Ρεκόρ κατολισθήσεων

Προκαλούνται από τις πολλές βροχές και τα σαθρά πετρώματα

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΥΤΣΗ

Σε Ζάκυνθο, Κέρκυρα, Θεσπρωτία, Ιωάννινα, Πήλιο και Τρίπολη οι κατολισθήσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Το φαινόμενο εμφανίζει τέτοια συχνότητα τους τελευταίους μήνες ώστε οι ειδικοί μιλούν για ρεκόρ κατολισθήσεων.

Το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει δεχθεί, σε διάστημα μόλις τεσσάρων μηνών, δέκα αιτήσεις για μελέτες σε περιοχές στις οποίες τα εδάφη αποκολλήθηκαν τη στιγμή που, όπως λέει ο καθηγητής Γεωλογίας κ. Ευθύμιος Λέκκας, "στατιστικά, τα σοβαρά και επικίνδυνα περιστατικά κατολισθήσεων φθάνουν τα πενήντα σε έναν χρόνο". Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν ακόμη πραγματοποιηθεί μετρήσεις, όπως εξηγεί ο κ. Στάθης Στείρος, τοπογράφος μηχανικός και γεωλόγος, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών της Πάτρας, "η εντύπωσή μας είναι ότι η συχνότητα των κατολισθήσεων είναι μεγαλύτερη σε σύγκριση με άλλες χρονιές, δεδομένου ότι συνήθως το φαινόμενο παρατηρείται με τέτοια ένταση στο τέλος του χειμώνα".

Για την Ελλάδα, η αποκόλληση εδαφών που παρασύρουν στο διάβα τους σπίτια, αλλά και ολόκληρους οικισμούς, δεν είναι πρωτόγνωρη εικόνα. Πριν από 40 χρόνια, οι κατολισθήσεις που σχεδόν εξαφάνισαν το Μικρό Χωριό στην Ευρυτανία είχαν στοιχίσει τη ζωή σε 13 ανθρώπους. Το 1994, τεράστιοι όγκοι αποκολλούνταν από τις πλαγιές στο ύψος της Μαλακάσας, με αποτέλεσμα την καταστροφή της Εθνικής Οδού, ενώ το 1999 τα σπίτια στα χωριά Φρίξα και Χειμαδιό Ηλείας "περπατούσαν" πάνω στις πλάκες των πετρωμάτων που ξεκολλούσαν. Την ίδια στιγμή, οι κατολισθήσεις στην περιοχή Παναγοπούλα, στην Εθνική Οδό Κορίνθου - Πατρών, αποτελούν καθημερινότητα. Κατολισθήσεις ύστερα από σεισμούς έζησαν πρόσφατα η Σκύρος και το χωριό Μενίδι στην Αμφιλοχία.

Υποχωρούν εύκολα

"Μητέρα" των κατολισθήσεων στην Ελλάδα είναι η Πίνδος, καθώς σε όλο το μήκος της ραχοκοκαλιάς της τα πετρώματα είναι μαλακά και υποχωρούν εύκολα. "Τα μαλακά πετρώματα, οι συχνές βροχοπτώσεις και οι μεγάλες κλίσεις του εδάφους αυξάνουν τη συχνότητα του φαινομένου στην Κεντρική και τη Δυτική Ελλάδα. Σε αντίθεση με τη Θράκη, τη Μακεδονία και το Αιγαίο, όπου τα πετρώματα είναι πιο ανθεκτικά", αναφέρει ο κ. Λέκκας.

Η ποσότητα και η συχνότητα των βροχοπτώσεων "πατούν τη σκανδάλη", λέει ο κ. Στείρος για τις κατολισθήσεις, ενώ το ανάγλυφο του εδάφους και τα επιρρεπή πετρώματα αποτελούν επίσης σημαντικούς παράγοντες.

"Φέτος, οι βροχές ήταν έντονες και για ικανό χρονικό διάστημα. Το έδαφος συνεπώς τροφοδοτείται διαρκώς με νερό, το οποίο εισχωρεί στα πετρώματα και μειώνει την εσωτερική τους συνοχή. Λόγω του βάρους, λοιπόν, που αποκτούν τα βρεγμένα πετρώματα και εξαιτίας της κλίσης στις πλαγιές προκαλούνται κατολισθήσεις", λέει ο επίκουρος καθηγητής στην Πολυτεχνική Σχολή της Πάτρας.

"Όταν τα στρώματα των πετρωμάτων ακολουθούν την κλίση του εδάφους, τότε οι κατολισθήσεις ευνοούνται. Παράλληλα, σημαντικό ρόλο παίζει και η διάταξη των πετρωμάτων", αναφέρει ο κ. Στείρος. Και προσθέτει: "Σε περιπτώσεις που ένα μαλακό πέτρωμα, όπως είναι τα αργιλικά, βρίσκεται κάτω από ένα άλλο πιο σκληρό, τότε το αργιλικό διαβρώνεται ευκολότερα από τα νερά κι έτσι υποχωρεί".