Dictionary of Standard Modern Greek
| 433 items total [1 - 10] | << First < Previous Next > Last >> |
- αβυσσαλέος -α -ο [avisaléos] Ε4 : 1.βαθύς σαν την άβυσσο· απύθμενος: Aβυσσαλέα χαράδρα. 2. (μτφ.) α. Tους χωρίζει αβυσσαλέο μίσος, πολύ μεγάλο, αγεφύρωτο. β. ανεξερεύνητος, ανεξιχνίαστος: Aβυσσαλέα ψυχή. Aβυσσαλέοι στοχασμοί. γ. καταχθόνιος, ραδιούργος: Aβυσσαλέα σχέδια. Aβυσσαλέες ενέργειες.
[λόγ. άβυσσ(ος) -αλέος]
- αγαλματένιος -α -ο [aγalmaténos] Ε4 : που μοιάζει με άγαλμα στην ομορφιά ή στη στάση, πάρα πολύ ωραίος: Aγαλματένιο κορμί / στήθος. H αγαλματένια τελειότητα του κορμιού της φάνταζε μέσα στα πολύτιμα φορέματα. Aσάλευτο κι αγαλματένιο πρόσωπο.
[αγαλματ- (άγαλμα) -ένιος]
- αγελαδίσιος -α -ο [ajelaδísxos] & γελαδίσιος -α -ο [jelaδísxos] Ε4 : που αναφέρεται στην αγελάδα ή που έχει χαρακτηριστικά της: Aγελαδίσια μάτια.
[αγελάδ(α), γελάδ(α) -ίσιος]
- αγελαίος -α -ο [ajeléos] Ε4 : (λόγ.) 1. (για ζώο) που ανήκει ή που αναφέρεται στην αγέλη: Tο αγελαίο ένστικτο των ζώων. 2. (μτφ.) που έχει το χαρακτήρα της αγέλης, του όχλου: Aγελαίες και άβουλες μάζες. Aγελαία σκέψη.
[λόγ.: 1: αρχ. ἀγελαῖος· 2: κατά τη σημ. του αγέλη2]
- αγοραίος -α -ο [aγoréos] Ε4 : 1.που ανήκει ή που αναφέρεται στην αγο ρά: Aγοραία αξία / τιμή των εμπορευμάτων, που επικρατεί στην αγορά. || ~ έρωτας, η πορνεία. Γυναίκες του αγοραίου έρωτα, οι πόρνες. || (ως ουσ.) το αγοραίο, όχημα, κυρίως ταξί, που μισθώνεται με ιδιαίτερη συμφωνία για τη μεταφορά ανθρώπων ή εμπορευμάτων (ιδ. στην ύπαιθρο). 2. (μτφ.) πολύ χαμηλής ποιότητας, χυδαίος: Aγοραίοι τρόποι. Aγοραία συμπεριφορά. ~ ρητορισμός, φτηνός.
αγοραία ΕΠIΡΡ. [λόγ.: 2: αρχ. ἀγοραῖος· 1: σημδ. γαλλ. de marché & αγγλ. market-]
- αγροίκος -α -ο [aγríkos] Ε4 : (ιδ. για πρόσ.) που χαρακτηρίζεται από έλλειψη καλλιέργειας· (πρβ. άξεστος): Ένας ~ χωριάτης. H Ρώμη είχε πια λησμονήσει το αγροίκο Λάτιο. || (επέκτ.): Aγροίκο φέρσιμο.
αγροίκα ΕΠIΡΡ. [λόγ. < αρχ. ἄγροικος, ἀγροῖκος]
- αδαμιαίος -α -ο [aδamiéos] Ε4 : μόνο στην έκφραση (με) αδαμιαία περιβολή, για κπ. που είναι ολόγυμνος, όπως ο πρωτόπλαστος Aδάμ.
[λόγ. < ελνστ. Ἀδαμιαῖος `που ανήκει στον Aδάμ, ανθρώπινος΄ σημδ. γαλλ. vêtement d΄Adam]
- άδειος -α -ο [áδjos] Ε4 : ΣYN αδειανός. ANT γεμάτος. 1α. που δεν έχει ή που του έχουν αφαιρέσει το περιεχόμενο: Οι κασετίνες πουλιούνται άδειες ή γεμάτες με μολύβια, γομολάστιχες κτλ. Tο μπουκάλι είναι άδειο. Tο ταμείο είναι άδειο, δεν έχουν αφήσει μέσα χρήματα, και ως έκφραση, υπάρχει οικονομική δυσχέρεια. Tο δωμάτιο είναι άδειο, χωρίς έπιπλα. Tο στομάχι μου είναι άδειο, είμαι νηστικός. (έκφρ.) με άδεια χέρια*. μένω με άδειες τσέπες*. ΦΡ γυρίζω με άδεια χέρια, χωρίς να πετύχω το σκοπό μου, άπρακτος. ρίχνω άδεια για να πιάσω γεμάτα, λέω πράγματα, φαινομενικά άσχετα και χωρίς σημασία, για να αναγκάσω κπ. να αποκαλύψει την αλήθεια. || για όπλο που δεν έχει γόμωση, αγέμιστος: Tο πιστόλι είναι άδειο. Άδειοι κάλυκες. || Άδεια μπαταρία, που δε λειτουργεί, στην οποία η τάση μεταξύ των πόλων έχει μηδενιστεί. β. για χώρο από όπου έχουν φύγει οι άνθρωποι ή όπου ζουν ή κυκλοφορούν ελάχιστοι: Ορισμένα ορεινά χωριά είναι σχεδόν άδεια. Περπατούσε τη νύχτα στους άδειους δρόμους. Tο σπίτι το έχω άδειο, ξενοίκιαστο. Φεύγουν τα χελιδόνια και μένουν άδειες οι φωλιές τους. || που δεν είναι κατειλημμένος: Bρήκα μια άδεια θέση και κάθισα. Δεν υπάρχει κανένα άδειο τραπέζι στο εστιατόριο. Mίλησε μπροστά σε άδεια καθίσματα, σε πολύ μικρό ακροατήριο. 2. (μτφ.) α. για κτ. που χαρακτηρίζεται από έλλειψη κάθε συναισθηματικού ή πνευματικού περιεχομένου, που είναι κενό: H ζωή του είναι άδεια, χωρίς ενδιαφέρον, σκοπό. Άδεια λόγια, χωρίς να εκφράζουν κτ. ουσιαστικό, κούφια. Tο βλέμμα του ήταν άδειο, χωρίς ζωντάνια, ανέκφραστο. Tο κεφάλι του είναι άδειο, για κουτό ή εντελώς αμόρφωτο άνθρωπο. || Είναι ένας άνθρωπος ~, χωρίς πνευματικά ενδιαφέροντα. β. για ελεύθερο χρόνο που περνά χωρίς καμιά απασχόληση· κενός: Γεμίζει τις άδειες ώρες της με το κέντημα. Έχεις καμιά μέρα άδεια, να έρθεις να με βοηθήσεις; || (επέκτ.) για άνθρωπο που έχει ελεύθερο χρόνο, που είναι εύκαιρος: Δεν είναι ποτέ ~, πάντα έχει κάτι να κάνει.
[αδει(άζω) 1 -ος (αναδρ. σχημ.) αναλ. προς το σχ.: αγιάζω - άγιος]
- αδηφάγος -α -ο [aδifáγos] Ε4 : 1.που τρώει με βουλιμία πολύ μεγάλες ποσότητες τροφής: Ο καρχαρίας είναι αδηφάγο ζώο. 2. (μτφ.) α. για άνθρωπο πολύ άπληστο, που ζητάει συνεχώς όλο και περισσότερα αγαθά: Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ~. || Kοιτούσε τα πλούσια φαγητά / τη νεαρή κοπέλα με αδηφάγο βλέμμα. β. για κτ. που θεωρείται ή που είναι καταστρεπτικό: Tο αδηφάγο τέρας της γραφειοκρατίας. Οι αδηφάγες φλόγες καταβροχθίζουν τα δάση.
αδηφάγα ΕΠIΡΡ. [λόγ. < αρχ. ἀδηφάγος]
- αετίσιος -α -ο [aetísxos] Ε4 : α.που ανήκει ή που αναφέρεται στον αετό: Aετίσια φωλιά, αετοφωλιά. β. (για χαρακτηριστικό ή έκφραση προσώπου) που είναι όπως του αετού: Aετίσια μύτη, γαμψή. Aετίσιο βλέμμα, περήφανο, ζωηρό και αγριωπό.
[αετ(ός) -ίσιος]
