Θύμα και η κατανάλωση…

ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣΟΛΩΡΑ

Την κατανάλωση - και μέσω αυτής την ανάπτυξη - αναμένεται να «χτυπήσει» κυρίως η αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων, σύμφωνα με εκτιμήσεις πηγών του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, αλλά και τραπεζών.

Όπως σημειώνουν, μεγάλη είναι η αύξηση στα επιτόκια των πιστωτικών καρτών, χάρη στις οποίες συντηρείται σε μεγάλο βαθμό ο τζίρος των καταστημάτων. Η κατανάλωση, όμως, είναι και βασικός στυλοβάτης της ανάπτυξης και επομένως η μείωσή της θα επηρεάσει και το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ.

Πάντως, στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης επισημαίνουν ότι οι επιπτώσεις αυτές θα είναι περιορισμένες, αν δεν πληγούν και οι άλλες πηγές της ανάπτυξης και κυρίως οι επενδύσεις. Αν αυξηθούν αργότερα και τα επιτόκια χορηγήσεων στις επιχειρήσεις, σημειώνουν, τότε η ανάπτυξη θα δεχθεί ορατό πλήγμα. (Το 2002, πάντως, το ΑΕΠ αυξήθηκε με ρυθμό 4%, όπως έγινε χθες γνωστό).

Πληθωρισμός

Παράλληλα με τα προβλήματα, όμως, σημειώνουν τραπεζικές πηγές, η αύξηση των επιτοκίων προκαλεί και θετικές επιπτώσεις, καθώς συμβάλει στη μείωση του πληθωρισμού που βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, παρά την πρόσκαιρη πτώση του τον Ιανουάριο.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, εξάλλου, βρήκε έναν απρόσμενο σύμμαχο στην προσπάθειά της να συγκρατήσει την πιστωτική επέκταση, που την ανησυχούσε τον τελευταίο καιρό.

Από την άλλη πλευρά, όμως, με την πίεση που θα ασκηθεί στους παλαιούς δανειολήπτες, θα γίνουν ίσως γρήγορα πραγματικότητα οι φόβοι της κεντρικής τράπεζας για «κανόνια» από ιδιώτες δανειολήπτες.

Οι αιτίες

Οι εκτιμήσεις των πηγών της κυβέρνησης και των τραπεζών συγκλίνουν ως προς την αιτία που κρύβεται πίσω από τη χθεσινή εξέλιξη: τον «τρελό ανταγωνισμό» μεταξύ των τραπεζών, ο οποίος οδήγησε σε αλλεπάλληλες μειώσεις επιτοκίων πέρα από επίπεδα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν λογικά. Επισημαίνεται ότι τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων είναι χαμηλότερα από τα αντίστοιχα της ευρωζώνης.

Η πολιτική αυτή μπορούσε να συντηρηθεί όσο καιρό οι τράπεζες δεν αντιμετώπιζαν προβλήματα κερδοφορίας, αλλά αυτό δεν ισχύει πια. Η κατακόρυφη πτώση της κερδοφορίας τους, σε συνδυασμό με το κόψιμο των αδικαιολόγητων προμηθειών τους από την Τράπεζα της Ελλάδος, επέβαλε μια λύση και η λύση αυτή δεν μπορούσε να είναι η μείωση των επιτοκίων καταθέσεων, ιδίως εν όψει της έκδοσης των «λαϊκών ομολόγων».

Ούτως ή άλλως, η ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων χορηγήσεων και καταθέσεων ανοίγει. Και αυτή είναι σίγουρα ένας δείκτης αναποτελεσματικότητας των τραπεζών.