Να μεταδοθεί τηλεοπτικά η ακροαματική διαδικασία; Να μπουν οι κάμερες στοδικαστικό άδυτο ή όχι;

Η δίκη

ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ

Ένα από τα πρώτα διλήμματα που η νέα χρονιά κληρονομεί από την προηγούμενη, και πρέπει να τάμει, αφορά στην αναμενόμενη "δίκη της τρομοκρατίας": Να μεταδοθεί τηλεοπτικά η διαδικασία της δίκης ή όχι; Να μπουν οι κάμερες στο δικαστικό άδυτο ή όχι; Από το απόλυτο "όχι" ως το απόλυτο "ναι", με ενδιάμεση στάση σε ένα "ναι υπό όρους", όλες οι απαντήσεις έχουν ήδη δοθεί. Αλλά το ερώτημα ήδη πάσχει. Ξεκινά από το έλασσον, ενώ ζητούμενο παραμένει το μείζον: Τι είδους δίκη αρμόζει στους ανθρώπους που κατηγορούνται ως αυτουργοί τής καθ' ημάς τρομοκρατίας; Κι εδώ δεν χωρούν μισόλογα ούτε μέσες λύσεις.

Η δίκη της τρομοκρατίας πρέπει να είναι διαφανής, πειστική, διδακτική και καθαρτήρια. Δεν πρέπει, πρώτον, να αφήσει καμιά μαύρη τρύπα στην αφήγηση της ιστορίας αυτής: Ζήσαμε δεκαετίες ολόκληρες με μύθους, υποθέσεις και ροκαμβολικά σενάρια ως προς τι και ποιος οπλίζει το χέρι των δολοφόνων. Ακούσαμε όλα τα πιθανά και απίθανα παραμύθια και γευθήκαμε θεωρίες συνωμοσίας για την "αληθινή ταυτότητα της 17Ν". Οι διωκτικές αρχές μάς λένε τώρα ότι, τελικά, η τρομοκρατία στην Ελλάδα ήταν απλώς αυτό που δήλωνε ότι είναι - κι εμείς δεν την πιστεύαμε: μια τυπική, για τον 20ό αιώνα, φονική εκδοχή ιδεολογικού κρετινισμού. Λυτρωτική εξήγηση. Αλλά πρέπει να αποδειχθεί και δίχως καμιά σκιά αμφιβολίας αληθινή.

Δεν πρέπει, δεύτερον, και σπουδαιότερο, να αφήσει η δίκη ούτε σκιά αμφισβήτησης πως η δικαιοσύνη απεδόθη κατά τη δημοκρατική τάξη, με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων, με πλήρη και απόλυτο σεβασμό της δικονομικής τάξης και του ιερού τεκμηρίου της αθωότητας των κατηγορουμένων (που τόσο βάναυσα καταπάτησαν, εξωδίκως, οι ύαινες των "παραθύρων"), και προπάντων δίχως να δώσει λαβή να σκεφθεί κανείς ότι η δικαιοσύνη της δημοκρατίας εκδικείται όσους την αμφισβήτησαν ενόπλως. Γιατί μια δημοκρατία που εκδικείται, μια δημοκρατία που δεν σέβεται τους ίδιους της τους κανόνες, που κάνει εξαιρέσεις από τον νομικό της πολιτισμό, για να τιμωρήσει αποτελεσματικά (ή για να δώσει τροφή στα λιοντάρια τής ταμπλόιντ ενημέρωσης), θα παρείχε, εκ των υστέρων, ένα κάποιο ηθικό άλλοθι στους τρομοκράτες και ένα επικίνδυνο ελατήριο στους τυχόν μιμητές τους, στο μέλλον.

Και πρέπει, τρίτον, η δίκη να φέρει την κάθαρση των παθών περί την ελληνική τρομοκρατία - απομυθοποιώντας τόσο την "επαναστατική" τάχα αυτοδικία των δολοφόνων, εφόσον όλα είναι όπως οι ίδιοι τα αφηγήθηκαν στις καταθέσεις και τις ποταμηδόν συνεντεύξεις τους, όσο και τις μισαλλόδοξες ιδεολογικές αφετηρίες τους.

Όλα αυτά απαιτούν μια δίκη νηφάλια, δίχως περισπασμούς και κραυγές, από δικαστές προσεκτικούς, ψυχρούς, αυστηρούς (αυστηρούς και έναντι τυχόν ανακριτικών παρατυπιών) και ικανούς να επιδείξουν έμπρακτα το "απροκατάληπτον της έδρας".

Και είναι φανερό ότι το έργο των δικαστών θα κινδύνευε να υπονομευθεί, εάν τα πρακτικά της δίκης περιφέρονται και κανιβαλίζονται στα παράθυρα, με τον ίδιο τρόπο και το ήθος με το οποίο πλημμύρισαν τα κανάλια β' εθνικής με τα έργα και τις ημέρες των εγκλείστων στα στημένα ψυχοδράματα των μπιγκμπραδερικών ριάλιτι-παιγνίων.

Μα είναι επίσης φανερό ότι το έργο τους θα κινδύνευε να υπονομευθεί εάν, για να αποφευχθούν οι τηλε-ακρότητες, αναιρεθεί η δημοσιότητα και αμφισβητηθεί, έτσι, η διαφάνεια της δίκης.

Κοντολογίς, η αδυναμία της πολιτείας να βάλει τάξη και κανόνες στην τηλεοπτική ζούγκλα θα ήταν λάθος να οδηγήσει σε μια έκπτωση δημοσιότητας της σημαντικότερης για τον πολιτικό μας πολιτισμό, από το 1975 κι ύστερα, δίκης.