Τα κίνητρα του πολέμου

Πετρέλαιο, εκδημοκρατισμός ή απλά οι εμμονές του Μπους;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Είναι το πετρέλαιο; Είναι η έμμονη ιδέα του Μπους να εκθρονίσει τον Σαντάμ; Είναι άραγε η πρόθεσή του να εκδημοκρατιστεί μια χώρα με τυραννικό καθεστώς; Την ώρα που η Ουάσιγκτον ετοιμάζεται να εισβάλει στο Ιράκ, πολλά γράφονται για τα κίνητρά της.

Ακολουθούν οι απόψεις ορισμένων εμπειρογνωμόνων σε θέματα της Μέσης Ανατολής.

Πάτρικ Σιλ, βετεράνος αναλυτής της Μέσης Ανατολής, που γράφει στην «Ντέιλι Σταρ» του Λιβάνου:

«Ο Μπους φαίνεται πεπεισμένος ότι η κατάληψη της Βαγδάτης θα προσφέρει ένα δημοκρατικό πρότυπο σε άλλους καταπιεσμένους Άραβες με αποτέλεσμα να ξεκινήσει η αναδιαμόρφωση της Μέσης Ανατολής σε φιλοδυτικά πρότυπα. Φαίνεται να πιστεύει πως θα στερήσει επίσης τις τρομοκρατικές οργανώσεις από έναν υποστηρικτή, θα εξασφαλίσει την Αμερική από μια ακόμη επίθεση, πιθανόν τούτη τη φορά με όπλα μαζικής καταστροφής. Το δέλεαρ του ιρακινού πετρελαίου πρέπει επίσης να έχει μπει στους υπολογισμούς του. Υπάρχει εντούτοις μια έντονη δόση αφελούς ιδεαλισμού στο όραμα του Μπους. Κατευνάζει τους φόβους της Αμερικής ότι είναι ευάλωτη στην τρομοκρατία και παράλληλα κολακεύει την πεποίθησή της ότι χρησιμοποιεί την ισχύ της προς όφελος της ανθρωπότητας».

Φίλις Μπένις, ειδική στη Μέση Ανατολή στο φιλελεύθερο αμερικανικό Ινστιτούτο Πολιτικών Σπουδών:

«Είναι το ιμπέριουμ και το πετρέλαιο: επέκταση της αμερικανικής ισχύος σε όλο τον κόσμο, εκ νέου χάραξη του χάρτη της Μέσης Ανατολής, έλεγχος του πετρελαίου, υπονόμευση του ΟΠΕΚ, δημιουργία ανταγωνιστών της Σαουδικής Αραβίας και ενίσχυση του ρόλου των ΗΠΑ ως εγγυητών της πρόσβασης της Ιαπωνίας και της Ευρώπης στα πετρελαϊκά αποθέματα».

Πασκάλ Ρις, στη γαλλική εφημερίδα «Λιμπερασιόν»:

«Στόχος είναι να ξανασχεδιαστεί ο χάρτης της Μέσης Ανατολής. Ένας πόλεμος στο Ιράκ θα βοηθήσει, σύμφωνα με τους «ιέρακες», στη διευκόλυνση της επίλυσης του σαουδαραβικού γρίφου. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται στους αντίποδες των αμερικανικών αξιών και από το σύστημά της προέκυψαν η Αλ Κάιντα και οι φονιάδες της 11ης Σεπτεμβρίου. Αλλά οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κάνουν χωρίς τους Σαουδάραβες, για πετρελαϊκούς και γεωστρατηγικούς λόγους. Η δημιουργία ενός φίλου Ιράκ, ενός ασφαλούς εξαγωγέα πετρελαίου, θα επέτρεπε να χαλαρώσει αυτός ο αναγκαστικός εναγκαλισμός».

Η Βάλερι Μαρσέλ του Βασιλικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων του Λονδίνου δεν πιστεύει πως κίνητρο των ΗΠΑ είναι το πετρέλαιο:

«Αν η προστασία των εμπορικών συμφερόντων των αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών και η διοχέτευση περισσοτέρου πετρελαίου στην αγορά ήταν οι πρωταρχικοί στόχοι της κυβέρνησης Μπους, θα είχαν αρθεί οι κυρώσεις εναντίον του Ιράν και της Λιβύης. Αν οι ΗΠΑ ξεκινήσουν πόλεμο, θα είναι επειδή ευλόγως βλέπουν μια απειλή για τους συμμάχους τους και για τα συμφέροντά τους στην εξωτερική πολιτική του Σαντάμ Χουσεΐν».

Σιμπλί Μαλάτ, Λιβανέζος δικηγόρος που ηγείται εκστρατείας για να πάνε στο Ιράκ διεθνείς παρατηρητές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:

«Δεν είναι το πετρέλαιο. Ο Σαντάμ είναι έτοιμος να δώσει στις ΗΠΑ όσο πετρέλαιο θέλουν, αν τον κρατήσουν στην εξουσία… Τους νεοσυντηρητικούς των ΗΠΑ παρακινούν δύο στοιχεία: μια παραδοσιακή μιλιταριστική τάση, που εξασφάλισε κατά τη γνώμη τους τη νίκη εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, και μια στρατευμένη ιδεολογική πεποίθηση ότι η δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει παντού, περιλαμβανομένου του Ιράκ».

Μπάρμπαρα Σπινέλι, αρθρογράφος της ιταλικής «Λα Στάμπα»:

«Ο απώτατος στόχος των ΗΠΑ είναι ο εκδημοκρατισμός των αραβικών κρατών. Αυτός ο πόλεμος θα γίνει για να δημιουργηθεί κάτι εντελώς καινούργιο στη σύγχρονη αραβική ιστορία: μια δημοκρατία. Για να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη των Αράβων, αυτό που λείπει είναι η δημοκρατία. Τα όπλα που χρειάζονται για να δώσουν αξιοπρέπεια σε αυτούς τους λαούς δεν είναι το πετρέλαιο, αλλά τα πολιτικά δικαιώματα, οι ελευθερίες, η εκπαίδευση, η απελευθέρωση των γυναικών. Αλλά ο αμερικανικός Λεβιάθαν δεν ακούει, δεν συναλλάσσεται, επιβάλλει με τη βία αυτό που θεωρεί σωστό. Η δημοκρατία που θα επιβάλει έτσι στον αραβικό κόσμο θα είναι εξαρχής ακρωτηριασμένη. Οι ρίζες της δεν θα βρίσκονται στην αποδοχή των νόμων και του διεθνούς δικαίου, αλλά στην απόλυτη κυριαρχία των ισχυρών κρατών».