• Αλίμονο (από απόγνωση, απελπισία, θλίψη αβάσταχτη):
  • Οϊμέ τον κακορίζικο, οϊμέ τον κακομοίρη (Θυσ. 201· Σκλάβ. 36), (Ερωφ. Έ 573)·
  • (από πικρία, απογοήτευση):
    • Οϊμέ! κι ας ήμου κοπελιά (Πανώρ. Γ́ 51· Ζήν. Γ́ 96)·
  • (από αγωνία, φόβο):
    • Οϊμέναν, Ερωφίλη μου, και πόσο φόβον έχω (Ερωφ. Δ́ 13· Σουμμ., Παστ. φίδ. Ά [995])·
  • (από έκπληξη, ξαφνική δυσάρεστη είδηση, συμφορά):
    • Οϊμένα, κι είντα σου γροικώ! (Ερωφ. Δ́ 45· Ιντ. κρ. θεάτρ. Δ́ 189)·
  • (από ερωτικό καημό, λαχτάρα, απελπισία, πικρία, παράπονο):
    • Οϊμέ! κοιμούμαι κι όνειρο θωρώ το πως κρατώ σε (Πανώρ. Έ 361· Ερωφ. Γ́ 125)·
  • (από ενόχληση, αγανάκτηση):
    • Οϊμένα, πόσο με πειράζεις (Πιστ. βοσκ. II 5, 320)·
  • (από σωματικό πόνο):
    • (Πιστ. βοσκ. II 7, 52)·
    • Οϊμένα τις πλεξίδες μου, γιατί μου τες τινάσεις (Σουμμ., Παστ. φίδ. Β́ [1096])·
  • (από απροσδόκητη και μεγάλη χαρά):
    • Οϊμένα, απού τη χαρά γροικώ κι απολιγαίνω (Στάθ. Γ́ 307· Ροδολ. Β́ 129)·
  • (από απορία):
    • χορτάρια ανάλατα, οϊμέναν, πώς ημπορείς να φάγεις; (Μπερτολδίνος 98).

• Εκφρ.
• ωχ οϊμέ (οϊμένα, οϊμέναν, ομένα), ώχου οϊμέ = αλίμονο:
  • (Πιστ. βοσκ. II 2, 77), (Τζάνε, Κρ. πόλ. 196¹⁷), (Πανώρ. Γ́ 535), (Πικατ. 541).

[πιθ. <βεν. hoimé, oimé κατά παρετυμ. προς την αντων. (ε)μέ(να)· πβ. αγιμέννα. Κατά Ανδρ. <επιφ. ω + αντων. εμέ(να). Κατά Κουκουλέ και Eideneier <επιφ. όι (<αρχ. οΐ) + αντων. μέ(να). Ο τ. ‑να στο Βλάχ. και σήμ. λογοτ. (ΛΚΝ). Η λ. στο Somav. και σήμ. λογοτ. (ΛΚΝ)]

• (Για να δηλωθεί αγανάκτηση ή οργή):
  • Ιδές πώς μου έφτυσες το μουστάκιον! Οϊμπό, άμποτες να σκάσεις εσύ! (Μπερτολδίνος 111).

[<ιταλ. ohibò]

• Άνθος άγριου αμπελιού·
  • εδώ πιθ. είδος ελαίου ή κρασιού με φαρμακευτικές ιδιότητες που παρασκευαζόταν από το άνθος αυτό:
    • Όταν ο άνθρωπος κενώσει … χολήν … Ρόδα ξηρά βράσον … και βάλε και οινάνθην και ας το πίνει (Σταφ., Ιατροσ. 4¹⁰⁹).

[αρχ. ουσ. οινάνθη. Η λ. και σήμ. βοτ.]

• Μυρωδικό από άνθη άγριου αμπελιού:
  • εάν έχει ο οφθαλμός σου τίποτε βρόμα, διάβασέ τον εις το ροδόσταμα, εις το οινάνθι (Ιατροσ. 21⁹²).

[<ουσ. οινάνθη με αλλαγή γένους. Η λ. το 10. αι.]

• Κρασί:
  • (Σαχλ., Αφήγ. 146), (Αρμούρ. 107)·
  • κρύον οινάριν ρόφησε μη κρυώσεις και πυρέξεις (Γλυκά, Στ. 268).

[αρχ. ουσ. οινάριον. Η λ. και σήμ. ιδιωμ.]

• Μίγμα από κρασί και λάδι:
  • οινελαίῳ θερμῴ ύγρανον (ενν. την γούλαν) και καλώς έξει (ενν. ο ιέραξ) (Ιερακοσ. 452).

[μτγν. ουσ. οινέλαιον]

• (Προκ. για μέτρο χωρητικότητας) που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση του κρασιού:
  • το θαλάσσιον οινηγόν μέτρον οφείλει είναι χωρήσεως οίνου λιτρών λ́ (Metrol. 127¹⁴).

[μτγν. επίθ. οινηγός]