Ο Νίκος Χριστοδουλάκης πιστεύει στο «γρήγορο σενάριο» του πολέμου με στόχο μια άνεση για τη διαμόρφωση ενός μεγάλου, προεκλογικού χαρακτήρα, «πακέτου εξαγγελιών», με παροχές και φοροελαφρύνσεις, για τον ερχόμενο Σεπτέμβριο

Η κόντρα για το πακέτο του Σεπτεμβρίου

Πού ποντάρει ο «Τσάρος» για την οικονομία

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΖΑΝΑΚΗΣ

Μία «μυστική κόντρα» μεταξύ του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης και ορισμένων στενών συνεργατών του κ. Κ. Σημίτη ήλθε στην επιφάνεια… λόγω Ιράκ. Ο κ. Ν. Χριστοδουλάκης, ο «Τσάρος» της Οικονομίας, βάλλεται εκ των ένδον για τη διαφαινόμενη αδυναμία του να υλοποιήσει παλαιότερη δέσμευσή του σχετικά με τον προγραμματισμό της εξαγγελίας ενός «πακέτου Σημίτη» για την Έκθεση Θεσσαλονίκης - και απαντά: Εγώ δεν κάνω περικοπές τώρα, για να έχω πακέτο με… περιεχόμενο τον Σεπτέμβριο!

Ο οικονομικός προγραμματισμός της κυβέρνησης για το 2003 είχε αναγκαστικά συνδεθεί από το περασμένο καλοκαίρι με το κλείσιμο του «εκλογικού κύκλου». Στο Μέγαρο Μαξίμου προσδοκούσαν ότι η επιτυχία της συγκράτησης υψηλού ρυθμού ανάπτυξης - πολλαπλάσιου του μέσου κοινοτικού όρου και για αυτήν τη χρονιά - σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις για έναν «γρήγορο πόλεμο στο Ιράκ», θα έδινε άνεση για τη διαμόρφωση ενός μεγάλου, προεκλογικού χαρακτήρα «πακέτου εξαγγελιών», με παροχές και φοροελαφρύνσεις, για τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Ο στόχος ήταν να σηματοδοτηθεί με τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού η επάνοδος του εκλογικού σώματος σε θετικές προσδοκίες, που είναι η βασική προϋπόθεση για να αναπτερωθούν οι ελπίδες του ΠΑΣΟΚ για καλή εκλογική παρουσία, ανεξαρτήτως του χρόνου διεξαγωγής των εκλογών.

Οι συνθήκες. Ωστόσο, οι συνθήκες στην οικονομία άλλαξαν γρήγορα. Παρά το γεγονός ότι όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν και τώρα ότι η ανάπτυξη, λόγω και των συγχρηματοδοτούμενων έργων, θα παραμείνει σε σχετικά υψηλά επίπεδα, υπήρξαν δραματικά αρνητικές εξελίξεις στα δημοσιονομικά μεγέθη. Οι δαπάνες του προϋπολογισμού παρουσίασαν απρόσμενα μεγάλη αύξηση με την αρχή της χρονιάς, ενώ τα έσοδα εμφανίζονται προβληματικά λόγω και της δεδομένης, εξαιτίας της συγκυρίας, αδυναμίας να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές.

Το καμπανάκι. Την ίδια στιγμή, η ζήτηση παρουσιάζει σημάδια κορεσμού, τα οποία επιτείνονται από μία αμυντική πολιτική που προέκρινε η Τράπεζα της Ελλάδος προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα υπερδανεισμού των νοικοκυριών. Σε μία ήδη διαταραγμένη αγορά, οι κινήσεις αυτές λειτούργησαν απλώς ως καμπανάκι για την επερχόμενη ύφεση.

Στο πλαίσιο αυτό - και με δεδομένη τη διάθεση του Μεγάρου Μαξίμου να διαχειριστεί πολιτικά την οικονομία - άρχισε η «υπόγεια κόντρα». Ο κ. Ν. Χριστοδουλάκης ένιωσε πιεσμένος από εισηγήσεις να προχωρήσει άμεσα σε ριζικές περικοπές δαπανών, προκειμένου να διασφαλιστούν πόροι που θα χρησιμοποιούνταν για τις εξαγγελίες του Σεπτεμβρίου. Αντέδρασε δε, διακηρύσσοντας δημόσια την ανάγκη να μην υπάρξει αλλαγή πλεύσης στην οικονομική πολιτική δηλώνοντας ταυτόχρονα ότι λέει «όχι» και σε εκείνους που προτείνουν να υπάρξει κυβερνητική αντίδραση στη σημερινή κατάσταση της οικονομίας, μέσω παροχών.

Φθινοπωρινή ανάκαμψη. Ο υπουργός Οικονομίας εξακολουθεί να ποντάρει στο «γρήγορο σενάριο» του πολέμου και στην επίσης γρήγορη αφομοίωση των επιπτώσεων της κρίσης από μια ανάκαμψη της οικονομίας στις αρχές του φθινοπώρου.

Σημειώνεται πάντως, ότι οι εκτιμήσεις των ανώτατων στελεχών Οργανισμών, όπως του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, που ήλθαν πρόσφατα στην Αθήνα, κάνουν επίσης λόγο για ετεροχρονισμό της εμφάνισης των πρώτων σημαδιών της ανάκαμψης στα τέλη του 2003.

Αν οι προβλέψεις αυτές επιβεβαιωθούν στην πράξη, τότε η κυβέρνηση, ακόμα και αν εξαντλήσει - σύμφωνα με τις δηλώσεις όλων των στελεχών της -, την κυβερνητική θητεία και προχωρήσει στη διενέργεια εκλογών τον Μάιο του 2004, θα έχει πολύ μικρά χρονικά περιθώρια για να αλλάξει τις προσδοκίες στον χώρο της οικονομίας.