Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Σήμερα, ύστερα από την μεγάλη αναστάσωσι των δύο παγκοσμίων πολέμων και κυρίως του δευτέρου, οι διάλεκτοι της νεοελληνικής σβήνουν, για να μην πούμε ότι έσβησαν πια. Τις θυμούνται ζωντανές όσοι ασχολούνται μ' αυτές, τις μιλούν φοβερά παρεφθαρμένες από την επίδρασι της κοινής νεοελληνικής μερικοί υπερήλικες (ιδίως γυναίκες) στα σημεία εκείνα της ελληνικής υπαίθρου, όπου η γλώσσα ήταν πάντα αρκετά διαφορετική από την αθηναϊκή ομιλία. Οι νέοι είτε τις αγνοούν εντελώς, είτε έχουν γι' αυτές μια ασαφή και πολύ συγκεχυμένη ιδέα. Ο διαλεκτικός λόγος, που γνωρίζουν οι ειδικοί από προπολεμικές καταγραφές γλωσσολαογραφικού υλικού ή που απομιμούνται ερασιτέχνες διαλεκτικοί ευθυμογράφοι του επαρχιακού τύπου ή μυθιστοριογράφοι, δεν ακούγεται πια πουθενά. Στην ύπαιθρο επικρατεί τώρα ένα είδος "επαρχιακής" ελληνικής, δηλ. η κοινή νεοελληνική σε διαλεκτικό υπόβαθρο (διαλεκτική προφορά που κι' αυτή εξαφανίζεται, λείψανα της μορφολογίας του παλαιού τοπικού ιδιώματος και μερικές τοπικές λέξεις που ο αριθμός και η συχνότητά τους εξαρτάται από το θέμα της συζητήσεως). Στις πόλεις επικρατεί η κοινή νεοελληνική χρωματισμένη διαλεκτικά στο στόμα των κατοίκων τους εκείνων που προέρχονται από χωριά περιοχών που ήταν άλλοτε διαλεκτόφωνες.

[…]

Διάλεκτοι με την αυστηρή έννοια του όρου είναι η τσακωνική, που θα μπορούσε να είχε πάρει μορφή ξεχωριστής ελληνογενούς γλώσσης, αν είχε καλλιεργηθή λογοτεχνικά και αναγνωρισθή επίσημα σαν γραπτή γλωσσική μορφή που να διδάσκεται στα σχολεία, και οι τρεις "περιφερειακές", δηλ. η ποντιακή (ή ποντική), η καππαδοκική και τα ελληνικά που μιλούν ακόμα μερικές χιλιάδες κατοίκων της νότιας Ιταλίας. Τις δυο τελευταίες (καππαδοκική και νοτιο-ιταλική), που στην ουσία είναι ελληνικά παρεφθαρμένα από τις ξένες γλώσσες που μιλούνται στον ίδιο μ' αυτές γεωγραφικό χώρο (τούρκικα στην πρώτη περίπτωσι, ιταλικά στη δεύτερη), θα μπορούσε -με κάποια δόσι υπερβολής βέβαια- να τις χαρακτηρίση κανείς σαν ελληνογενείς κρεολικές γλώσσες. Από την ξενική επίδρασι αλλοιώθηκε η προφορά και η μορφολογία τους, ταράχτηκε η σύνταξί τους και το λεξιλόγιό τους έχει πολύ υψηλό ποσοστό ξένων λέξεων. Είναι σαν ελληνική γλώσσα σε ιταλικό ή τουρκικό αντίστοιχα στόμα.

Καταχρηστικά μπορούμε να ονομάζουμε, διαλέκτους την κυπριακή και την κρητική μορφή της νεοελληνικής. Για όλες τις άλλες τοπικές μορφές της γλώσσης μας θα ταίριαζε επιστημονικά ο χαρακτηρισμός τους με τον όρο ιδίωμα…