Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Η Οικονομία :: Ανάλυση

( δεκο: υπηρέτες πολλών αφεντάδων :: 01-03-2003) 

ανάλυση

ΔΕΚΟ: Υπηρέτες πολλών αφεντάδων

Είναι λογικό να ζητεί ο υπουργός Οικονομίας λιτότητα στις δημόσιες επιχειρήσεις, σε μια τέτοια δύσκολη περίοδο, αλλά πρέπει να πείσει πρώτα και τα άλλα «αφεντικά» τους

ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ

Πολύ λίγοι θα μπορούσαν να διαφωνήσουν με τις οδηγίες που έδωσε την περασμένη Τρίτη ο υπουργός Οικονομίας κ. Νίκος Χριστοδουλάκης στους επικεφαλής των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών. Οι οδηγίες αφορούσαν την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσουν οι ΔΕΚΟ στη δύσκολη αυτή περίοδο για την οικονομία μας. Βασική αρχή ήταν, βεβαίως, η λιτότητα. Λιτότητα στους μισθούς και στις δαπάνες γενικότερα, αλλά και περιορισμένες αυξήσεις τιμολογίων. Ο στόχος είναι διττός: να συγκρατηθεί η αύξηση του πληθωρισμού, αλλά και να μη ξεφύγουν οι δαπάνες του προϋπολογισμού. Και στα δύο αυτά μεγέθη, τον πληθωρισμό αλλά και τις δαπάνες του προϋπολογισμού, ασκούνται ήδη υπερβολικά μεγάλες πιέσεις και ο κ. Χριστοδουλάκης προσπαθεί να συγκρατήσει εκείνα που μπορεί.

Είναι γεγονός ότι στο βασίλειο των ΔΕΚΟ συμβαίνουν πολλά παράλογα και αντιδεοντολογικά. Αρκεί να δει κανείς τις διαφημίσεις και τις χορηγίες που απλόχερα μοιράζουν πολλές δημόσιες επιχειρήσεις, εκεί που μεγάλες τράπεζες και επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα διστάζουν.

Ποιος θα μπορούσε, εξάλλου, να διαφωνήσει με την ανάγκη να μπει φραγμός στο δανεισμό των δημοσίων επιχειρήσεων, ιδίως όταν αυτός προορίζεται όχι για επενδύσεις, αλλά για κάλυψη λειτουργικών αναγκών; Ο αλόγιστος δανεισμός των δημοσίων επιχειρήσεων έχει ήδη επιφέρει πολλά δεινά, ώστε να συνεχισθεί ανεμπόδιστος.

Αλλά και για την εισοδηματική πολιτική, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρέπει να εκλογικευτεί. Οι υπάλληλοι των δημοσίων επιχειρήσεων είναι οι καλύτερα αμειβόμενοι μισθωτοί, με διαφορά από τους άλλους δημοσίους υπαλλήλους και με μεγάλη διαφορά από τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Το γεγονός επιβεβαίωσε την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία. Σε περιόδους λιτότητας, επομένως, είναι λογικό να υφίστανται τους ίδιους, τουλάχιστον, περιορισμούς με τους άλλους δημοσίους υπαλλήλους. Και οι δύο κατηγορίες, άλλωστε, αμείβονται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό «ανάλογα με το ύψος της επιχορήγησης προς τις ΔΕΚΟ» από τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου.

«Εξυπηρετήσεις»

Το ίδιο ισχύει και για το καθεστώς των προσλήψεων που επικρατεί. Οι ΔΕΚΟ είναι, συχνά, η διέξοδος για τις λογής λογής «εξυπηρετήσεις» των πολιτικών, αφού το ΑΣΕΠ έχει θέσει φραγμό στις ρουσφετολογικές προσλήψεις στο Δημόσιο. Συχνά, με τη μέθοδο των συμβάσεων, εντάσσονται στο προσωπικό των ΔΕΚΟ, με διαφόρων ειδών υψηλές μεσολαβήσεις, νέα άτομα, που τελικά μονιμοποιούνται - και αν όχι, διεκδικούν τη μονιμοποίησή τους. Ακριβώς, όμως, επειδή όλη αυτή η διαδικασία δεν υπηρετεί τις ανάγκες των ΔΕΚΟ, αλλά τις πολιτικές ανάγκες των μεσολαβητών, οδηγεί απλώς σε επιβάρυνση των δαπανών, χωρίς ανάλογη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και της παραγωγικότητας των ΔΕΚΟ.

Όσο για τα τιμολόγια των δημοσίων επιχειρήσεων, δεν υπάρχει κανένας που να διαφωνεί, βεβαίως, με την συγκράτηση των αυξήσεών τους στα όρια του πληθωρισμού, αλλά το θέμα είναι ευρύτερο. Εξαρτάται από τον ρόλο που έχει κάθε δημόσια επιχείρηση και από το ενδιαφέρον του Δημοσίου να την κρατήσει στη ζωή, ανεξάρτητα από τα έσοδά της - οπότε αποφασίζει να πληρώσει - αλλά εξαρτάται και από τις επιχειρηματικές επιδόσεις της. Σε πολλές περιπτώσεις, υπάρχουν περιθώρια να βελτιωθούν αυτές οι επιχειρηματικές επιδόσεις και να μειωθεί το βάρος που φέρει το κράτος.

Ορισμένες δημόσιες επιχειρήσεις, όπως ο ΟΤΕ, απουσίαζαν από το τραπέζι του υπουργείου Οικονομίας την περασμένη εβδομάδα, καθώς σε αυτές ο έλεγχος έχει πλέον περάσει στους μετόχους τους. Αυτό που αυτονόητα κάνουν οι μέτοχοι των εισηγμένων επιχειρήσεων, δεν μπορεί να το αγνοεί ο μεγάλος μέτοχος των ΔΕΚΟ, το Ελληνικό Δημόσιο.

Μεγάλη απόσταση

Όμως, μεταξύ των οδηγιών που έλαβαν την περασμένη εβδομάδα οι δημόσιες επιχειρήσεις και της εφαρμογής τους, υπάρχει απόσταση μεγάλη. Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που επιχειρείται να μπει μια τάξη στον χώρο αυτό. Οι δημόσιες επιχειρήσεις έχουν όλες πολυετή στρατηγικά επιχειρησιακά προγράμματα, που διαμορφώθηκαν ύστερα από πολλές προσπάθειες, έπειτα από τη θέσπιση σχετικής νομοθεσίας. Στην πράξη, όμως, και αυτά καταστρατηγήθηκαν, με διάφορες δικαιολογίες. Σίγουρα, με τα επιχειρησιακά προγράμματα έγινε ένα βήμα κα μπήκε μία σειρά, εκεί που δεν υπήρχε τίποτα, αλλά απομένουν ακόμη πολλά να γίνουν, ιδίως σε ορισμένες ΔΕΚΟ.

Οι πολιτικές μεσολαβήσεις

Η βασική αιτία που καταστρατηγήθηκαν τα προγράμματα, τα οποία στην πλειονότητά τους κατέληγαν σε πενταετή ορίζοντα σε πρόβλεψη για κερδοφόρα αποτελέσματα, δεν ήταν ούτε ο κακός σχεδιασμός ούτε η απρόβλεπτη συγκυρία, αλλά οι πολιτικές μεσολαβήσεις που επέτρεπαν ή και επέβαλαν την εκτροπή από τους στόχους. Είτε με τις προσλήψεις, είτε με τις λογής λογής διαφημίσεις και χορηγίες, ή με την παροχή δωρεάν υπηρεσιών, η πολιτική και όχι η επιχειρηματική λογική είχε πάντα τον τελευταίο λόγο στις δημόσιες επιχειρήσεις.

Αν ο κ. Χριστοδουλάκης κατάφερε να πείσει τους επικεφαλής των 31 ΔΕΚΟ γι΄αυτά που πρέπει να γίνουν, έκανε ένα πρώτο βήμα. Δεν μένει παρά να πείσει και την υπόλοιπη κυβέρνηση και τη συνδικαλιστική ηγεσία των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ και ο δρόμος θα είναι ανοιχτός για να πετύχει τους στόχους του.