Εφημερίδα "Τα Νέα"
Αυτοί σκοτώθηκαν νωρίς
50 χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Στάλιν προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα στη Ρωσία
Πέθανε σαν σήμερα πριν από μισό αιώνα. Πενήντα χρόνια μετά τον θάνατο του Στάλιν, πολλοί συμπολίτες του, το 53% σύμφωνα με δημοσκόπηση, παραμένουν αδιάφοροι για τα εγκλήματά του. Άλλωστε, έκτοτε δεν έλειψαν από τον κόσμο ούτε οι δικτάτορες ούτε τα εγκλήματα που μπορεί να διαπράξει ένας ηγέτης, όταν νομίζει ότι κατέχει τη μοναδική αλήθεια.
Ο σταλινισμός ζει; Σχεδόν όλοι οι Ρώσοι που βρίσκονται σε συντάξιμη ηλικία θυμούνται ακόμη πως το ραδιόφωνο είχε αναγγείλει εκείνη την 5η Μαρτίου 1953 ότι ο "ατσαλένιος" άνθρωπος της Σοβιετικής Ένωσης είχε αφήσει την τελευταία του πνοή. Ο θάνατός του σημάδεψε 30 χρόνια χαλύβδινης αρχής, που σημαδεύτηκαν από μαζικές εκκαθαρίσεις, αυθαίρετες συλλήψεις, εκτελέσεις και εκτοπίσεις. Όμως, ακόμη και σήμερα, πολλοί Ρώσοι της προηγούμενης γενιάς, περιθωριοποιημένοι στη σημερινή καπιταλιστική Ρωσία και με ρόδινες αναμνήσεις από μια σταθερή, αν και μουντή, παιδική ηλικία, αντιδρούν με ανάμεικτα συναισθήματα στην αναφορά του ονόματος του Στάλιν. Υποστηρίζουν ότι ο ρόλος του στην καθοδήγηση των σοβιετικών δυνάμεων στη νίκη επί του ναζισμού και στη μετατροπή της Ρωσίας σε μια παγκόσμια βιομηχανική δύναμη βαρύνει περισσότερο από την τρομοκρατία που εξαπέλυσε κατά του σοβιετικού πληθυσμού. Αυτό ακριβώς υποστήριξε προχθές και ο αρχηγός του Κομμουνιστικού Κόμματος Γκενάντι Ζουγκάνοφ. Όμως, όπως δείχνει το δράμα της Τσετσενίας και οι χρονίζουσες κρίσεις σε άλλα τμήματα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, η Ιστορία δεν έχει γραφεί ακόμη.
Μαζική υστερία
Οι Σοβιετικοί είχαν νιώσει αυθεντικά αισθήματα απόγνωσης για τον χαμό του ανθρώπου που τους είχε πείσει ότι ήταν ο "πατερούλης" τους. Στο δημόσιο προσκύνημα, στο κέντρο της Μόσχας, είχαν εκτυλιχθεί σκηνές μαζικής υστερίας, όπου ποδοπατήθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι.
Εκατοντάδες μνημεία και προτομές του δικτάτορα καταστράφηκαν από τον Νικήτα Χρουστσώφ, που ανέλαβε την αποσταλινοποίηση της χώρας, αφού προηγουμένως, μέσα στον κομματικό μηχανισμό, είχε συντελέσει και αυτός σιωπηρά στη σταλινοποίησή της. Όπως όλα τα ανώτατα στελέχη, άλλωστε, όσα από αυτά δεν κατέληξαν στο απόσπασμα ή την εξορία: εξέθρεψαν τον σταλινισμό και εξετράφησαν από αυτόν. Όμως, τα σημάδια του Στάλιν παραμένουν ακόμη στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Τα γιγάντια κτίρια δεσπόζουν στον ουρανό της Μόσχας. Οι φαρδείς αυτοκινητόδρομοι που διασχίζουν την πρωτεύουσα κατασκευάστηκαν όταν ακόμη οι Σοβιετικοί πολίτες δεν είχαν δικά τους αυτοκίνητα. Ο γιγαντισμός ήταν το κυριότερο χαρακτηριστικό της σταλινικής αισθητικής. Στους σταθμούς του μετρό της Μόσχας βρίσκει κανείς ακόμη τα χνάρια του Στάλιν σε επιγραφές για τα κομμουνιστικά επιτεύγματα.
Αυθεντία στα σταλινικά εγκλήματα θεωρείται ο Αλεξάντερ Γιάκοβλεφ, που υπήρξε μέλος του Πολιτικού Γραφείου και είναι ο ιδεολογικός πατέρας του Γκορμπατσώφ. Για όσους ζητούν σήμερα τιμές για τον Στάλιν δεν νιώθει παρά μόνο περιφρόνηση. "Όταν λένε πως πρέπει να ανεγερθούν μνημεία για τον Στάλιν, συμφωνώ μαζί τους, αρκεί να καλυφθούν με αίμα", λέει στους "Τάιμς του Λονδίνου" ο Γιάκοβλεφ, ο οποίος υπολογίζει σε περισσότερα από 30 εκατομμύρια τα θύματα του Στάλιν και του Λένιν και ετοιμάζει και σχετικό βιβλίο. Άλλος ένας που μιλάει κατά του σταλινισμού, κατόπιν εορτής, αφού κατάφερε να επιβιώσει στους κόλπους του για να γίνει σήμερα 79 ετών. Από εκείνους που είχαν τολμήσει να μιλήσουν νωρίτερα (Τρότσκι, Ζινόβιεφ, Κάμενεφ και άλλοι), δεν υπάρχει πια κανείς. Αυτοί σκοτώθηκαν νωρίς.
