ΓΝΩΜΗ Τα διδάγματα της Τροίας

Τα εργαλεία του πολέμου έχουν αλλάξει πάρα πολύ τα τελευταία 3.200 χρόνια. Οι άνθρωποι, όμως, όχι. Γι' αυτό και η «Ιλιάδα» του Ομήρου, η μεγαλύτερη πολεμική ιστορία που έχει ειπωθεί ποτέ, αποπνέει μία βαθιά ηθική αλήθεια. Παραμονές ενός νέου πολέμου, η Τροία μάς προσφέρει τρία διδάγματα γύρω από τον πόλεμο - το ένα πιο ανθεκτικό από το άλλο.

Καταρχάς, ακόμη και όταν έχει κάποιος ένα νόμιμο παράπονο, ο πόλεμος δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση. Οι Έλληνες ήταν αρχικά διχασμένοι για το κατά πόσο έπρεπε να επιτεθούν στην Τροία. Ακόμη και ήρωες όπως ο Αγαμέμνονας και ο Οδυσσέας δίσταζαν. Εντούτοις, «κέρδισαν» οι ιέρακες, εν μέρει διότι προσέφεραν μία πρώιμη εκδοχή του δόγματος Μπους: αν αφήσουμε την απαγωγή της Ελένης ατιμώρητη, τότε οι Τρώες θα ξανακλέψουν γυναίκες· αν δεν τους πολεμήσουμε τώρα, θα αναγκαστούμε να το κάνουμε αργότερα, όταν θα είναι ισχυρότεροι.

Αποδείχθηκε ότι είχαν δίκιο οι περιστέρες. Χάθηκαν τόσες πολλές ζωές, που ακόμη και για τους νικητές Έλληνες η μάχη απλώς δεν άξιζε τον κόπο.

Η πεδιάδα κάτω από την Τροία, όπου στρατοπέδευσαν οι Έλληνες, είναι ένα καλό μέρος να αναλογιστεί κανείς μία δεύτερη αθάνατη αλήθεια του πολέμου: τη σημασία της διατήρησης συμμαχιών. Οι Έλληνες υπερτερούσαν αριθμητικά των Τρώων κατά περισσότερο από 10 προς 1, αλλά και πάλι σχεδόν ηττήθηκαν λόγω φιλονικιών στο εσωτερικό της ελληνικής «συμμαχίας των προθύμων».

Το τρίτο μάθημα έχει να κάνει με την ίδια την πτώση της Τροίας. Η ιστορία καθιστά σαφές πως η βασική της αδυναμία δεν ήταν στρατιωτική. Η Τροία δεν θα είχε σωθεί με ψηλότερα τείχη ή καλύτερα δόρατα. Πάνω από όλα, η Τροία καταστράφηκε από την άρνησή της να ακούσει τις προειδοποιήσεις για τον Δούρειο Ίππο.

Μα τον Δία, λοιπόν, το τρίτο δίδαγμα από την Τροία είναι η υπέρτατη ανάγκη να ακούσουμε τις φωνές των σκεπτικιστών. Εμείς οι Αμερικανοί είμαστε οι Έλληνες τού σήμερα, και καθώς πηγαίνουμε τώρα σε πόλεμο, πρέπει να εκτιμήσουμε όχι μόνο την ομορφιά της ιστορίας, αλλά και τις προειδοποιήσεις που περιλαμβάνει.