• soft, tender, gentle (syn απαλός):
  • απαλινή ψυχή |
  • poem όραμα εσύ, τραγουδιστή, κι όραμα τ' ακρογιάλια, | όραμα και τ' απαλινό, το ηλιόλουστο νησί (Myrtiotissa)

[der of απαλός; cf μακρινός (μακρός), αντικρινός (αντίκρυ) etc]

• not worn out, still wearable (near-syn L άφθαρτος):
  • απάλιωτα παπούτσια, ρούχα |
  • δεν ζούμε μονάχα με τη σκέψη, αλλά βαθύτερα και περισσότερο με την καρδιά, για να μεταχειρισθώ τη λέξη την λαϊκή, την παλαιική, την πάντα απάλιωτη (Palam, adapted)

[fr MG, PatrG ἀπαλαίωτος]

• man exempted fr military duty (for family or health reasons):
  • παραπονιότανε πως είχε έξι δάχτυλα κ' έπρεπε να τον βγάλει ο γιατρός απαλλαγέντα (LAkritas) |
  • τον τίτλο του εφέδρου τον απόχτησε στα έμπεδα, ώσπου ν' απολυθεί ~ ως στενοθώρακας (Myriv)

[fr kath απαλλαγείς aor pp of απαλλάσσω]

• ① deliverance, liberation, escape (syn απελευθέρωση, λύτρωση, γλυτωμός):
  • ~ από ξένους στρατούς |
  • ~ από την παρουσία κάποιου |
  • χορός για την ~ από αρρώστια |
  • οι επαναστάσεις γίνονται είτε για ανάκτηση ελευθερίας από ξένους κατακτητές είτε για ~ από τυραννικές ολιγαρχίες (Ouranis)

• ⓐ fig liberation, shaking off, riddance:
  • ~ από προλήψεις, κακές συνήθειες |
  • στη συλλογή ο Bιζυηνός επιχειρεί ένα καλό βήμα για την ~ του από το φαναριωτισμό (Melas) |
  • το θέατρο, με τα έργα αυτά όλα, βοηθεί στην ~ από τον ρομαντικό ιδανισμό (Dimaras) |
  • η ~ από το χάος και την αμετρία και η υποταγή στο μέτρο και το ρυθμό οδηγούν τον άνθρωπο στην ελευθερία (Andronikos)

• ② release (fr duty etc):
  • ~ από βάρη, φροντίδες |
  • όλα τ' άλλα είναι μάταιες προσπάθειες απαλλαγής από την ομαδική ανθρώπινη ευθύνη (Panagiotop) |
  • δεν απαλλάσσεται από την ευθύνη της επιτροπείας, εκτός αν η αίτηση απαλλαγής γίνει δεκτή από το δικαστήριο (Christidis AK)

• ⓑ exemption, remission:
  • ~ δασμών, μερισμάτων |
  • ~ λόγω υγείας |
  • ~ από εξέταστρα remission of examination fees |
  • οι φορολογικές απαλλαγές υπέρ προνομιούχων κατηγοριών Eλλήνων πολιτών αποτελούν μια πληγή που πρέπει να λείψει (Christidis EΣ) |
  • άλλοι δωροδοκούσαν τους γιατρούς για να βγούνε άρρωστοι, .. άλλοι πλήρωσαν το βαρύ αντισήκωμα για να πάρουν ~ (Petsalis)

• ③ exemption fr an obligation, immunity (near-syn ασυλία):
  • ~ από πολεμικές αποζημιώσεις |
  • ~ του διοικητικού συμβουλίου από κάθε ευθύνη και αποζημίωση

• ⓒ exoneration, acquittal (syn αθώωση):
  • ~ από κατηγορίες |
  • η ~ του κατηγορουμένου ήταν δίκαιη

[fr kath απαλλαγή ← LMG ← K (also pap), AG]

• ① liberated, freed, released (syn απελευθερωμένος 1):
  • ~ από τον υλικό κόσμο και την ανθρώπινη φύση |
  • απηλλαγμένος από τους περιορισμούς της λογικής |
  • πρέπει να αναζητήσομε νέα θεώρηση του καλλιτεχνικού αντικειμένου απαλλαγμένη από την παλαιά σχηματική κατασκευή (Georgoulis) |
  • συνέβαλε στη δημιουργία μιας σωστής παράδοσης για τη μελέτη της ελληνικής αστρονομίας απαλλαγμένης από την αστρολογία (Tatakis, adapted)

• ② having shaken off, having got rid of, freed fr or of, relieved of (syn απελευθερωμένος 2):
  • σύμβολο απαλλαγμένο από τα πέπλα του μύθου |
  • σχέσεις απηλλαγμένες από προσωπικό χαρακτήρα |
  • θέαμα απαλλαγμένο από περισπασμούς |
  • θα μετατραπεί σε εμπορικό ίδρυμα απαλλαγμένο από τη γραφειοκρατική νοοτροπία |
  • το άγαλμα διατηρείται απαλλαγμένο από νεώτερες συμπληρώσεις |
  • δοκιμάστε το μετά το θαλάσσιο λουτρό και θα αισθανθείτε το σώμα σας απαλλαγμένο από το αλάτι |
  • ο Θεοτόκης ζωγράφισε την ελληνική επαρχία όπως την είδε, ~ από αυταπάτες (Sachinis) |
  • του θεάτρου έργο είναι να πλάσει μια ζωή απαλλαγμένη από το νεκρό βάρος πολλών στοιχείων αδιάφορων (Tsatsos)

• ⓐ free of, untainted by, unblemished (syn ελεύθερος):
  • άνθρωπος ~ παθών |
  • αριστοτελισμός ~ από θεολογικό χρώμα |
  • αλήθεια απαλλαγμένη από κάθε παραμόρφωση |
  • έρευνα απαλλαγμένη από προκαταλήψεις |
  • συγκροτημένο σύνολο απαλλαγμένο από αντιφάσεις |
  • άτομα απαλλαγμένα από προλήψεις |
  • εξαιρετική προσωπικότητα απαλλαγμένη από τα ελαττώματα που προσιδιάζουν στους έλληνες ηγεμόνες (Floros) |
  • τα πιο άνετα χρόνια της ζωής μου, τα πιο απαλλαγμένα από κείνο το συνεχές άγχος που με συνείχε άλλοτε (Tachtsis, adapted) |
  • ο αγοραστής έχει δικαίωμα ν' απαιτήσει την αντικατάσταση του πράγματος με άλλο, απαλλαγμένο από το ελάττωμα (Christidis AK)

• ⓑ devoid or empty of, lacking:
  • όντα απηλλαγμένα από υλικό βάρος (Georgoulis) |
  • δυναμισμός ~ από ρητορείες |
  • ποιήματα απαλλαγμένα από δάνεια στοιχεία |
  • ο Kαντ ήθελε να παρουσιάσει το νόμο του απαλλαγμένο από κάθε εμπειρικό περιεχόμενο (Kanellop) |
  • οι νεκροί παριστάνονται ολότελα απαλλαγμένοι από κάθε ατομικό χαρακτηριστικό (Bakalakis)

• ③ exempted fr, exempt:
  • πολίτες απαλλαγμένοι από φόρους, από στρατιωτικές υποχρεώσεις |
  • προϊόντα απαλλαγμένα από δασμούς |
  • ο σουλτάνος παραχώρησε στους Δερβενοχωρίτες διάφορα προνόμια, να πληρώνουν δηλαδή ελάχιστους φόρους, να είναι απαλλαγμένοι από αγγαρείες κλ (Vacalop) |
  • καμιά επιστήμη δεν μπορεί να καυχηθεί ότι είναι απαλλαγμένη από την ευθύνη και από τον φόρτο της βιβλιογραφίας (Dimaras)

[fr kath ppp απηλλαγμένος (: απαλλάσσω) ← AG]

• exonerative, exonerating (syn αθωωτικός, ant ενοχοποιητικός, καταδικαστικός):
  • απαλλακτική κρίση, μαρτυρία |
  • απαλλακτικό πόρισμα |
  • το βούλευμα βγήκε απαλλακτικό |
  • σε άλλους καιρούς η απαλλακτική απόφαση του συμβουλίου δεν θα 'μενε χωρίς συνέπειες (Palaiologos)

[fr kath απαλλακτικός, s. απαλλάσσω 5; cf K, AG ἀπαλλακτικός 'fit for healing, curing']

• being freed fr, getting rid of:
  • λαός ~ από τον κατακτητή |
  • το περιεχόμενο του χρέους του είναι να θελήσει η υπόσταση να διακρίνει το τι ημπορεί να κάμει απαλλασσόμενη από την ανελευθερία και τη δέσμευση κλ (Georgoulis)

[fr kath απαλλασσόμενος, prpp of απαλλάσσω]

• ① liberate, free (syn απελευθερώνω):
  • τον ~ από περιορισμούς, καταπιέσεις |
  • τον ~ από την άγνοια, την πλάνη |
  • ~ τον τόπο από τα δεσμά της δουλείας |
  • η Aγροτική Tράπεζα απήλλαξε τον γεωργό από τον τοκογλύφο |
  • το γιούσουρι το είχε ντροπή πως νικήθηκε και πάσχιζε με κάθε τρόπο ν' απαλλαγεί (Karkavitsas) |
  • η καταφυγή στους ορεινούς όγκους απήλλασσε πρόσκαιρα μόνο τους φυγάδες από τον αβάσταχτο ζυγό (Vacalop) |
  • οι μικρασιατικές πόλεις ήταν απαλλαγμένες από την πειθαρχία και τις αυστηρές παραδόσεις της μητρόπολης (Evelpidis)

• ② clear, free, rid s.o. or sth of sth:
  • ~ το έργο από προσθήκες, διακοσμητικά φορτώματα |
  • απαλλάσσει το λόγο της από φαντασία |
  • για να απαλλάξετε τις ντουλάπες σας από τη μυρουδιά σκορπίστε μερικές αρωματικές παστίλιες |
  • η έννοια της μορφής δεν ήταν απηλλαγμένη από νατουραλιστικά υπολείμματα (Georgoulis) |
  • νομίζω σκόπιμο ν' απαλλάξω τη θεωρία του "λογικού ποζιτιβισμού" από την πιο αδύνατη θέση της (Papanoutsos) |
  • | law απαίτησε αποζημίωση για όσα πληρώθηκαν για ν' απαλλαχτεί το πράμα από βάρη (Christidis AK)

• ⓐ mi απαλλάσσομαι get rid of, shake off (syn ξεφορτώνομαι):
  • απαλλάσσομαι από έμμονες ιδέες, παλιές συνήθειες |
  • ήθελαν ν' απαλλαγούν από την παρουσία του |
  • προσπαθήσατε να απαλλαγείτε απ' το σύζυγό σας |
  • ο μορφωμένος λαός ήθελε ν' απαλλαχτεί από τους ξένους |
  • η ζωγραφική κατάφερε ν' απαλλαχτεί από τον αρχαϊσμό |
  • το μοναστήρι απαλλάχτηκε από ένα δαίμονα |
  • "καλά, καλά!", βιάστηκε κείνος ν' απαντήσει για να τον απαλλαγεί (Kranidiotis) |
  • νοιαζόμουνα πώς ν' απαλλαγώ απ' αυτό το επικίνδυνο χαρτί μα δεν έβρισκα στιγμή να μη με παρακολουθούν (ChZalokostas) |
  • δε μπορούμε ν' απαλλαγούμε από την ιστορία μας (Evelpidis) |
  • η εκκλησία σιγά σιγά απαλλάχθηκε από την εσχατολογία των πρώτων της πιστών (Theodorakop)

• ③ save (s.o. fr sth), spare (s.o. sth) (syn γλυτώνω):
  • τον ~ από τον κόπο, σπατάλη χρόνου, ενοχλητικές φροντίδες |
  • απάλλαξέ με απ' αυτό το ταξίδι |
  • ο άνθρωπος απάλλαξε το σκυλί από τους κινδύνους της αναζήτησης τροφής |
  • πρέπει να τον απαλλάξουμε από κακές επιδράσεις |
  • θελήσαμε να σας απαλλάξουμε από μια δυσάρεστη σκηνή (Tsirkas) |
  • κάνετε ό,τι μπορείτε να με απαλλάξετε από αυτό το μαρτύριο που πρόκειται να περάσω (Stratou)

• ⓑ relieve (s.o. of sth), alleviate (pain etc):
  • ο άρρωστος απαλλάχτηκε από τους πόνους |
  • ο θάνατος μας απαλλάσσει από λύπες, στεναχώριες, βάσανα κι αρρώστιες |
  • ο πόλεμος απάλλαξε τους πολιτικούς από τη δικτατορία |
  • κάθε φορά που γέρνεις επάνω στο ουρανικό αυτό κομμάτι, η μελέτη του δε σε απαλλάττει από μέρος του φορτίου που είναι η σάρκα μας; (Palam) |
  • σαν πλάκωσαν σε λίγο οι άλλοι, μου την άρπαξαν {τη δασκάλα} από τα χέρια μου, με την παντοχή πως μ' απαλλάζουν από βάρος (Krystallis) |
  • οι ναζήδες είχαν κάμει γύρω τους συναγερμό καθαρμάτων, αλλά μας απάλλαξαν μόνοι από την παρουσία τους (ChZalokostas)

• ④ free, release (syn αποδεσμεύω):
  • τον ~ από ευθύνη, υπόσχεση, υποχρέωση |
  • τον απάλλαξε από το πρόστιμο |
  • αν η παροχή του ενός από τους συμβαλλομένους είναι αδύνατη, από γεγονός για το οποίο αυτός δεν έχει ευθύνη, απαλλάσσεται κι ο άλλος συμβαλλόμενος από την αντιπαροχή (Christidis AK) |
  • ο Πάπας δέχθηκε ν' απαλλάξει το ζεύγος από τους όρκους του μοναχικού βίου (Kanellop)

• ⓒ grant exemption, exempt:
  • ~ από δασμούς |
  • τα έσοδα από τους λαχνούς απαλλάσσονται από το σχετικό φόρο |
  • υπήρχαν κατηγορίες χριστιανών ραγιάδων που έναντι ορισμένων υπηρεσιών στο οθωμανικό κράτος απαλλάσσονταν από τις αγγαρείες (Vacalop) |
  • απαλλάχτηκε από τη θητεία γιατί έχει δυο αδερφούς που υπηρέτησαν στο στρατό (Petsalis) |
  • καμιά δοξασία, οποιαδήποτε κι αν είναι η προέλευσή της, δεν απαλλάσσεται από τον έλεγχο (Papanoutsos)

• ⑤ acquit, clear, exonerate (syn αθωώνω):
  • το πρωτοβάθμιο δικαστήριο και το εφετείο τον απάλλαξαν |
  • ποιος σε απάλλαξε τότε από την κατηγορία για φόνο; (Stasinop) |
  • δεν υπάρχει καμιά διπλωματική ασυλία που να απαλλάσσει τους μη στρατιωτικούς υπευθύνους (Christidis) |
  • rembetiko song έλα πριν με δικάσουνε | κλάψε να μ' απαλλάξουνε (IPetrop)

[fr MG απαλλάσσω ← PatrG, K (also pap) ← AG ἀπαλλάσσω]