Σταυροφορία Ντενκτάς κατά Ανάν

Επαφές στην Άγκυρα κατά των δημοψηφισμάτων

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΛΑΚΟΣ

Στην Αθήνα και την Άγκυρα διεξάγονται σήμερα - τρεις ημέρες πριν από το κρίσιμο ραντεβού στη Χάγη - αποφασιστικές διαβουλεύσεις για το μέλλον της προσπάθειας του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών να επιτύχει λύση του Κυπριακού διά χωριστών δημοψηφισμάτων επί του σχεδίου του στις 30 Μαρτίου.

Κρίσιμη θα είναι η συνάντηση Ανάν, Παπαδόπουλου, Ντενκτάς στη Χάγη, όπου ο τρίτος δηλώνει ότι απλώς θα εξηγήσει τους λόγους της άρνησής του

Έγινε μάλιστα γνωστό ότι κατά τη χθεσινή συνάντησή του με τον κ. Τ. Παπαδόπουλο, ο ειδικός σύμβουλος των Ηνωμένων Εθνών Άλβαρο ντε Σότο πληροφόρησε τον Κύπριο Πρόεδρο ότι ο Κόφι Ανάν στη Χάγη θα ζητήσει τις απαντήσεις των δύο πλευρών ταυτοχρόνως, ώστε να μη γνωρίζει η μία πλευρά τι απαντά η άλλη.

Αρνείται ο Ντενκτάς

Στην τουρκική πρωτεύουσα πάντως, όπου από χθες ο Ραούφ Ντενκτάς άρχισε πραγματική σταυροφορία απόρριψης των δημοψηφισμάτων, το κλίμα που καλλιεργείται από διάφορες πηγές είναι αρνητικό. Ο Ρ. Ντενκτάς μάλιστα δήλωσε, μιλώντας σε εκδήλωση στην Άγκυρα, πως ήδη διαμήνυσε στον γενικό γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών ότι η απάντησή του είναι όχι στο δημοψήφισμα και ότι ο λόγος που πάει στη Χάγη είναι για να εξηγήσει τους λόγους της άρνησής του.

Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης επανέλαβε ότι ζητεί να συμπεριληφθούν στις νέες προτάσεις Ανάν οι απαιτήσεις του περί της λεγόμενης "κυριαρχίας" των Τουρκοκυπρίων και δυσφορεί γιατί, όπως είπε, δεν του δίδεται αυτή η ευκαιρία.

Σε δηλώσεις μετά τη συνάντησή του με τον αρχηγό των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Χιλμί Οζκιόκ και σχολιάζοντας το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος για το σχέδιο Ανάν, ο κ. Ντενκτάς είπε ότι και οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι εξακολουθούν να επιθυμούν αλλαγές στις προτάσεις Ανάν και υποστήριξε ότι υπάρχουν πολλές ελλείψεις στις προτάσεις και πως είναι αδύνατο να συμπληρωθούν τα κενά αυτά μέχρι τις 30 Μαρτίου.

"Επιβάλλεται και η έγκριση της Τουρκίας για να γίνει το δημοψήφισμα για το σχέδιο", είπε ο κ. Ντενκτάς και διερωτήθηκε κατά πόσο θα το εγκρίνει αυτό η Τουρκία. "Αν οι Τουρκοκύπριοι ψηφίσουν υπέρ του δημοψηφίσματος, θα εξαλειφθούν τα δικαιώματα της Τουρκίας στην Κύπρο" είπε. Και συνέχισε: "Δεν έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε κάτι τέτοιο".

Ενδιαφέρον είναι ότι ο στρατηγός Χ. Οζκιόκ είπε ότι είναι μεγάλη του τιμή να υποδέχεται τον Ρ. Ντενκτάς, αλλά απέφυγε να κάνει δηλώσεις παραπέμποντας σε όσα είχε πει στις 8 Ιανουαρίου 2003 και σημειώνοντας ότι δεν επιθυμεί να προβεί σε δηλώσεις.

Κρίσιμη διαβούλευση

Οι κρίσιμες όμως διαβουλεύσεις του Ρ. Ντενκτάς στην Άγκυρα θα συντελεστούν σήμερα με τη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία της Τουρκίας. Ο κατοχικός ηγέτης αναμένεται να συμμετάσχει στο δεύτερο μέρος της συνεδρίασης για το Κυπριακό, που θα γίνει υπό την προεδρία του Τούρκου προέδρου Αχμέτ Νεζντέτ, με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Αμπντουλάχ Γκιουλ, του στρατηγού Οζκιόκ και του υπουργού Εξωτερικών Γιασάρ Γιακίς.

Ο Ρ. Ντενκτάς θα συναντηθεί με τον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης Μπουλέντ Αρίντς και στη συνέχεια θα απευθυνθεί προς τους Τούρκους βουλευτές.

Είναι η τρίτη φορά που ο Ντενκτάς θα απευθυνθεί στην Εθνοσυνέλευση. Η πρώτη ήταν στις 10 Ιουνίου 1993 και η δεύτερη στις 21 Ιανουαρίου 1997.

Με τον Ντενκτάς η Άγκυρα

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, τις οποίες επικαλείται η εφημερίδα "Turkish Daily News", η Άγκυρα υποστηρίζει κατά βάση τις θέσεις του Ντενκτάς, αλλά θεωρεί παράλληλα ότι ορισμένες αλλαγές στο σχέδιο Ανάν έχουν ικανοποιήσει τις ανησυχίες της Τουρκίας.

Ωστόσο οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι ένα δημοψήφισμα θα προκαλούσε προβλήματα. Έτσι αναμένεται η Άγκυρα να δώσει το μήνυμα στον Ραούφ Ντενκτάς να είναι συμφιλιωτικός και ενδεχομένως να δεχθεί μια λύση αν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες. Πάντως, σε ομιλία προς το κόμμα του, ο Ταγίπ Ερντογάν έστειλε σαφές μήνυμα ότι η Άγκυρα δεν ευνοεί ένα δημοψήφισμα. "Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει μια λύση στο Κυπριακό, αλλά δεν είναι διατεθειμένη να δεχθεί οποιοδήποτε τετελεσμένο", είπε ο Ερντογάν.

Στη Χάγη

Αναχωρώντας για την Αθήνα χθες το βράδυ, ο κ. Παπαδόπουλος ανέφερε ότι ήδη διαβίβασε στα Ηνωμένα Έθνη πως η ελληνοκυπριακή πλευρά θα είναι στη Χάγη τη Δευτέρα και θα είναι έτοιμη να δώσει την απάντησή της.

Μετά την ενημέρωση που έκανε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών σε δηλώσεις του υπογράμμισε ότι το μόνο που ζητεί από τους ηγέτες να πράξουν είναι να έρθουν στη Χάγη και να επιβεβαιώσουν πως είναι διατεθειμένοι να θέσουν τη βασική συμφωνία σε δημοψήφισμα και να αφήσουν τον λαό να αποφασίσει.

Εάν η απάντηση είναι αρνητική, είπε ο κ. Ανάν, τότε ασφαλώς δεν μπορούμε να προχωρήσουμε. Επίσης θα σημαίνει ότι μια ενωμένη Κύπρος δεν θα μπορέσει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 16 Απριλίου. Τα χρονοδιαγράμματα που έχουμε θέσει, είπε, είναι πραγματικά και γνήσια, δεν είναι τεχνητά.

Αν χαθεί η ευκαιρία

Σχολιάζοντας το τι θα συμβεί σε περίπτωση αποτυχίας, ο κ. Ανάν είπε ότι ασφαλώς οι καλές του υπηρεσίες θα συνεχιστούν, αλλά υπογράμμισε πως δεν πιστεύει ότι θα μπορέσει να διατηρήσει τον ίδιο ρυθμό και τον ίδιο βαθμό εμπλοκής στο πρόβλημα. Αν η ευκαιρία χαθεί, είπε ο γενικός γραμματέας, "δεν είμαι βέβαιος πότε θα ξαναπαρουσιαστεί".

Σε μια παράλληλη κίνηση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άρχισε χθες τη διαδικασία προετοιμασίας της Διεθνούς Διάσκεψης Δωρητών για την Κύπρο, ζητώντας παράλληλα από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων του νησιού να υπογράψουν στις 10 Μαρτίου τη δέσμευση να υποβάλουν το σχέδιο Ανάν προς έγκριση με ταυτόχρονα δημοψηφίσματα στις 30 Μαρτίου.