Παράλληλη Αναζήτηση

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Επιστολές :: Επιστολή αναγνώστου

( γλωσσικά "μαργαριτάρια" και λάθος εκφράσεις ) 

Γλωσσικά "μαργαριτάρια" και λάθος εκφράσεις Ο πλουσιότερος και ο πιο τσιγκούνης!

Διαβάζω και γράφω

Κ. Ζόννε,

Ο Μικελάντζελο ήταν ο πλουσιότερος καλλιτέχνης όλων των εποχών, αλλά πολύ τσιγκούνης, απέδειξε οκταετής έρευνα του καθηγητή της Ιστορίας Ραμπ Χάτφιλντ

1. Στο κείμενο 1 υπογραμμίστε τα άρθρα, καθώς και τις λέξεις που προσδιορίζουν.

Πριν λίγες ημέρες προτείνατε στη στήλη "Επιστολές στην εφημερίδα" ένα μικρό διαγωνισμό, με θέμα γλωσσικά "μαργαριτάρια" ή τι λέγεται λάθος και ποιο είναι το σωστό.

Όποιος επισκέπτεται τη Φλωρεντία μένει κατάπληκτος από τη δημιουργικότητα του Μιχαήλ Άγγελου. Αυτές οι λέξεις είναι ονόματα ή ρήματα;

Εγώ γλωσσολόγος δεν είμαι, αλλά και γλωσσολόγος να ήμουν ένα λεξικό σαν αυτό του κ. Μπαμπινιώτη, ποτέ δεν θα 'γραφα.

Σε τρούλλους, εκκλησίες, αγάλματα, άφησε την πολύτιμη σφραγίδα του ταλέντου του - μερικά από τα ωραιότερα έργα τέχνης στην ιστορία της ανθρωπότητας. - Δηλώνουν πρόσωπα, πράγματα ή κάτι άλλο;

Γιατί, άλλο πράγμα είναι η επιστήμη, άλλο η καλλιέργεια, άλλο η ευαισθησία, άλλο η ψυχική ευγένεια και άλλο η υποχρέωση να προστατεύεις την τόσο ταλαιπωρημένη χώρα μας.

Αυτή είναι η μία πλευρά των πραγμάτων. 2. Από τα προηγούμενα κείμενα διαλέξαμε τα ονόματα που ακολουθούν.

Η ελληνική γλώσσα έχει περάσει από πολλές συμπληγάδες.

Η άλλη, δυστυχώς, είναι λιγότερο κολακευτική. Συμπληρώστε τους αντίστοιχους τύπους του οριστικού άρθρου:

Έτσι, δεν γνωρίζουμε, λ.χ. αν η έκφραση "μαύρα κι άραχλα" είναι η σωστή ή η έκφραση "μαύρα κι άραχνα".

Μισή χιλιετία μετά τη δημιουργία του Δαβίδ, έρχονται στο φως στοιχεία που δείχνουν πως ο άνθρωπος που στάθηκε τόσο γενναιόδωρος με τον χρόνο και την δημιουργικότητά του φτιάχνοντας μερικά από τα αριστουργήματα της Αναγέννησης, δεν ήταν και τόσο γενναιόδωρος με τα χρήματα.

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ - ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ άρθρο - όνομα - άρθρο - όνομα Αρσ. - θηλ. - ουδ. - - Αρσ. - θηλ. - ουδ. - - - - χυδαίο (κείμ. 3) - - - - μαύρες τρύπες (κείμ. 3) - - - γοητεία (κείμ. 3) - - - - κουμπιά (κείμ. 3) - - - άνθρωπος (κείμ. 3) - - - - καθηγητές (κείμ. 1) - - - μαύρης τρύπας (κείμ. 3) - - - - άθλων (κείμ. 2) - - - σχολικού προγράμματος (κείμ. 1) - - - - - - - κόσμου (κείμ. 1) - - - - - - - ορίζοντα (κείμ. 3) - - - - άλλους (κείμ. 3) - - - πραγματική ζωή (κείμ. 3) - - - - επόμενες λέξεις (κείμ. 1) - - - όνομα (κείμ. 3) - - - - στεφάνια (κείμ. 2)

Ξέρουμε, όμως, ότι, όταν είσαι γυναίκα και πρόκειται να τελέσεις γάμο, θα πανδρευτείς.

Ο Μικελάντζελο ήταν τσιγκούνης!

3. Βρείτε τους τύπους του αόριστου άρθρου (ένας, μια, ένα) στα εισαγωγικά κείμενα.

Ωστόσο, αν είσαι άνδρας, δεν θα πανδρευθείς, αλλά θα νυμφευθείς.

Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει το βιβλίο του καθηγητή της Ιστορίας Ραμπ Χάτφιλντ "The Wealth of Michelangelo" ("Ο πλούτος του Μιχαήλ Άγγελου") που κυκλοφόρησε στην Ιταλία, στα αγγλικά, και αποδεικνύει ότι ο Μιχαήλ Άγγελος πέθανε πάμπλουτος (το 1546) με μια περιουσία αντίστοιχη σημερινών δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος παραπονιόταν για τις στερήσεις του.

- Αλλάξτε τους τύπους του αόριστου άρθρου με τύπους του οριστικού άρθρου.

(Το πανδρευθείς "κτυπάει" λίγο περίεργα στη γλώσσα, τη δημοτική που έχει πλέον καθιερωθεί), όμως δεν λέμε Αλέξαντρος αλλά Αλέξανδρος, δηλ. ο άνδρας που οδηγεί ή προστατεύει).

Τα χρήματα αυτά μάλιστα δεν τα κέρδισε στο τέλος της ζωής του.

- Τι παρατηρείτε στη σημασία των νέων φράσεων που σχηματίστηκαν;

Περίεργα επίσης ακούγεται, αν πει κανείς τη λέξη επισκέφτης, ενώ ο καθρέπτης - καθρέφτης καθιερώθηκε.

Η έρευνα του Χάτφιλντ αποδεικνύει ότι κατά τη διάρκεια του 89χρονου βίου του, ήταν οριακά, μέτρια ή υπερβολικά πλούσιος. 4. Στο κόμικ που ακολουθεί (κείμ. 5), προσέξτε πότε χρησιμοποιείται το αόριστο άρθρο (ένας, μια, ένα) και πότε το αριθμητικό (ένας, μία, ένα).

Εμείς οι Θεσσαλονικείς λέμε συνήθως "Σήμερα έχει ζέστα".

"Ήταν ο πλουσιότερος καλλιτέχνης όλων των εποχών", υποστηρίζει. 5. Αναγνωρίστε με ποια πρόθεση συνδυάζεται το οριστικό άρθρο στις φράσεις που ακολουθούν:

Οι Αθηναίοι γελούν, όταν μας ακούν.

"Οι αμοιβές του ήταν τεράστιες. - στην αγορά (κείμ. 3)

Και όμως οι εγκυκλοπαίδειες γράφουν, ότι και τα δύο είναι σωστά:

Φαινόμενο…". - στον οπισθόδομο (κείμ. 2)

Ζέστη και ζέστα.

Στα 30 του χρόνια ο Μιχαήλ Άγγελος είχε ήδη την Πιετά και τον Δαβίδ στο… πορτοφόλι του και η φήμη του ήταν τεράστια, όπως και οι αμοιβές του.

Αναζητήστε και άλλα παραδείγματα στο κείμενο 1.

Λέγεται η λέξη "σάματις" και μάλιστα και από απόφοιτους κολεγίων.

Παρ' όλα αυτά, ο Χάτφιλντ υποστηρίζει ότι ο καλλιτέχνης συχνά παραπονιόταν στα μέλη της οικογένειάς του για οικονομική στενότητα και αρνιόταν να τα βοηθήσει όταν του το ζητούσαν.

6. Αφού εντοπίσετε τα άρθρα στο κείμενο, χωρίστε τα σε δύο κατηγορίες: σ' αυτά που αναφέρονται σε πρόσωπο ή πράγμα συγκεκριμένο (οριστικό άρθρο) και σ' αυτά που έχουν γενική και αόριστη σημασία (αόριστο άρθρο).

Το "σάματις" είναι τούρκικη λέξη και αντιστοιχεί στο ελληνικό "μήπως", "ίσως", "νομίζω".

Ο Ιταλός Φρεντ Πλότκιν δε, που δουλεύει αυτή την εποχή το βιβλίο "In the Footsteps of Michelangelo" ("Στα χνάρια του Μικελάντζελο") λέει ότι δεν τον εκπλήσσει η τσιγκουνιά του.

Κείμενο 5 [Ηλεκτρονική γνωριμία] Έφτασε ένα e-mail από την αγάπη μου. Γρήγορα να απαντήσω! Μα τι σαχλαμάρες κάνεις; Είναι δυνατόν να αγαπιέσαι με μία σκύλα που ούτε καν έχεις δει; Ούτε τα ονόματά σας δεν έχετε πει! Με παρατσούκλια επικοινωνείτε! Ζηλεύεις επειδή μια σκυλίτσα με αγάπησε γι' αυτό που πράγματι είμαι. Γι' αυτό που είσαι;;; Είσαι σίγουρος γι' αυτό "Μελαγχολικό Ντόπερμαν"; Ζήσης Παπαγεωργίου, περ. RAM, Απρίλιος 2003

Γράφεται ή ακούγεται συχνά το εξής:

"Δεν ξέρουμε πολλά γι' αυτόν και ό,τι τέλος πάντων γνωρίζουμε είναι από τα δικά του γραπτά.

Εμείς, σαν δάσκαλοι, σαν δημοσιογράφοι κ.ά.

Άρα τα πάντα έχουν την απόχρωση της δικής του διάθεσης.

Το "σαν", ωσάν στην καθαρεύουσα, είναι επίρρημα ομοιωματικό.

Πάντως ο Μιχαήλ Άγγελος ήταν ένας άνθρωπος θλιμμένος", λέει.

Παράδειγμα:

Η έρευνα του καθηγητή Ραμπ Χάτφιλντ ξεκίνησε πριν από οκτώ χρόνια με σκοπό να προσδιορίσει χρονικά τα διάφορα τμήματα της ζωγραφικής του στην οροφή της Καπέλα Σιστίνα και "έπεσε" πάνω σε επιστολές του που αναφέρονταν σε καταθέσεις του Μιχαήλ Αγγέλου.

"Κελαηδεί σαν αηδόνι", "ήρθες σαν τα χιόνια", "σαν και σένα δεν είναι άλλος".

"Βρίσκοντας τις τραπεζικές του καταθέσεις, βρίσκαμε και άλλες επιστολές που αποκάλυπταν πράγματα για τη δουλειά του", εξηγεί.

Αλλά το "ως" είναι επίρρημα αναφορικό, λ.χ. "πολέμησε ως Έλληνας", δηλ. δεν έχει όμοιό του.

Και έτσι προχωρώντας εντόπισαν άλλες, μεγάλες, καταθέσεις.

Με λίγα λόγια, δεν μπορούμε να πούμε, π.χ. "ως και σένα δεν είναι άλλος", αλλά "σαν και σένα δεν είναι άλλος".

"Όταν είδα τους αριθμούς ξέχασα εντελώς την οροφή της Καπέλα Σιστίνα", λέει ο Χάτφιλντ.

Καταλαβαίνω, κ. Ζόννε, ότι τα ψειρίζω κομμάτι.

Ο καθηγητής λέει επίσης ότι στο σπίτι όπου πέθανε στη Ρώμη βρέθηκαν ελάχιστα έπιπλα, καθόλου βιβλία, καθόλου κοσμήματα, αλλά υπήρχε ένα μπαούλο γεμάτο χρυσά νομίσματα, "τόσα πολλά, που θα μπορούσε να είχε αγοράσει το Παλάτσο Πίτι".

Όμως, η πρόθεσή μου δεν είναι αυτή.

Δίνει όμως και μια άλλη διάσταση:

Η πρόθεσή μου, αν είναι πρόθεση, είναι να εκφράσω πόσο μπερδεμένοι είμαστε ή αποπροσανατολισμένοι και πώς καταντήσαμε την υπέροχη γλώσσα μας.

"Για τους σταρ του ποδοσφαίρου και του κινηματογράφου θεωρείται φυσικό επακόλουθο το πολύ χρήμα.

Εγώ που δεν έχω σχέση με τη γλωσσολογία ακούω ακαδημαϊκούς να εκφράζονται, τόσο λανθασμένα, που απορώ.

Τους καλλιτέχνες όμως, τους φαντάζεσαι πτωχούς.

Λέγεται, ακόμη, ας πούμε "η οικογένεια παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνία".

Αν σου βγουν πλούσιοι, το θεωρείς κλεψιά.

Μα ο ρόλος παίζεται, δεν παίζει.

Τους θες πεινασμένους…".

Δεν είναι πιο σωστό, προπάντων από συντακτικής άποψης να λέμε:

10 εκατ. δολάρια για έναν τάφο!

"Η σημασία της οικογένειας είναι σημαντική στην κοινωνία".

Όταν ο Μιχαήλ Άγγελος δούλευε για τη Λαυρεντιανή Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας είχε μισθό από τον Πάπα Κλήμη Ζ' που ισοδυναμούσε σε σημερινές τιμές με 600.000 δολάρια τον χρόνο, λέει ο Χάτφιλντ.

Αυτά που αναφέρονται, ενδεικτικά, δεν αναφέρονται από "εξυπνάδα", αλλά από το αίσθημα της υποχρέωσης να παραδώσουμε στην επόμενη γενιά, όσο το δυνατόν πιο σωστή τη γλώσσα που ομιλούμε ή γράφουμε.

Για τον τάφο του Πάπα Ιουλίου Β' πήρε το αντίστοιχο των 10 εκατομμυρίων δολαρίων και δεν τον ολοκλήρωσε ποτέ!

Δ. ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ

"Δεχόταν δεκαπλάσια δουλειά από αυτήν που άντεχε να παραδώσει και έπαιρνε τεράστιες προκαταβολές", λέει ο Ραμπ Χάτφιλντ.

Φοιτήτρια