Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 51 εγγραφές [31 - 40] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- γλυκόμηλο το [γlikómilo] Ο41 : είδος μήλου με γλυκιά γεύση. || (επέκτ.) ώριμο και γλυκό μήλο.
[μσν. γλυκόμηλον < γλυκο- 1 + μήλο (πρβ. αρχ. γλυκύμηλον)]
- γλυκομίλητος -η -ο [γlikomílitos] Ε5 : που μιλάει με ηπιότητα και ευγένεια.
[γλυκο- 1 + μιλη- (μιλώ) -τος]
- γλυκομιλώ [γlikomiló] &-άω Ρ10.1α : μιλώ γλυκά, με προσήνεια και πραότητα.
[γλυκο- 1 + μιλώ]
- γλυκόξινος -η -ο [γlikóksinos] Ε5 : που η γεύση του είναι γλυκιά και ξινή.
[μσν. γλυκόξινος < γλυκο- 1 + ξιν(ός) -ος]
- γλυκοπατάτα η [γlikopatáta] Ο25 : είδος πατάτας που έχει γλυκιά γεύση.
[γλυκο- 1 + πατάτα]
- γλυκόπικρος -η -ο [γlikópikros] Ε5 : που η γεύση του είναι γλυκιά και πικρή.
[γλυκο- 1 + πικρ(ός) -ος]
- γλυκόπιοτος -η -ο [γlikópxotos] Ε5 : που πίνεται με μεγάλη ευχαρίστηση, συνήθ. εξαιτίας της γλυκιάς γεύσης του: Γλυκόπιοτο κρασί. || Γλυκόπιοτο τσιγάρο.
[γλυκο- 1 + πιοτ(ό) -ος]
- γλυκός -ιά -ό [γlikós] Ε2 : I1. που έχει τη χαρακτηριστικά ευχάριστη γεύση της ζάχαρης: Aγοράσαμε ένα πεπόνι γλυκό σαν μέλι. Γλυκά πορτοκάλια. ANT ξινά. Φτιάξε μου ένα βαρύ γλυκό (ενν. καφέ), με πολλή ζάχαρη. Γλυκό κρασί. || (ως ουσ.) το γλυκό: Tέσσερις είναι οι κύριες ποιότητες των αισθημάτων της γεύσης: το γλυκό, το πικρό, το ξινό, το αλμυρό. 2. που δεν είναι αλατισμένος ή αλμυρός: Γλυκό τυρί. H σάλτσα έγινε γλυκιά. Γλυκό νερό, το νερό των ποταμών και των λιμνών. ANT θαλάσσιο. ΦΡ του γλυκού νερού, για κπ. άπειρο, ατζαμή: Kαπετάνιος του γλυκού νερού. || που δεν έχει τη συνηθισμένη του χαρακτηριστική γεύση: Γλυκιά μουστάρδα. ANT πικάντικη. ~ τραχανάς. ANT ξινός. 3. για κτ. εύγευστο, νόστιμο: Γλυκιά ντομάτα. Γλυκά κάστανα. (έκφρ.) δε φάγαμε γλυκό ψωμί, είχαμε όλο πίκρες και στενοχώριες. II. (μτφ.) 1. για ό,τι προκαλεί αισθήματα ή συναισθήματα ευχαρίστησης, απαλότητας, ηπιότητας: Γλυκιά μουσική, ευχάριστη, μελωδική. Aκούστηκε ένα πολύ γλυκό τραγούδι. Γλυκό φως. Γλυκά αρώματα. ~ καιρός. ~ χειμώνας, μαλακός, ήπιος. Γλυκιά βραδιά. Γλυκό αεράκι, απαλό. Γλυκιά ανάμνηση. Γλυκιά ελπίδα. Γλυκό φιλί. ~ πόνος, όχι έντονος. ~ ύπνος, ατάραχος. (ευχή σε κπ. που πάει να κοιμηθεί) όνειρα γλυκά. 2. (για πρόσ.) συμπαθητικός, αγαπητός, χαριτωμένος: ~ άνθρωπος. Aυτή η κοπέλα έχει πολύ γλυκό πρόσωπο. || (με συναισθηματική φόρτιση): Tα γλυκά σου τα χεράκια! Γλυκέ μου! Γλυκιά μου αγάπη! ΦΡ κάνω (τα) γλυκά μάτια σε κπ., προσπαθώ να τραβήξω το ερωτικό του ενδιαφέρον.
γλυκούτσικος -η / -ια -ο YΠΟKΟΡ. γλυκούλης -α -ικο YΠΟKΟΡ (για πρόσ.): Δεν είναι ~; γλυκά ΕΠIΡΡ: Tου μίλησε ~ για να τον ηρεμήσει / καλμάρει. γλυκούτσικα ΕΠIΡΡ YΠΟKΟΡ. γλυκούλικα ΕΠIΡΡ YΠΟKΟΡ. [μσν. γλυκός < αρχ. γλυκ(ύς) μεταπλ. -ός κατά τα επίθ. σε -ός· γλυκ(ός) -ούτσικος· γλυκ(ός) -ούλης]
- γλυκοφιλούσα η [γlikofilúsa] Ο25α : προσωνυμία της Παναγίας, όπως παριστάνεται σε πολλές εικόνες να φιλά το θείο βρέφος.
[μσν. γλυκοφιλούσα, θηλ. μεε. του ρ. γλυκοφιλώ]
- γλυκοφιλώ [γlikofiló] & -άω Ρ10.1α : φιλώ τρυφερά, γλυκά· συνήθ. ως κατακλείδα σε επιστολές: Σε ~.
[μσν. γλυκοφιλώ < γλυκο- 1 + φιλώ]
