επιχειρήσεις

Μάνατζερ στα πρόθυρα νευρικής κρίσης

Σε περίοδο λιτότητας εισέρχονται, η μία μετά την άλλη, οι ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ τα στελέχη τους χάνουν τα μπόνους των παλιών, καλών ημερών

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΥΛΕΡΕΣ

Προγράμματα σκληρής λιτότητας εφαρμόζουν ήδη οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις και οι τράπεζες. Η κατρακύλα του Χρηματιστηρίου τα τελευταία τρία χρόνια και η αρνητική διεθνής οικονομική συγκυρία, η οποία ενισχύεται από το ενδεχόμενο του πολέμου στο Ιράκ, έχουν πλήξει τα κέρδη των επιχειρήσεων και των τραπεζών, που αναγκάζονται τώρα να υιοθετήσουν προγράμματα μεγάλων περικοπών στα έξοδά τους για να περιορίσουν το κόστος λειτουργίας τους και να βελτιώσουν την κερδοφορία τους.

Πρόκειται για προγράμματα λιτότητας, που περιλαμβάνουν το πάγωμα των προσλήψεων, περικοπές σε bonus και πακέτα παροχών - κυρίως προς τα υψηλόβαθμα στελέχη - και «μαχαίρι» στις υπερωρίες αλλά και στις δαπάνες δημοσίων σχέσεων και διαφημίσεων. Ακόμη, τα πάγια έξοδα των επιχειρήσεων για τηλέφωνα βρίσκονται σε καθεστώς δραστικής αναθεώρησης, όπως παραδέχονται στελέχη, αλλά και επικεφαλής ελληνικών επιχειρήσεων που μιλούν στην «ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ».

Μεγάλοι χαμένοι από την πολιτική αυτή, η οποία σηματοδοτεί το τέλος της εποχής των παχέων αγελάδων στον χώρο των επιχειρήσεων και των τραπεζών, είναι τα στελέχη, τα οποία - κυρίως - αφορούν οι περικοπές αποδοχών. Την ίδια ώρα, τα ανώτατα στελέχη βρίσκονται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, καθώς καλούνται με λιγότερα μέσα να επιτύχουν τους οικονομικούς στόχους των επιχειρήσεων.

Όμως, η κρίση χτυπά προς όλες τις κατευθύνσεις, αφού περιορίζονται τόσο οι προσλήψεις όσο και τα περιθώρια των επιχειρήσεων να δώσουν μεγαλύτερες αυξήσεις στους εργαζομένους.

«Σφίγγουν το ζωνάρι» και οι ελληνικές επιχειρήσεις

Στην «εντατική της λιτότητας» έχουν μπει οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν τη δύσκολη οικονομική συγκυρία.

Τα μέτρα που λαμβάνουν οι διοικήσεις των εταιρειών αγγίζουν όλο το φάσμα των δαπανών τους. Οι προσλήψεις έχουν παγώσει, ενώ για νέες, ούτε λόγος να γίνεται. Τα πακέτα αποδοχών (μπόνους, υπερωρίες, μετοχές σε τιμή ευκαιρίας, δαπάνες δημοσίων σχέσεων) των ανώτερων στελεχών ψαλιδίζονται, ενώ τα ταξίδια τους, επαγγελματικά και αναψυχής, περιορίζονται στο ελάχιστο. Ακόμη και το κόστος των τηλεπικοινωνιακών συνομιλιών τίθεται, πλέον, υπό αυστηρό έλεγχο.

Το τίμημα των μέτρων λιτότητας που εφαρμόζουν, είτε προγραμματισμένα είτε «σπασμωδικά», οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται να το πληρώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό τα υψηλόβαθμα στελέχη. Το μεσαίο και κατώτερο προσωπικό δεν φαίνεται να χάνει και πολλά, με εξαίρεση, βέβαια, τις περιπτώσεις που γίνονται απολύσεις. Για τα υψηλόβαθμα, όμως, στελέχη τα πράγματα είναι διαφορετικά: Βλέπουν να ψαλιδίζονται ή και να εξανεμίζονται τα bonus και άλλα πακέτα παροχών των «παλιών καλών ημερών», αλλά και να καταργούνται άλλα κεκτημένα, όπως είναι το δικαίωμα προαίρεσης αγοράς μετοχών (tock options).

Ο κ. Γιώργος Πετζετάκις, πρόεδρος του ομίλου Α. Γ.Πετζετάκις

«Όσες εταιρείες προσαρμοστούν γρήγορα στην ύφεση, θα είναι κερδισμένες στη φάση της ανάπτυξης», επισημαίνει ο κ. Γιώργος Πετζετάκις, επικεφαλής του ομίλου Α. Γ. Πετζετάκις, ο οποίος έχει θέσει στόχο να μειώσει το 2003 κατά έξι εκατ. ευρώ τις σταθερές λειτουργικές του δαπάνες. Δαπάνες που αφορούν στο κόστος εργασίας, στην πλήρη αξιοποίηση του μηχανολογικού εξοπλισμού, στη συντήρηση, στα αναλώσιμα υλικά, στα ταξίδια στελεχών, αλλά και στις δημόσιες σχέσεις. Οι τελευταίες, μάλιστα, φαίνεται να βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της λίστας των περικοπών όλων σχεδόν των επιχειρήσεων.

Μιχάλης Δραμυτινός, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Προμότα Ελλάς

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Προμότα Ελλάς, κ. Μιχάλης Δραμυτινός, παραδέχεται ότι «είναι γεγονός η παροδική ύφεση που παρουσιάζει ο κλάδος του χώρου δημοσίων σχέσεων, καθώς οι περισσότερες εταιρείες είναι υποχρεωμένες να πραγματοποιούν περικοπές δαπανών, δεδομένης της γενικότερης οικονομικής κρίσης».

Ο σύμβουλος επικοινωνίας κ. Ηλίας Κωνσταντινίδης επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οι επιχειρήσεις έχουν εγκαταλείψει τελείως το κομμάτι των επικοινωνιακών τους σχέσεων και η συνήθης φράση που ακούγεται είναι «εδώ απολύουμε κόσμο, με την επικοινωνία θα ασχοληθούμε;».

Ήδη, δεν είναι μικρός ο αριθμός των εταιρειών που θεωρούν πολυτέλεια να διατηρούν συμβούλους επικοινωνίας και ακυρώνουν τα σχετικά συμβόλαια που είχαν υπογράψει.

Ο κ. Αλέξανδρος Δότσης, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου της Unisystems

Από τους κλάδους που δοκιμάζονται περισσότερο από την οικονομική συγκυρία, είναι αυτός της πληροφορικής. «Είμαστε σε φάση νοικοκυρέματος των δαπανών μας», επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Unisystems κ. Αλέξανδρος Δότσης, ο οποίος και προσδιορίζει το περιεχόμενο ενός προγράμματος «εσωτερικής οικονομίας»: Φειδωλοί στις προσλήψεις, περιορισμός εκδηλώσεων και δημοσίων σχέσεων, λιγότερα ταξίδια (μόνο τα απαραίτητα), έξυπνες λύσεις για μικρότερο κόστος στις τηλεπικοινωνίες.

Για τις περικοπές στον κλάδο της πληροφορικής μιλάει και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Cosmos κ. Δημ. Δάφνης, ο οποίος επισημαίνει ότι στη φετινή έκθεση Comdex, η απουσία γνωστών ονομάτων του κλάδου της νέας τεχνολογίας ήταν αισθητή. «Ενώ στα προηγούμενα χρόνια», αναφέρει, «στη διεθνή έκθεση Cebit τα ξενοδοχεία της διοργανώτριας πόλης (Αννόβερο) γέμιζαν από Έλληνες μάνατζερ του κλάδου της πληροφορικής, σήμερα οι επισκέψεις αυτές όλο και λιγοστεύουν».

Τα συν και τα πλην των περικοπών

Ποια όμως μπορεί να είναι τα θετικά ή τα αρνητικά αποτελέσματα από τα προγράμματα λιτότητας που εφαρμόζουν, πλέον, και οι ελληνικές επιχειρήσεις, και μάλιστα παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία δεν απειλείται, όπως άλλες ευρωπαϊκές, με άμεση ύφεση;

Ο κ. Αντώνης Χατζηαντωνάς, επικεφαλής του Τμήματος Διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων της PricewaterhouseCoopers

Ο κ. Αντώνης Χατζηαντωνάς, επικεφαλής του τμήματος Διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων της PricewaterhouseCoopers, επισημαίνει ότι «με την πρακτική μείωσης του εταιρικού κόστους στην Ελλάδα, όπως και στο εξωτερικό, οι επιχειρήσεις θυσιάζουν τον ανθρώπινο παράγοντα στην προσπάθειά τους να εξοικονομήσουν πόρους και παράλληλα να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους». Ωστόσο, προειδοποιεί ότι, «όταν στον εταιρικό σχεδιασμό κυριαρχούν οι βραχυπρόθεσμες μειώσεις κόστους, οι οποίες στην πλειοψηφία τους είναι σπασμωδικές κινήσεις και δεν αποτελούν μέρος μιας μακροχρόνιας επιχειρησιακής στρατηγικής, οι επιχειρήσεις θέτουν σε κίνδυνο τη μελλοντική πορεία τους».

«Οι περικοπές στον τομέα της επικοινωνίας και της διαφήμισης είναι λάθος», εκτιμά ο κ. Ηλίας Κωνσταντινίδης, και εξηγεί τους λόγους: «Σε περιόδους κρίσης, η επένδυση σε τομείς που σε διαφοροποιούν από τον ανταγωνιστή σου θα επιστρέψει πολλαπλάσια».

Ακόμη δυσμενέστερες θα είναι οι επιπτώσεις για τις εταιρείες εκείνες που προχωρούν σε περικοπές δαπανών ακόμη και στον τομέα της εκπαίδευσης των στελεχών τους. «Οι μειώσεις κόστους σε θέματα εκπαίδευσης των υψηλόβαθμων στελεχών, στο μέλλον, αναμένεται να έχουν επιπτώσεις στην αποδοτικότητα της εταιρείας».