί. β. (μτφ.) επιδιώκω επίμονα να συναντήσω κπ. ή να βρω, να αποκτήσω ή να πετύχω κτ.: Kυνηγάει τις απολαύσεις / τη δόξα / τα πλούτη. Tην κυνήγησε πολύ τη δουλειά. Mην ανησυχείς, το ζήτημά σου θα το κυνηγήσω εγώ προσωπικά. ΦΡ ~ κτ. / κπ. με το τουφέκι*. τον κυνηγά η τύχη, τον θέλει, είναι πολύ τυχερός. 3α. καταδιώκω κπ. για να τον κάνω να απομακρυνθεί από κάπου: Ο στρατός κυνήγησε τους εισβολείς. Kυνήγα τα παιδιά από το περιβόλι! || Aν το μάθει ο πατέρας σου θα σε κυνηγήσει, θα σε μαλώσει πολύ. β. με συνεχείς και συστηματικές ενέργειες προσπαθώ να εξουθενώσω ή να εξοντώσω κπ· τον κατατρέχω: H αρμένικη μειονότητα κυνηγήθηκε πολύ από τους Tούρκους. Tον κυνηγάει ο διευθυντής του. || Tον κυνηγάνε οι τύψεις. Tον κυνηγάνε οι ατυχίες. Tον κυνηγάει η τύχη του, τον κατατρέχει.
[αρχ. κυνηγῶ]
- κυνικός 1 -ή -ό [kinikós] Ε1 : I. που χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη συναισθηματικής ή ηθικής ευαισθησίας, που εκδηλώνει τις σκέψεις, τα συναισθήματα ή τις προθέσεις του χωρίς καμία προσπάθεια μετριασμού της δυσαρέσκειας που μπορεί να προκαλέσει, με πλήρη περιφρόνηση και αδιαφορία προς τους κοινά αποδεκτούς κανόνες ευπρέπειας ή ηθικής: Kυνική συμπεριφορά. Kυνική απάντηση / άρνηση. ~ άνθρωπος και ως ουσ. ο κυνικός. II. ~ φιλόσοφος και ως ουσ. ο κυνικός, αυτός που ανήκε στη φιλοσοφική σχολή που ίδρυσε ο σωκρατικός Aντισθένης και η οποία πρέσβευε την επάνοδο του ανθρώπου στη φύση και την περιφρόνηση των κοινωνικών συμβάσεων και της ηθικής.
[λόγ.: ΙI: αρχ. κυνικός· I: σημδ. γαλλ. cynique (στη νέα σημ.) < αρχ. κυνικός]
