Το μισό προσωπικό της HSBC, δηλαδή πάνω από 125.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, κινδυνεύουν να τεθούν εκτός μάχης και να μην μπορούν να προσέλθουν στις δουλειές τους σε μία ενδεχομένη πανδημία της γρίπης των πουλερικών, όπως προειδοποίησε χθες ο κολοσσιαίος τραπεζικός όμιλος.

Ραντεβού με την εξέλιξη

Στέλιος Ξεφλούδας

Η HSBC, που δραστηριοποιείται σε 77 χώρες και απασχολεί 253.000 υπαλλήλους, διευκρίνισε ότι πρόκειται για το πλέον απαισιόδοξο σενάριο, συμπλήρωσε όμως ότι οφείλει να προετοιμάζεται για το χειρότερο.

DΝΑ: 50 χρόνια πριν, δύο επιστήμονες «διάβασαν» τον κώδικα της ζωής

Μέσα στο πλαίσιο της Γενιάς του Τριάντα που εξετάζουμε, στη Θεσσαλονίκη, η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος μόλις το 1912, ζει και εργάζεται μια ομάδα συγγραφέων που από πολλούς ιστορικούς της λογοτεχνίας ονομάστηκε «λογοτεχνική συντροφιά» ή «Σχολή της Θεσσαλονίκης». Η πρόβλεψη της HSBC, που είχε υποστεί σφοδρό πλήγμα και κατά το ξέσπασμα του ιού της άτυπης πνευμονίας στην Ασία το 2003, είναι δυσμενέστερη από τις περισσότερες επίσημες εκτιμήσεις που έχουν γίνει ως τώρα.

Πριν από 50 χρόνια, εκείνο το Σάββατο της 28ης Φεβρουαρίου 1953, οι δύο νεαροί επιστήμονες που μπήκαν στο «Ιγκλ», ένα σκοτεινό παμπ του Κέμπριτζ, είχαν να κάνουν μια σοβαρή αναγγελία στους θαμώνες που έτρωγαν το μεσημεριανό τους: είχαν ανακαλύψει το μυστικό της ζωής.

Ανάμεσα στους συγγραφείς της ομάδας αυτής ξεχωρίζει ο Στέλιος Ξεφλούδας (1901-1984), φιλόλογος και ιδρυτής του περιοδικού Μακεδονικές ημέρες, ο οποίος θεωρήθηκε ο εισηγητής του εσωτερικού μονολόγου στην Ελλάδα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για παράδειγμα έχει υπολογίσει ότι το ποσοστό των εργαζομένων που δεν θα μπορούν να δουλέψουν σε περίπτωση πανδημίας δεν θα ξεπεράσει το 25%.

Ο Φράνσις Κρικ (αριστερά) και ο Τζέιμς Γουότσον σήμερα. Κάτω, οι δύο επιστήμονες το 1953

Με την τεχνική αυτή ο συγγραφέας εκφράζει τον εσωτερικό του κόσμο και τις διάφορες καταστάσεις που ο ίδιος εσωτερικά βιώνει.

"Παρότι δεν έχουμε κανέναν λόγο να αμφισβητήσουμε τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη γρίπη των πτηνών, είναι απολύτως θεμιτό να προετοιμαζόμαστε για κάθε ενδεχόμενο", αναφέρει χθεσινή ανακοίνωση της τράπεζας.

Με την αποκάλυψη της χημικής δομής του DNA, του βιβλίου της ζωής, ο Τζέιμς Γουότσον και ο Φράνσις Κρικ είχαν «διαβάσει» πώς κωδικοποιούνται όλες εκείνες οι άπειρες πληροφορίες που είναι απαραίτητες στον προγραμματισμό ενός ζωντανού κυττάρου.

Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1930 με το βιβλίο Τα τετράδια του Παύλου Φωτεινού, έργο που έφερε σε αμηχανία τους κριτικούς της εποχής ως «ημερολόγιο των ψυχικών μεταπτώσεων του συγγραφέα».

Εκπρόσωπος της τράπεζας πρόσθεσε ότι στο 50% περιλαμβάνονται και όσοι εργαζόμενοι υποχρεωθούν να μείνουν σπίτι, για να φροντίσουν προσβλημένα μέλη της οικογενείας τους, ή αναγκαστούν να ακυρώσουν προγραμματισμένα επαγγελματικά ταξίδια.

Πάντως, ο δρ Γουότσον και ο δρ Κρικ δεν ήταν τότε σε θέση να προβλέψουν ότι μία ημέρα ο άνθρωπος θα αποκωδικοποιούσε σχεδόν ολόκληρο το γονιδίωμα - και μάλιστα τόσο γρήγορα.

Ο συγγραφέας χρησιμοποίησε την αφηγηματική μέθοδο της «συνειδησιακής ροής» (ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε από Άγγλους κριτικούς για να χαρακτηρίσει την τεχνική που απεικονίζει τις σκέψεις που ρέουν χωρίς φανερό λογικό ειρμό, όπως στο έργο του Προυστ, του Τζόις ή του Φόκνερ (W. Faulkner).

Όπως αποκάλυψε στην εφημερίδα "Financial Times" ο επικεφαλής διαχείρισης κρίσεων της τράπεζας Μπομπ Πίγκοτ, η HSBC προετοιμάζει από τώρα το προσωπικό της, ώστε να είναι έτοιμο να εργαστεί από το σπίτι ή μέσω τηλεδιάσκεψης.

Η ανακάλυψη των Γουότσον και Κρικ έδειξε ότι το DNA καταγράφει τις γενετικές πληροφορίες με τη μορφή ενός τετραγράμματου κώδικα.

Με το βιβλίο του Άνθρωποι του μύθου (1946) ο Ξεφλούδας αργότερα θα στραφεί σε κοινωνικούς και άλλους προβληματισμούς.

Τα σχέδια της τράπεζας για την αντιμετώπιση της κρίσης προβλέπουν επίσης τον καθαρισμό των γραφείων ανά μία ώρα, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού.

Όμως η ανάγνωση του «βιβλίου» που η εξέλιξη έκανε περίπου 4 δισ. χρόνια να γράψει δεν ήταν εύκολη υπόθεση.

Ο συγγραφέας, πολυγραφότατος, έδωσε 15 πεζογραφήματα, ένα βιβλίο για το σύγχρονο μυθιστόρημα και πλήθος άρθρων και μελετημάτων.

Σύμφωνα με τον Πίγκοτ, και άλλες τράπεζες καταστρώνουν ανάλογα σχέδια.

Χρειάστηκαν να περάσουν άλλα 20 χρόνια ώσπου ένας άλλος συνάδελφος των δύο επιστημόνων στο Κέμπριτζ, ο δρ Φρεντ Σέιντζερ, να βάλει στη σωστή σειρά τα τέσσερα γράμματα του γενετικού αλφαβήτου, ώστε να σχηματίσουν «λέξεις» που μας αποκάλυψαν τις λειτουργίες της ζωής. Έτσι, το 1995, ένας άλλος επιστήμονας, ο Κρεγκ Βέντερ, ανακοίνωσε ότι είχε αποκωδικοποιήσει το πρώτο γονιδίωμα ενός μονοκύτταρου οργανισμού, του βακτηρίου Haemophilus influenzae.

Αποκωδικοποίηση

Έκτοτε έχουν αποκωδικοποιηθεί περίπου εκατό γονιδιώματα βακτηρίων, φυτών και ζώων, μεταξύ των οποίων η φρουτόμυγα και το ποντίκι. Με την τεχνολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών, που μπορούν και χειρίζονται ταυτόχρονα πολλά γονίδια, οι επιστήμονες ελπίζουν να κατανοήσουν ολόκληρο το ανθρώπινο γονιδίωμα, το οποίο σήμερα πιστεύεται ότι περιέχει 30.000 γονίδια.

Για την ώρα, η επανάσταση του DNA περιορίζεται κυρίως στην κατανόηση και όχι στην αλλαγή της φύσης. Όμως οι δυνατότητες της τεχνολογίας δεν αφήνουν περιθώρια για αμφιβολίες. Μέχρι τώρα, η εφαρμογή της «ανάγνωσης» του DNA στην εγκληματολογία αθώωσε πολλούς που είχαν καταδικαστεί αδίκως - και καταδίκασε δικαίως πολύ περισσότερους. Το DNA ήδη χρησιμοποιείται στην τροποποίηση καλλιεργειών και στη δημιουργία καλλιεργειών που είναι ανθεκτικές στις αρρώστιες, μολονότι κάποιοι, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε αυτές τις πρωτοβουλίες. Ένα νέο κύμα φαρμάκων που βασίζονται στο DNA βρίσκεται ήδη στα φαρμακεία (ινσουλίνη, αυξητική ορμόνη, φάρμακα για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τη μυελογενή λευχαιμία, κ.ά.).

Το επόμενο βήμα είναι τα διαγνωστικά τεστ με βάση το DNA. Ο κυριότερος στόχος του Προγράμματος Ανθρώπινου Γονιδιώματος είναι ο εντοπισμός των ελαττωματικών γονιδίων που προκαλούν ασθένειες όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος, η παχυσαρκία, η σχιζοφρένεια και η νόσος Αλτσχάιμερ.

Η κατανόηση του DNA βάζει τον άνθρωπο στον πειρασμό να το αλλάξει - ένα προνόμιο που έως τώρα είχε μόνον η εξέλιξη. Οι γενετιστές παρακολουθούν με ενθουσιασμό τη γενετική μηχανική να προχωράει σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή, την ίδια ώρα που άλλοι επιστήμονες φοβούνται ότι αυτή ακριβώς η πορεία κινδυνεύει να ανατρέψει την ουσία της ανθρώπινης φύσης.