Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 18 εγγραφές [1 - 10] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- αλληλοθαυμάζομαι [aliloθavmázome] Ρ2.1β (συνήθ. πληθ.) : για πρόσωπα που θαυμάζονται αμοιβαία.
[λόγ. αλληλο- + θαυμάζομαι]
- αλληλοθαυμασμός ο [aliloθavmazmós] Ο17 : αμοιβαίος θαυμασμός.
[λόγ. αλληλο- + θαυμασμός]
- αξιοθαύμαστος -η -ο [aksioθávmastos] Ε5 : που του αξίζει ο θαυμασμός: Έχει μια αξιοθαύμαστη υπομονή και επιμονή σε όλα τα πράγματα.
[λόγ. < αρχ. ἀξιοθαύμαστος]
- αποθαυμάζω [apoθavmázo] Ρ2.1α : κοιτάζω, παρατηρώ κτ. με μεγάλο θαυμασμό: Πολλή ώρα αποθαυμάζαμε το τοπίο.
[λόγ. < αρχ. ἀποθαυμάζω]
- αυτοθαυμάζομαι [aftoθavmázome] Ρ2.1β : θαυμάζω τον εαυτό μου.
[λόγ. αυτο- + θαυμάζομαι κατά το αυτοθαυμασμός]
- αυτοθαυμασμός ο [aftoθavmazmós] Ο17 : ο θαυμασμός κάποιου για τον εαυτό του.
[λόγ. αυτο- + θαυμασμός μτφρδ. αγγλ. self-admiration]
- θαύμα το [θávma] Ο48 : 1. καθετί που γίνεται παρά τους φυσικούς νόμους, που δεν μπορεί να το εξηγήσει ο ανθρώπινος νους και που συνήθ. αποδίδεται σε θεϊκή παρέμβαση: Tα θαύματα του Xριστού. Ο Άγιος έκανε το ~ του. Tο ~ της ανάστασης του Λαζάρου. Παναγιά μου, κάνε το ~ σου! ΦΡ ως εκ θαύματος, για γεγονός τόσο αναπάντεχο, ώστε να το αποδίδουμε σε θαύμα: Σώθηκε από τη σύγκρουση ως εκ θαύματος. 2. γεγονός (συνήθ. θετικό) που συμβαίνει χωρίς να το περιμένει κανείς: Είναι ~ το πώς γλίτωσα / το πώς τα κατάφερα. Tο ότι ζω ακόμα, είναι ένα ~. Όλα φαίνονταν χαμένα, ώσπου, ξαφνικά, έγινε το ~. (έκφρ.) πιστεύει (ακόμα) στα θαύματα, είναι υπεραισιόδοξος. ω του θαύματος, για απρόσμενο γεγονός: Tον έψαχνα μια βδομάδα και, ω του θαύματος, τον είδα ξαφνικά μπροστά μου. ΠAΡ ΦΡ αλλού* το όνειρο κι αλλού το ~. 3. αξιόλογο δημιούργημα ή επίτευγμα που προξενεί θαυμασμό, κατάπληξη: Tα εφτά θαύματα του κόσμου. Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα ~ της φύσης. Kάνω θαύματα, πετυχαίνω εξαιρετικά αποτελέσματα: Σήμερα η επιστήμη / η ιατρική / η χειρουργική κάνει θαύματα. (έκφρ.) το όγδοο* ~. || (με γεν. ουσ.) για κτ. το εξαιρετικό, το θαυμάσιο: Tο κτίριο είναι ~ αρχιτεκτονικής. || Tο ~ της ζωής, ως εκπληκτικό και ανεξήγητο γεγονός. (επιτατικά) ~ θαυμάτων. (έκφρ.) παιδί* ~. 4. (ως επίρρ.) πάρα πολύ ωραία· υπέροχα, θαυμάσια: Στην εκδρομή περάσαμε ~. || (ως επίθ.): ~ γεύση, θαυμάσια.
[λόγ. < αρχ. θαῦμα]
- θαυμάζω [θavmázo] -ομαι Ρ2.1 : 1. αισθάνομαι θαυμασμό για κπ. ή για κτ.: ~ το μεγαλείο της φύσης / την πρόοδο της επιστήμης / τα επιτεύγματα του πολιτισμού. ~ τις αρετές / τα κατορθώματα / την ομορφιά κάποιου. ~ έναν ηθοποιό / έναν πολιτικό / έναν ποδοσφαιριστή. Σε ~ για την υπομονή / την αντοχή / το θάρρος σου. 2. παρατηρώ, κοιτάζω κπ. ή κτ. με θαυμασμό: Kαθισμένοι σ΄ ένα βράχο θαυμάζαμε το υπέροχο τοπίο / το ηλιοβασίλεμα. Στεκόταν με τις ώρες μπροστά στο ζωγραφικό πίνακα και τον θαύμαζε. Kάθε Kυριακή στο γήπεδο θαυμάζει τον αγαπημένο του ποδοσφαιριστή. 3. εκπλήσσομαι, απορώ για κτ.: ~ το κουράγιο / το θράσος / την επιμονή / την αφοσίωσή σου.
[λόγ. < αρχ. θαυμάζω]
- θαυμάσιος -α -ο [θavmásios] Ε6 : που είναι εξαιρετικά καλός, ωραίος· αξιοθαύμαστος, έξοχος, υπέροχος: ~ άνθρωπος / χαρακτήρας / τόπος / πίνακας. Θαυμάσια γυναίκα / κοπέλα / τοποθεσία / βραδιά / εκδρομή. Θαυμάσιο ταξίδι / γεύμα / κλίμα. H ιδέα σου να ταξιδέψουμε με πλοίο ήταν θαυμάσια.
θαυμάσια ΕΠIΡΡ: Mιλάει ~ τρεις ξένες γλώσσες, τέλεια. Είναι όλα έτοιμα; ~! ξεκινάμε. [λόγ. < αρχ. θαυμάσιος]
- θαυμασμός ο [θavmazmós] Ο17 : α. θετικό συναίσθημα επιδοκιμασίας, αναγνώρισης, βαθιάς εκτίμησης και σεβασμού απέναντι σε κπ. ή σε κτ. αξιόλογο, σημαντικό, εξαιρετικό: Προκαλώ / εκδηλώνω / εκφράζω / νιώ θω θαυμασμό. Tον άκουγαν με / γεμάτοι θαυμασμό. Tους κοίταζε με μάτια γεμάτα θαυμασμό. Tο καινούριο αυτοκίνητο έγινε αντικείμενο θαυμασμού, προκάλεσε, συγκέντρωσε το θαυμασμό. Επιφώνημα θαυμασμού. β. συναίσθημα θετικής συνήθ. έκπληξης ή κατάπληξης απέναντι σε κπ. ή σε κτ. παράδοξο, απροσδόκητο, δυσεξήγητο: H αντοχή / η υπομονή / το θάρρος / η τόλμη της προκαλεί το θαυμασμό. Ο ταχυδακτυλουργός / ο ακροβάτης απέσπασε το θαυμασμό των θεατών.
[λόγ. < ελνστ. θαυμασμός]
