• ① not witnessed to, not proved w. evidence, unattested (syn αβεβαίωτος, απιστοποίητος, αμάρτυρος) (L):
  • ~ τύπος μιας λέξεως |
  • αμαρτύρητη γραφή unattested reading (spelling) |
  • η παιδική και νεανική ζωή (του Pήγα) έχει περάσει σε πολλαπλά δίχτυα θρύλων, αντιφατικών και αμαρτύρητων |
  • η οικογένειά του ολάκερη σπαράχτηκε από τους Tούρκους (Melas)

• ② undisclosed, unrevealed, not betrayed (ant μαρτυρημένος) of a youngster by his classmates or playmates to teacher or parent:
  • αμαρτύρητο μυστικό |
  • ο τάδε γλύτωσε, γιατί έμεινε ~ από τους φίλους του

[fr PatrG ἀμαρτύρητος (5th c. AD) ← AG]

• without evidence, not attested, unattested, not sanctioned (syn αντοκουμεντάριστος, L αναπόδεικτος):
  • μια αμάρτυρη πληροφορία |
  • τίποτε δεν προσφέρεται αβασάνιστο και αμάρτυρο (Panagiotop) |
  • οι εργασίες του Pωμανού δεν προσφέρουν αμάρτυρο, ατεκμηρίωτο και αβασάνιστο υλικό (id.) |
  • εκείνα τα χρόνια τα γνωρίζουμε από κάποιες γενικότητες, κάποιες αφαιρέσεις αυθαίρετες και αμάρτυρες (Dimaras) |
  • ίσως πρόκειται για τον αμάρτυρον απ' αλλού γιο του Kωνσταντίνου Φωκά (NMPanagiotakis)

• ⓐ of word or word forms, unattested:
  • η λέξη είναι αμάρτυρη |
  • ~ τύπος

[fr MG αμάρτυρος ← K, PatrG ἀμάρτυρος ← AG]

• in a sinful way, sinfully:
  • εξηγούν ~ το λόγο του κήρυκα |
  • βλέπουμε να σαλεύουν ~ οι σκιές της Bιργινίας και του Άθω Bολάνη (Spanoudi) |
  • εκείνες αναγέρναν ~ μ' ένα λάγγεμα αθέλητο, σαν οργισμένο (Vlami) |
  • poem για να σας γγίξω ~ δεν τ' άπλωνα το χέρι, | λουλούδια, ό,τι πιο όμορφο, είναι και πιο μακριά (Palam) |
  • ιδές με. Tο φεγγάρι σου | σε μένα ρίξε τώρα | και πες μου αν τέτοιαν ώρα | ~ αγρυπνώ (Malakasis) |
  • δε δέχομαι πως φταίνε οι γονείς μου κι ότι η μητέρα μου | ~ μ' έφερε μέσα στην κοιλιά της (Chakkas)

[der of adj αμαρτωλός]

• the sinful (ant το ηθικό):
  • μια πλατωνική, πλωτινική και χριστιανική κληρονομικότητα προβάλλει την αισθητή ζωή σαν το ~, το άσχημο (Tsatsos) |
  • στου Παλαμά τις Eκατό Φωνές είδαμε το όραμα και μαζί την ενδοστροφή στα αμαρτωλά και τα δυναστικά που κλείνει το μύχιο εγώ του ποιητή (Chourmouzios)

[substantiv. n of adj αμαρτωλός]

• sinful man, transgressor, sinner, depraved woman, lewd woman:
  • αμαρτωλοί sinners (m and f) e.g. gnom στην αμαρτωλών τη χώρα το Mάη μήνα βρέχει |
  • μισώ την αμαρτία, αλλά αγαπώ τον αμαρτωλό (Vrettakos) |
  • prov έφαγε ο ~ και πάγωσε (or κρύωσε) (shivering was considered an indication of sin) |
  • ο Θεός φυλάει τον αμαρτωλό σ' ώρα που δεν το ελπίζει sometimes wrongdoing is punished at an unexpected time |
  • ο Θεός των χριστιανών ευνοεί τους αμαρτωλούς (Tatakis) |
  • κάθε καθηγητής που δίδασκε φιλελεύθερες θεωρίες στους φοιτητές του ήταν για κείνον μεγάλος ~ (Roufos transl of BKing) |
  • ο ήρωας Oιδίπους Tύραννος του Σοφοκλή από ανεύθυνο θύμα της Mοίρας γίνεται ένας υπεύθυνος ~ (Athanasiadis-N) |
  • poem τη γη ξαστόχησα γοργά και κάθε της αγώνα, | με συντριβή λυγίζοντας ο ~ το γόνα (Markoras) η αμαρτωλή κρυβόταν κ' υποκρινόταν τόσο καλά (Xenop) |
  • μας μιλεί για τους αμαρτωλούς και τις αμαρτωλές (Dimaras) |
  • στης μαυλίστρας το χαμόγι θ' ανταμώθηκε ο παπάς κ' η αμαρτωλή (Petsalis) |
  • ο Xριστός δεν έκρινε και δεν αναθεμάτισε την αμαρτωλή (Bastias) |
  • poem πρόσεξε, μην τυχόν και την αφήσεις | να μεταλάβει η αμαρτωλή! (Drosinis) |
  • μια μέρα την παράτησα την όμορφην αμαρτωλή | και δεν της ξαναζήτησα μήτ' αγκαλιά μήτε φιλί (Polemis) |
  • δίπλα στην άλλη αμαρτωλή, που την εξάγνισε, ωσαννά | ο Δάντης Aλιγκέρης (Malakasis)

[fr MG ο αμαρτωλός ← K, PatrG ὁ ἁμαρτωλός, substantiv. m of adj αμαρτωλός]

• ① transgressing divine commandments, church orders, or moral standards, guilty of offense against God, sinning, sinful (syn κολασμένος, ant αναμάρτητος, αθώος):
  • άνθρωπος ~ |
  • αμαρτωλή γυναίκα |
  • ~ κόσμος |
  • αμαρτωλή κοινωνία |
  • αμαρτωλή ζωή |
  • αμαρτωλή ψυχή sinful soul |
  • αμαρτωλό πλάσμα |
  • αμαρτωλή σάρκα |
  • αμαρτωλά πάθη |
  • αμαρτωλή χαρά |
  • αμαρτωλό χαμόγελο |
  • αμαρτωλή λαχτάρα |
  • ~ έρωτας |
  • αμαρτωλό φιλί |
  • ~ ξεπεσμός |
  • η αμαρτωλή Mαγδαληνή |
  • αμαρτωλοί καιροί, αμαρτωλοί τρόποι |
  • αμαρτωλά οράματα |
  • αμαρτωλή συνείδηση |
  • το αμαρτωλό παράδειγμα |
  • αμαρτωλή διασκέδαση |
  • αμαρτωλή υπερβολή |
  • αμαρτωλές σκέψεις, αμαρτωλές πράξεις |
  • έζησα ~ |
  • όλοι είμαστε αμαρτωλοί we all are sinful or subject to sin |
  • αλίμονο σ' εμένα τον αμαρτωλό (or την αμαρτωλή)! |
  • ~ οδοιπόρος |
  • ~ ζητιάνος |
  • οι ψάλτες που (= τους οποίους) ψέλνει (sc ο Swinburne) τού είναι λιγάκι σαν τις αμαρτωλές ηρώισσες του πάθους που λαβώνουν (Palamas) |
  • ο άνθρωπος είναι ον αμαρτωλό (Tatakis) |
  • άντρας που παλεύει όχι με τ' άγια και με τα ιερά παρά με των αρμάτων την αμαρτωλή δουλειά (Vlachogiannis) |
  • η ασκητεία (του Παλαμά) είχε τις αμαρτωλές της παρενθέσεις (Melas) |
  • δεν είδε τίποτα το αμαρτωλό σ' αυτές τις εκδηλώσεις (Ouranis) |
  • είχε σηκώσει μεγάλη αγανάχτηση στο λαό του Mοριά για την αμαρτωλήν Aθήνα (Bastias) |
  • παράτησε την έρημο κ' ήρθε στην αμαρτωλήν Iερουσαλήμ (id.) |
  • rembetiko θα γυρίζεις τα βραδάκια | μες στ' αμαρτωλά σοκάκια (IPetrop) |
  • poem καιρός θα 'ναι η αμαρτωλή καρδιά μας να ησυχάσει (Malakasis) |
  • κ' έχει πουλήσει σε πολλούς τ' αμαρτωλό κορμί της (Karyotakis) |
  • μη δίνεις πίστη | στον αμαρτωλό καθρέφτη (Sinop)

• ② malfunctioning, faulty, bad (syn κακός, σφαλερός):
  • η συνεννόηση γινόταν με το Σταθμό Θησείου, που μια αμαρτωλή σύμβαση με εβραίικη εταιρία τον είχε φορτώσει στην πλάτη του Δημοσίου (Koumantareas) |
  • κάθε ελπίδα να ξεπεράσουμε οργανικά τη γλωσσική αυτή αναστόμωση θα χανότανε, όσο εξακολουθούσε να παραμένει το αμαρτωλό σύστημα (Zlorentzatos)

• ③ unfortunate, luckless, unlucky (syn άτυχος, δυστυχισμένος):
  • αμαρτωλό σπίτι unfortunate family (Peloponn)

[fr MG αμαρτωλός ← ByzG, PatrG ἁμαρτωλός ← K]

• sinlessly (syn χωρίς αμαρτία)

[fr LMG (Somavera) αναμάρτητα, der of αναμάρτητος]

• impeccability, sinlessness:
  • ο Θεός δεν επροίκισε την ψυχή με το ~ (Tatakis) |
  • η πλήρης πραγμάτωση της ανθρώπινης φύσης απαιτεί .. μια απάθεια που να οδηγεί στο πραγματικό ~ (id.)

[fr MG ← PatrG τe ἀναμάρτητον, substantiv. n of K (NT) ἀναμάρτητος]

• sinless person:
  • phr ο ~ πρώτος τον λίθον βαλέτω let him who is without sin cast the first stone |
  • οι αναμάρτητοι, τα κοπάδια οι Aμνοί, που φορτώνουνται απάνω τους την αμαρτία του κόσμου (Prevelakis)

[fr eccl ← K (NT) ἀναμάρτητος, substantiv. m ἀναμάρτητος (s. αναμάρτητος2)]

• free from mortal taint, sinless, impeccable (syn ακριμάτιστος, ant αμαρτωλός):
  • θεωρούν εαυτούς αναμάρτητους |
  • ο Xριστός ως Θεός είναι ~ |
  • χρόνια ειρηνικά κι αναμάρτητα |
  • ξεκινάει ο ποιητής με το ζωντανό του .. με αναμάρτητον όμως Aδαμισμό να βρει την αγνότητα του κόσμου (Papatsonis) |
  • πολλοί μένουν ατιμώρητοι, κανείς όμως ~ (Vrettakos) |
  • poem σε χώρα μακρινή και αναμάρτητη τώρα πορεύομαι. | Tώρα μ' ακολουθούν ανάλαφρα πλάσματα (Elytis)

[fr kath αναμάρτητος ← LMG (Somavera), MG ← K (NT, pap), PatrG ← AG ἀναμάρτητος]