Εξώφυλλο

Αριάδνη

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας

της Δήμητρας Μήττα

ΜΕΡΟΠΙΔΑ

    (πουλί, κουκουβάγια)

     

    ο «ἂπολις» είναι άνθρωπος κατώτερης ποιότητας ή ον ανώτερο από άνθρωπο (Αριστ., Πολιτικά Α 2.6)

     

    Η Μεροπίδα ήταν κόρη του Εύμηλου, γιου του Μέροπα, από την Κω, αδελφή της Βύσσας και του Άγρωνα. Από τους θεούς τιμούσαν μόνο τη γη, γιατί τους πρόσφερε πλούσιες σοδειές και καλούς καρπούς, δεν συναναστρέφονταν άλλους ανθρώπους και έμεναν αμέτοχοι σε κάθε είδους λατρευτική εκδήλωση προς άλλους θεούς.

    Περιφρόνηση έδειχναν κυρίως προς την Αθηνά, την Άρτεμη και τον Ερμή, και γι' αυτό ο αδελφός τους Άγρωνας αρνούνταν κάθε πρόσκληση για συμμετοχή των κοριτσιών σε γιορτές αυτών των θεών. Την πρώτη την αντιπαθούσε, επειδή ήταν γαλανομάτα, ενώ οι αδελφές του είχαν μαύρα, και επειδή αντιπαθούσε και τις κουκουβάγιες με τα λαμπερά μάτια, το πουλί έμβλημα της Αθηνάς. Για τη δεύτερη, την Άρτεμη, έλεγε ότι δεν ήταν δυνατόν να τιμάται μια θεά που τριγυρίζει τις νύχτες στα δάση, και για τον Ερμή απορούσε, επειδή ήταν ένας θεός κλέφτης.

    Οι θεοί, θυμωμένοι με τις προσβολές, εμφανίστηκαν στο σπίτι τους, η Αθηνά και η Άρτεμη μεταμορφωμένες σε κοπέλες θνητές κι ο Ερμής σε βοσκό. Αυτός κάλεσε τον Εύμηλο και τον Άγρωνα να παρευρεθούν σε τραπέζι μετά τις θυσίες που θα προσφέρονταν στον βοσκό θεό Ερμή από τους άλλους βοσκούς και οι κοπέλες του σπιτιού να ακολουθήσουν άλλες συνομήλικές τους στο άλσος της Αθηνάς και της Άρτεμης και να πάρουν μέρος σε τελετές προς τιμή των δύο παρθένων θεαινών. Η Μεροπίδα αντέδρασε προσβλητικά στα λόγια του βοσκού και βλαστήμησε τη θεά Αθηνά. Η θεά τότε τη μεταμόρφωσε σε κουκουβάγια (Εικ. 1430, 1431) και την αδελφή της Βύσσα στο ομώνυμο πουλί, σύμβολο της θεάς Λευκοθέας. Και ο Ερμής μεταμόρφωσε τον Άγρωνα σε χαραδριό, (Εικ. 1432) όταν εκείνος του επιτέθηκε με μια σούβλα και τον Εύμηλο σε νυκτοκόρακα, (Εικ. 1433) προάγγελο κακών, γιατί διαμαρτυρήθηκε για την τιμωρία των παιδιών του.

    Αν δεχτούμε ότι ο μύθος τονίζει την πολιτική ιδιότητα του ανθρώπου και τους κινδύνους που εμπεριέχοντα από μια επιστροφή στη φυσική ζωή, τότε μπορούμε να διαβάσουμε παράλληλα το απόσπασμα από τα Πολιτικά του Αριστοτέλη που αναφέρεται στην πολιτική οντότητα του ανθρώπου (Α 2, 5-6).