ΝΕΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΠΙΤΙΜΟΥ - ΝΤΟΡΑΣ

Οδηγός 9. ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

"Οικογενειακές" διαφωνίες

ΧΑΝΙΑ

Την αρχαϊκή εποχή οι ποιητές στρέφονται από την εξιστόρηση των θαυμαστών κατορθωμάτων των προγόνων (ομηρικά ηρωικά έπη) στη διδακτική ποίηση του Ησίοδου.

Ρεπορτάζ: ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΓΙΑΝΝΙΣΗΣ

Μία πόλη, δύο όψεις

Η ποίησή του εξιστορεί τη δημιουργία του κόσμου και την επικράτηση των θεών του Ολύμπου (Θεογονία) και δίνει συμβουλές και οδηγίες για τη ζωή και την ηθική των ανθρώπων (Έργα και Ημέραι).

ΑΘΗΝΑ.-

Τι και αν είναι καταπληκτική η παλιά πόλη, το λιμάνι ή η Δημοτική Αγορά; Κέντρο της ποίησης γίνεται πια η ειρήνη αντί του πολέμου.

Δηλώσεων του επιτίμου προέδρου της ΝΔ… και συνέχειά τους στις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, και μάλιστα στο περιθώριο της γαμήλιας δεξίωσης της κόρης του, Ντόρας.

Οι εικόνες ξεθωριάζουν εύκολα. Αργότερα θα επικρατήσει η λυρική ποίηση.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο κ. Μητσοτάκης αυτή τη φορά αναφέρθηκε στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση λέγοντας ότι θα δώσουν πολιτικά μηνύματα, αλλά δε θα βγάλουν σαφή πολιτικά συμπεράσματα, "αφού η εμπειρία, έχει δείξει ότι στις δημοτικές εκλογές οι ψηφοφόροι ψηφίζουν πιο ελεύθερα και πολλές φορές εναντίον των υποψηφίων που υποστηρίζει το κόμμα τους".

Τι και αν σε κεράσουνε ρακή μετά το φαγητό; Τα ποιήματα αυτά άδονταν από τους δημιουργούς τους ή από ομάδες τραγουδιστών (χορική ποίηση) με τη συνοδεία μουσικής, λύρας ή φλογέρας (αυλού).

Παράλληλα, προέβλεψε ότι θα είναι πεσμένα τα ποσοστά των κομμάτων καθότι, όπως είπε, όλα τα κόμματα είναι αδύναμα.

Από το καλό το μπουκάλι δεν θα σου σερβίρουν ποτέ και ούτε θα κάτσουν δίπλα σου στο τραπέζι να σε κοιτάξουν κατάματα, να μάθουν τι μέρος του λόγου είσαι. Οι λυρικοί ποιητές ενδιαφέρονται περισσότερο για τον εσωτερικό ψυχικό κόσμο και τα συναισθήματα των ανθρώπων.

Επικρίνοντας τον πρωθυπουργό για την ομιλία του στη ΔΕΘ, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ωστόσο ότι δεν του κάνει κριτική για να τον εμποδίσει, αλλά για να τον πιέσει να προχωρήσει γρηγορότερα στη σωστή κατεύθυνση, προκειμένου να ενταχθεί η χώρα στην ΟΝΕ, προσθέτοντας ότι τα "διαπλεκόμενα κυβερνούν τη χώρα, αλλά ο κ. Σημίτης δεν είναι άνθρωπός τους".

Έχουν αξία όλα ετούτα τα «ασήμαντα» στην Κρήτη. Έτσι, άλλοτε υμνούν τους θεούς, τους αθλητές και τις νίκες τους στους πανελλήνιους αγώνες, καθώς και τα στρατιωτικά κατορθώματα και τις περιπέτειες, και άλλοτε περιγράφουν τις χαρές και τις λύπες του έρωτα και τη χαρά της ζωής· άλλοτε πάλι επαινούν τις πολιτικές αρετές ή σατιρίζουν τα ελαττώματα και τις αδυναμίες των ανθρώπων.

Ο επίτιμος πρόεδρος της ΝΔ τόνισε ότι είναι ανάγκη να προχωρήσουν οι αποκρατικοποιήσεις και οι διαρθρωτικές αλλαγές στην Οικονομία, σημειώνοντας ότι η πώληση της Ιονικής δεν είναι μείζον θέμα, αλλά η κυβέρνηση το ανέδειξε σε τέτοιο.

Ελάτε λοιπόν απλά, ελάτε για βόλτα και φορέστε τον αληθινό σας εαυτό. Πολλά μεγάλα ονόματα ποιητών έχουν ξεχωρίσει την εποχή αυτή και η μεγάλη φήμη τους διατηρείται ζωντανή μέχρι σήμερα.

Στις επίμονες ερωτήσεις για εσωκομματικά θέματα, αρνήθηκε πάντως να απαντήσει.

Το σταυροειδές κτίριο της Δημοτικής Αγοράς οριοθετεί την παλιά από τη νέα πόλη των Χανίων

Ο Αρχίλοχος από την Πάρο, ο Σιμωνίδης από την Κέα, ο Μίμνερμος από την Κολοφώνα, ο Αλκαίος και η Σαπφώ από τη Λέσβο, ο Αλκμάν στη Σπάρτη και ο Πίνδαρος από τη Βοιωτία είναι οι πιο γνωστοί ποιητές αυτής της περιόδου που ακούστηκαν και διαβάστηκαν με συγκίνηση και θαυμασμό από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τη σημερινή εποχή.

Αν όμως ο κ. Μητσοτάκης δε φάνηκε διατεθειμένος να δώσει συνέχεια, για την ώρα τουλάχιστον, στον "κλεφτοπόλεμο" που έχει εδώ και καιρό ανοίξει με την ηγεσία της Ρηγίλλης, η κ. Ντόρα Μπακογιάννη βρήκε την ευκαιρία να προβεί στις δικές της διαπιστώσεις σχετικά με τις αδυναμίες που παρουσιάζει η Νέα Δημοκρατία.

Για τον επισκέπτη στα Χανιά υπάρχει μια σαφής διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην παλιά και τη νέα πόλη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΑΛΚΑΙΟΥ «ΤΑ ΔΕΙΝΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ» Μα βέβαια και για μας μικρό δε βγήκε κακό: γιατί μια τρέλ' από τα ουράνια στέλνοντας κάτου ο Δίας, σ' έναν αγώνα που μαύρον θρήνον έσυρε, πολλούς ξεσήκωσε λεβέντες διαλεγμένους για πόλεμο, έναν κι έναν, που μεγάλη η δόξα τους πολύ μακριά έχει φτάσει. Γιατί ψυχές αντρίκιες αυτοί, κάστρο της πολιτείας, ορθώθηκαν αγνάντι καθώς Εκείνος το' θελε: και τότε πολλούς η μοίρα βρήκε του θανάτου, και οι άλλοι, όσοι σωθήκαμε, γεμάτοι πληγές είχαμε μείνει αιματωμένες. μετάφραση Παναγή Λεκατσά από το βιβλίο του Θανάση Μητσόπουλου «Ανθολογία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας» (1966), σελ. 103 (Σημ. Ο τίτλος του ποιήματος, όπως και αυτοί των επόμενων, οφείλονται στους μεταφραστές).

Σε συνέντευξή της στον "Οικονομικό Ταχυδρόμο", η πρώην υπουργός εντοπίζει έλλειψη συλλογικότητας, αδυναμία στην επικοινωνιακή πολιτική του κόμματος και χαρακτηρίζει "ανοικτή πληγή" τις διαγραφές των βουλευτών.

Η δεύτερη δημιούργημα του 20ού αιώνα μοιάζει τυπική και αδιάφορη, πολύβουη ως πρωτεύουσα νομού και λειτουργική για τους κατοίκους χάρη στο αξιόλογο ρυμοτομικό της σχέδιο.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ (ΙΛΙΑΔΑ, Σ, 478-490) Σε μετάφραση Αλέξανδρου Πάλλη Από το βιβλίο του Θανάση Μητσόπουλου «Ανθολογία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας» (1966), σελ. 37 …..Και πρώτα αρχίνησε μεγάλη ασπίδα στεριά, πλουμιά ως την άκρη, και λαμπρό της έβαλε στεφάνι τρίκλωνο γύρω αστραφτερό με το λουρί ασημένιο. Ταύρου πετσί είχε ο δίσκος της πεντάδιπλο, και μέσα του σκάλιζε άθια ένα σωρό με τη σοφή του τέχνη. Έφτιασε μέσα εκεί τη Γης, μέσα γιαλό και Ουράνια, Ήλιο εκεί μέσα ακούραστο, γιομόφωτο Φεγγάρι, Κι όλα τα ζούδια τ' ουρανού πούχει στεφάνι γύρω, Βροχάστερα και Κυνηγό λαμπρόφεγγο και Πούλια, κι' Αρκούδα που πολλοί θνητοί κι' Αμάξι τηνε κράζουν που πάντα αφτού κλωθογυρνάει τον Κυνηγό θωρώντας και μόνη αφτή μες' του Ωκιανού δε λούζεται το κύμα.

Η κ. Μπακογιάννη πάντως διαφωνεί ανοικτά με την δήλωση του πατέρα της πως "δεν υπάρχουν εν δυνάμει πρωθυπουργοί και σε αυτή τη Βουλή"…

Το παλιό και το νέο ενώνονται στη Δημοτική Αγορά, εκεί που οι τελευταίοι προμαχώνες του τείχους έπεσαν, για να δημιουργηθεί το σταυροειδές κτίριο κομψοτέχνημα.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ «ΒΑΣΙΛΕΨΕ ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ» Το φεγγαράκι εμίσεψε μεσάνυχτα σημαίνει, Οι ώρες φεύγουν και περνούν κι εγώ κοιμάμαι μόνη… Μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη Από το βιβλίο του Θανάση Μητσόπουλου «Ανθολογία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας» (1966), σελ. 108

Το ωραιότερο παζάρι της πόλης, η στεγασμένη Δημοτική Αγορά

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ «ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΟ ΔΑΣΟΣ» ……….Χαριτωμένο δάσος όλο μηλιές: μέσα οι βωμοί καπνίζουν απ' το λιβάνι. Νερά κατάκρυα ανάμεσα στα κλωνιά κελαϊδούν: απ' τα ρόδα γύρω ο τόπος ολόσκιωτος: βαθύ τον ύπνο χύνουν τα φύλλα ως σειούνται. Στο λιβάδι, όπου βόσκουν τα πουλάρια, οι ανοιξιάτικοι ανθοί θρασομανούνε: γλυκό σα μέλι το άνηθο ευωδιάζει (και το τριφύλλι). Έλα Αφροδίτη, εδώ στεφανωμένη να σμίξεις με νερό και στο τραπέζι το νέχταρ να κεράσεις σε ποτήρια μαλαματένια. Μετάφραση Ιωάννη Κακριδή Από το βιβλίο του Θανάση Μητσόπουλου «Ανθολογία της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας» (1966), σελ. 107

Ακολουθώντας από τη Δημοτική Αγορά τα δρομάκια που οδηγούν στη θάλασσα, μπλέκεσαι ανάμεσα σε κομμάτια από τα βυζαντινά τείχη και καταλήγεις στη μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία του λιμανιού.

Ξεχωριστοί πνευματικοί άνθρωποι, όπως ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος και ο Αναξιμένης από τη Μίλητο, ο Ηράκλειτος από την Έφεσο, ο Πυθαγόρας από τη Σάμο και πολλοί άλλοι ακόμη, προσπαθούν να κατανοήσουν με λογικό και όχι με μυθικό τρόπο τη δημιουργία του κόσμου και το νόημα της ζωής και να εξηγήσουν τα φυσικά φαινόμενα.

Η Πλατεία Σαντριβάνι, όπως παραδοσιακά ονομάζεται, δεν έχει πια τη βενετσιάνικη κρήνη του 16ου αιώνα, ούτε συχνάζουν οι αριστοκράτες των αρχών του 20ού.

Αναπτύσσονται λοιπόν η φιλοσοφία, η αστρονομία, η γεωγραφία, η μετεωρολογία και τα μαθηματικά.

Παγωτό για τις Χανιώτισσες κυρίες υπάρχει ακόμη, αλλά δεν φτιάχνεται από χιόνι των Λευκών Ορέων.

Ο Θαλής κατόρθωσε, μάλιστα, να προβλέψει την έκλειψη του ήλιου που έγινε στις ημέρες του και ο μαθητής του Αναξίμανδρος να σχεδιάσει τον πρώτο χάρτη του ουρανού και της γης.

Αντί για χώρος πολιτικών συγκεντρώσεων και κοινωνικών εκδηλώσεων η Πλατεία Σαντριβάνι (όνομα που πήρε από την κρήνη-σιντριβάνι που διατήρησαν οι Τούρκοι) συγκεντρώνει την τουριστική λαίλαπα της πόλης, όλο το καλοκαίρι και αναπαύεται λιγάκι τις κρύες ημέρες του χειμώνα.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟ Απόσπ. 22 Ο πόλεμος είναι πατέρας όλων, όλων βασιλιάς. Άλλους ανέδειξε σε θεούς και άλλους σε ανθρώπους, άλλους έκανε δούλους και άλλους ελεύθερους. Απόσπ. 40 Δεν μπορούμε να μπούμε δυο φορές στο ίδιο ποτάμι, κατά τον Ηράκλειτο, ούτε ν' αγγίξουμε δυο φορές μια ουσία θνητή, γιατί σκορπίζεται και πάλι μαζεύεται με την οξύτητα και την ταχύτητα της μεταβολής, (και μάλιστα όχι πάλι, ούτε αργότερα, αλλά ταυτόχρονα εμφανίζεται και χάνεται) και πλησιάζει και απομακρύνεται. J. Brun (επιμ.), Ηράκλειτος, μτφρ. Σ. Διαμαντή. Μετάφραση αυθεντικών αποσπασμάτων από Π. Γκέκα, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα 1994

Απέναντι ακριβώς δεσπόζει ο μεγάλος φάρος του λιμανιού, ο οποίος λειτουργεί άψογα ακόμη και σήμερα, αν και μεγάλα πλοία δεν θα δεις να φτάνουν. Τη σημερινή του μορφή χρωστά στους Αιγύπτιους, οι οποίοι στα τέλη του 18ου αιώνα τον ανακατασκεύασαν. Θυμίζει περισσότερο μιναρέ εξωτερικά, αλλά και εσωτερικά, αφού μια πέτρινη σκάλα οδηγεί στο μπαλκόνι με τον γυάλινο πυργίσκο.

Ο χαρακτηριστικός φάρος του παλιού λιμανιού των Χανίων

Για να καταλάβεις με ποιο τρόπο τα Χανιά - και κυρίως η παλιά πόλη - πήραν τη σημερινή τους μορφή θα πρέπει να προχωρήσεις προς την ακτή Τομπάζη (δεξιά έτσι όπως κοιτάς τη θάλασσα - αριστερά είναι η ακτή Κουντουριώτη) και αφού προσπεράσεις το χαρακτηριστικό τζαμί του Κιουτσούκ Χασάν (σήμερα χώρος τέχνης) σταματάς και κοιτάς ψηλά. Εδώ βρίσκεται ο λόφος Καστέλι, σε ετούτο το σημείο ήταν η ακρόπολη της Αρχαίας Κυδωνίας. Μιλάμε για μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της Κρήτης (πολλοί αρχαίοι συγγραφείς την θεωρούν «μητέρα» των άλλων κρητικών πόλεων), η οποία αναφέρεται από την εποχή του Ομήρου.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια σας περιμένουν στα Χανιά και ανάλογα με την προτίμησή σας θα πληρώσετε κιόλας. Όσοι προτιμούν την ησυχία είναι προτιμότερο να διαλέξουν κάποιο από τα ξενοδοχεία λίγο έξω από την πόλη (π.χ. συνοικία Χαλέπα). Ενδεικτικά όσον αφορά τη διαμονή σας αναφέρουμε τα παρακάτω: * «Casa Delfino» (τηλ. 28210-87.400, στην παλιά πόλη), * «Χαλέπα» (τηλ. 28210-28.440, νεοκλασική βίλα του 19ου αιώνα στην ομώνυμη συνοικία), * «Amphora» (τηλ. 28210-93.224, πανσιόν στην παλιά πόλη, κτίριο του 1300!), * «Κύδων» (τηλ. 28210-52.280, έναντι Δημοτικής Αγοράς), * «Σαμαριά» (τηλ. 28210-71271, στην Πλατεία 1866).

ΦΑΓΗΤΟ

Οι τουρίστες χορταίνουν με ντάκο (κριθαροκουλούρα με λάδι, ξίδι και τριμμένη ντομάτα) και ρακή, χοχλιούς (σαλιγκάρια), στάκα (σαν ανθότυρο, αλλά στη γεύση καμία σχέση!), κουκιά και σταμναγκάθι (πικρό αγριόχορτο) δεν θα βρουν εύκολα. Θα σας προτείναμε να περάσετε από τον «Μαθιό» (στο ενετικό λιμάνι, σε θολωτή αίθουσα σαν νεώριο), το «Ταμάμ» (παλιά πόλη, στην πισίνα ενός χαμάμ), το μεζεδοπωλείο του «Πηγαϊδάκια» (στην οδό Κισσάμου) ή από το κλασικό καλό εστιατόριο «Νέα Βουλή» (στην κεντρική οδό Χατζημιχάλη-Γιάνναρη).

ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Είναι πολύ εύκολο να φτάσει κανείς στα Χανιά είτε με αεροπλάνο είτε με πλοίο. Τα δρομολόγια είναι πυκνά, καθημερινά και πρόβλημα ουδέν.

Ως πρωτεύουσα νομού τα Χανιά είναι μια πολύβουη πόλη, όπου στις κεντρικές οδικές αρτηρίες της το μποτιλιάρισμα είναι δεδομένο και οι Κρητικοί οδηγούν επιθετικά! Με το αυτοκίνητο είναι δύσκολο να κυκλοφορήσετε στην παλιά πόλη. Και εσείς θα αγανακτήσετε (ή θα χαθείτε) και η Τροχαία δεν αστειεύεται (ιδίως εάν το αυτοκίνητο είναι νοικιασμένο ή έχει πινακίδες… Αθήνας!). Το καλύτερο είναι να το παρκάρετε στον δημοτικό χώρο δίπλα από την Αγορά, που λειτουργεί με χρονοχρέωση. Από εκεί είναι εύκολο να περιηγηθείτε στο λιμάνι και στην παλιά πόλη με τα πόδια.