Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 8: Kotsinas, U.-B. 1997. Young people's language. Norm, variation and language change. Στο Stockholm Studiesin Modern Philology, N.S. 11, 109-132. Stockholm: Almqvist & Wiksell, σελ. 128-129, ©

…Μια γλωσσική καινοτομία που παράγεται στη ροή της ομιλίας, είτε στ' αστεία είτε ως δήλωση αντίθεσης σε κοινωνικές νόρμες, μπορεί να εμφανιστεί μία και μόνη φορά και στη συνέχεια να εξαφανιστεί (1ο στάδιο). Μπορεί όμως να αναπαραχθεί από τους ίδιους ή διαφορετικούς ομιλητές, στην ίδια ή σε μια διαφορετική παρέα, ως αποτέλεσμα παρόμοιων περιστάσεων. Αν η καινοτομία επαναληφθεί συνειδητά, π.χ. από μέλη της ίδιας παρέας, μπορεί να γίνει μέρος του ειδικού κώδικα επικοινωνίας αυτής της παρέας και σταδιακά να λειτουργήσει ως σινιάλο οικειότητας και πίστης προς την παρέα (2ο στάδιο). Αν ένα γλωσσικό στοιχείο χρησιμοποιηθεί με αυτό τον τρόπο για κάμποσο καιρό, η νεωτεριστική του αξία συνήθως χάνεται. Τότε αυτή η λέξη (ή φωνολογική εναλλακτική κτλ.) είτε εξαφανίζεται και αντικαθίσταται από μια καινούρια λέξη -πράγμα που συχνά συμβαίνει με λέξεις της slang- είτε διαδίδεται σε άλλες νεανικές παρέες που πιθανόν να την υιοθετήσουν είτε για τη νεωτεριστική της αξία είτε χάρη του κύρους που απολαμβάνει η παρέα που πρωτοκαθιέρωσε τη λέξη. Όπως και παραπάνω, η καινοτομία είτε θα εξαφανιστεί μετά από λίγο καιρό είτε θα συνδεθεί σταδιακά με ορισμένες κοινωνικές ταυτότητες, π.χ. την τοπική, εθνική ή σεξουαλική ταυτότητα της παρέας που χρησιμοποιεί τη γλωσσική καινοτομία (3ο στάδιο). Στη συνέχεια, η καινοτομία μπορεί να περάσει και σε νέες παρέες, και αν διαδοθεί πλατιά ίσως γίνει σημάδι της νεανικής γλώσσας γενικότερα, έτσι ώστε η χρήση της να σημαδεύει αντίθεση προς ενήλικες συμβάσεις και ταυτότητες (4ο στάδιο). Υπάρχουν λέξεις που παραμένουν στη γλώσσα των νέων για πολλές γενεές. Σιγά-σιγά, όμως, η αρχική νεωτεριστική αξία και εικονοκλαστική εκφραστικότητα της λέξης προφανώς μειώνεται ή χάνεται εντελώς, και η εναλλακτική μπορεί να εξαφανιστεί.

Όσο η εναλλακτική χρησιμοποιείται κυρίως από νέους, συνήθως στιγματίζεται ως "κακή προφορά", "απρόσεχτη ομιλία" κλπ. Καμιά φορά όμως η εναλλακτική ακολουθεί τους ομιλητές στην ενήλικη ζωή τους και γίνεται μέρος της ενήλικης γλώσσας τους (5ο στάδιο). Ένας άλλος τρόπος εισόδου στην ενήλικη γλώσσα είναι η μίμηση από ενηλίκους λόγω της νεωτεριστικής αξίας που έχει η λέξη γι' αυτούς. Αν η εναλλακτική υιοθετηθεί από ενήλικες, μπορεί να καταχωρηθεί σε κάποια τοπική ή κοινωνική διάλεκτο με χαμηλό ή υψηλό κύρος, ανάλογα με την ομάδα στην οποία ανήκουν οι χρήστες της. […] Τέλος, η νέα εναλλακτική ίσως χάσει σταδιακά την υφολογική συνδήλωση της "κακής γλώσσας" και περάσει στην κοινή πρότυπη γλώσσα (6ο στάδιο). Είναι γεγονός ότι πολλές slang λέξεις περνούν στην κοινή γλώσσα και γίνονται μάλιστα δεκτές και στη γραπτή γλώσσα, αφότου η εκφραστική τους συνδήλωση χαθεί ως αποτέλεσμα συχνής χρήσης και οι ομιλητές δεν γνωρίζουν πλέον την αρχική σημασία της λέξης. Οι αγγλικές λέξεις foolish και idiotic είναι παραδείγματα για την εξέλιξη αυτή…

Μετάφραση-προσαρμογή: Γ. Ανδρουτσόπουλος