Στην ενδεκάδα αντί του Σίμου επιστρέφει ο Φέρστερ.

ΚΑΖΙΝΟ ΠΑΡΝΗΘΑΣ

Γ. Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

ΛΑΡΙΣΑ

24ωρες απεργίες

1. Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων

ΦΕΡΣΤΕΡ ΚΑΙ ΜΠΑΧΡΑΜΗΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΕΚΑΔΑ

Σε 24ωρες προειδοποιητικές απεργίες προχωρούν σήμερα και την ερχόμενη Παρασκευή οι εργαζόμενοι στο Καζίνο της Πάρνηθας, οι οποίοι διαμαρτύρονται για την πώληση της επιχείρησης σε ιδιώτες.

Η ελληνική κυβέρνηση, μπροστά στο τεράστιο έργο της περίθαλψης και αποκατάστασης των προσφύγων που έπρεπε να αναλάβει, ζήτησε τη βοήθεια της Κοινωνίας των Εθνών (ΚΤΕ).

Με δύο αλλαγές

Οι εργαζόμενοι του Καζίνου Πάρνηθας ζητούν από το υπουργείο Ανάπτυξης και την εταιρεία Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα (ΕΤΑ) να διασφαλιστούν πλήρως τα εργασιακά τους δικαιώματα στη νέα επιχείρηση, καθώς και την υπογραφή νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας. Με πρωτοβουλία της ΚΤΕ, το Σεπτέμβριο του 1923 ιδρύθηκε ένας αυτόνομος οργανισμός με πλήρη νομική υπόσταση, η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ), με έδρα την Αθήνα.

Με δύο αλλαγές σε σχέση με την ενδεκάδα που αντιμετώπισε τον Παναθηναϊκό, η Λάρισα θα διεκδικήσει σήμερα από τον Απόλλωνα, στην Καλαμαριά, τη νίκη-πρόκριση στους "8" του κυπέλλου.

Βασική αποστολή της ήταν να εξασφαλίσει στους πρόσφυγες παραγωγική απασχόληση και οριστική στέγαση.

Ο Γιώργος Δώνης δοκίμασε στην χθεσινή προπόνηση τους Φέρστερ και Μπαχράμη στις θέσεις των Σϊμου και Καλαντζή αντίστοιχα, δείχνοντας ότι θα τους συμπεριλάβει στο αρχικό σχήμα μαζί με τους Κοτσόλη, Γκαλίτσιο, Νταμπίζα, Κατσιαρό, Διγκόζη, Βέλα Τζούνιορ, Σέρμπαν, Αλωνεύτη, Μπαχράμη και Κυπαρίσση.

Η ελληνική κυβέρνηση διέθεσε στην ΕΑΠ τα εξής: • τις ιδιοκτησίες των Τούρκων ανταλλαξίμων και των Βουλγάρων που εγκατέλειψαν την Ελλάδα, κτήματα του Δημοσίου, κτήματα που απαλλοτριώθηκαν με την αγροτική μεταρρύθμιση και μοναστηριακή γη (συνολικά πάνω από 8.000.000 στρέμματα), • το ποσό από δύο δάνεια (1924, 1928) που είχε συνάψει η ελληνική κυβέρνηση στο εξωτερικό, • οικόπεδα μέσα ή γύρω από τις πόλεις για την ανέγερση αστικών συνοικισμών, • το τεχνικό και διοικητικό προσωπικό του Υπουργείου Γεωργίας και του Υπουργείου Προνοίας και Αντιλήψεως.

Την αποστολή συμπληρώνουν οι Χριστόπουλος, Γκίκας, Τσιάτσιος, Καλαντζής, Σπάσιτς, Στουρνάρας, Πούτας, Σίμος.

Πρώτη εγκατάσταση προσφύγων στη Λεύκη Καβάλας

Στο ιατρικό απουσιολόγιο βρίσκονται τα ονόματα των Γαβριλόπουλου και Ζιάγκα, που την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να επιστρέψουν στην αγωνιστική δράση. Για την αποκατάσταση των προσφύγων η ΕΑΠ έλαβε υπόψη τις εξής παραμέτρους:

ΣΤΑ ΜΕΤΑΓΡΑΦΙΚΑ, ο Δώνης απέρριψε τον Αργεντινό, Ρούμπεν Ντάριο Λαρόσα, που δοκιμάστηκε τις τελευταίες μέρες.

Τη διάκριση σε «αστούς» και «αγρότες».

Αντίθετα, αίσιο τέλος, όπως όλα δείχνουν, θα έχει η υπόθεση του Ζοζέ Αγκούστο Σάντος, που ανήκει στην Μποαβίστα.

Υπήρξε μέριμνα να αποκτήσουν οι πρόσφυγες απασχόληση ίδια ή συναφή με αυτή που είχαν στην πατρίδα τους.

Ο 29χρονος Βραζιλιάνος έχει αποδεχθεί την πρόταση των Θεσσαλών και απομένει η απάντηση της πορτογαλικής ομάδας για να ολοκληρωθεί η μεταγραφή.

Έτσι, έγινε προσπάθεια από την ΕΑΠ να εγκατασταθούν γεωργοί πρόσφυγες στα μέρη όπου θα μπορούσαν να συνεχίσουν τις καλλιέργειες που ήδη γνώριζαν.

Την ίδια ώρα εξετάζεται και η περίπτωση του Αργεντινού 28χρονου επιθετικού, Ντάριο Αλμπέρτο Τζιγκένα, που έχει προταθεί, ενώ συνεχίζονται οι προσπάθειες για την ανεύρεση ενός αμυντικού.

Καλλιεργητές δημητριακών εγκαταστάθηκαν σε πεδινά μέρη της Μακεδονίας και της Δυτικής Θράκης, καπνοπαραγωγοί σε κατάλληλα εδάφη στην Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, αμπελουργοί στην Κρήτη και σηροτρόφοι στο Σουφλί, την Έδεσσα και αλλού. Τον τόπο προέλευσης. Η ΕΑΠ επιδίωξε ώστε οι πρόσφυγες που προέρχονταν από τον ίδιο οικισμό ή έστω την ευρύτερη περιοχή του να εγκατασταθούν μαζί στο ελληνικό έδαφος. Σ' αυτό εν μέρει οφείλονται και τα τοπωνύμια Νέα Σμύρνη, Νέα Φιλαδέλφεια, Νέα Μουδανιά, Νέα Αλικαρνασός κ.ά. Σε λίγες όμως κοινότητες έγινε αυτό δυνατό. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις περιλάμβαναν πρόσφυγες διαφορετικής προέλευσης. Τις αντικειμενικές συνθήκες. Η ΕΑΠ διέκρινε την αποκατάσταση των προσφύγων σε αγροτική (παροχή στέγης και κλήρου στην ύπαιθρο) και αστική (παροχή στέγης στις πόλεις). Μολονότι οι περισσότεροι πρόσφυγες ασκούσαν στην πατρίδα τους «αστικά» επαγγέλματα (σχετικά με το εμπόριο, τη βιοτεχνία-βιομηχανία κ.τ.λ.), δόθηκε το βάρος στη γεωργία, γιατί: • υπήρχαν τα μουσουλμανικά κτήματα (κυρίως στη Μακεδονία, αλλά και στην Κρήτη, τη Λέσβο, τη Λήμνο και αλλού), • αγροτική αποκατάσταση ήταν ταχύτερη και απαιτούσε μικρότερες δαπάνες, • η ελληνική οικονομία βασιζόταν ανέκαθεν στη γεωργική παραγωγή, • υπήρχε η πολιτική σκοπιμότητα της αποφυγής κοινωνικών αναταραχών με τη δημιουργία γεωργών μικροϊδιοκτητών αντί εργατικού προλεταριάτου. Εξάλλου, δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη καθώς: • ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθούν τα μουσουλμανικά κτήματα και τα κτήματα των Βουλγάρων μεταναστών (σύμφωνα με τη συνθήκη του Νεϊγύ). Αυτό θα καθιστούσε τους πρόσφυγες αυτάρκεις σε σύντομο χρονικό διάστημα και θα συντελούσε στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής, • θα καλυπτόταν το δημογραφικό κενό που είχε δημιουργηθεί με την αναχώρηση των Μουσουλμάνων και των Βουλγάρων και τις απώλειες που προκάλεσαν οι συνεχείς πόλεμοι (1912-1922). Επιπλέον, έτσι εποικίζονταν παραμεθόριες περιοχές. Βέβαια, η εγκατάσταση των προσφύγων δεν έγινε πάντοτε σύμφωνα με την παραπάνω λογική, ούτε ακολούθησε σε όλες τις περιπτώσεις την κρατική αντίληψη και επιταγή. Η κινητικότητα των προσφύγων υπήρξε μεγάλη, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια. Οι πρόσφυγες γύριζαν από περιοχή σε περιοχή προκειμένου να βρουν το μέρος με τις καλύτερες συνθήκες για εγκατάσταση. Πολλοί πρόσφυγες, αν και δεν ήταν γεωργοί, είχαν δεχτεί ή ζητήσει να αποκατασταθούν ως αγρότες για να επωφεληθούν από τα δάνεια και τις παροχές της ΕΑΠ. Άλλοι πάλι μετακινούνταν προς τα αστικά κέντρα με σκοπό να παρουσιαστούν ως «αστοί» και να πάρουν με αυτόν τον τρόπο την αποζημίωση που δινόταν στους αστούς ανταλλάξιμους.

Πίνακας 2 Κατανομή των προσφύγων κατά γεωγραφικό διαμέρισμα (1928) ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΣΤΟ Μακεδονία 638253 52.2% Στερεά Ελλάδα 306193 25.1% Δυτ. Θράκη 107607 8.8% Νησιά Ανατ. Αιγαίου 56613 4.6% Θεσσαλία 34659 2.8% Κρήτη 33900 2.8% Πελοπόννησος 28362 2.3% Ήπειρος 8179 0.7% Κυκλάδες 4782 0.4% Ιόνια νησιά 3301 0.3% ΣΥΝΟΛΟ 1221849 100%

14. Μαρτυρίες Μικρασιατών προσφύγων για την άφιξη τους στην Ελλάδα Όταν ήρθαμε στη Χίο ήμαστε περισσότεροι από τους ντόπιους. Υποφέραμε εμείς, αλλά υπόφερε κι η Χίος πολύ. Ούτε αγκάθια δεν είχαν μείνει. Άλλος πήγαινε για ξύλα, άλλος για κουκουνάρες … Μας κυνηγούσαν πολύ οι αγροφύλακες κι όλος ο κόσμος. Άλλος ζητιάνευε, άλλος πήγαινε στα περιβόλια. Ό,τι έβρισκε ο καθένας, έπαιρνε για να ζήσει. Στη Χίο έμεινα ένα χρόνο. Μετά πήγα Πάτρα, Κόρινθο και τελικά στο Βέλο. Εκεί έκανα μερικά χρόνια, έχω και σπίτι. Από το Βέλο ήρθα στην Αθήνα και μετά πήγα στην Αλεξανδρούπολη, στην αδελφή μου, κι άνοιξα εστιατόριο. Σε λίγο μου κάηκε το μαγαζί κι άνοιξα άλλο εξοχικό. Εντωμεταξύ αρρώστησα και ξαναγύρισα στο Βέλο. Εκεί καλλιεργούσα περιβόλια. Έφυγα όμως πάλι κι ήρθα στην Αθήνα για καλύτερα. (Μαρτυρία Νικολάου Παπανικολάου από το χωρίο Σαζάκι που βρίσκεται στη χερσόνησο της Ερυθραίας, απέναντι από τη Χίο). Η Έξοδος (έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών), τόμ. Α', σ. 76-77.

Εκτός από την ΕΑΠ, με την αποκατάσταση των προσφύγων ασχολήθηκαν το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων (19221925), το Υπουργείο Προνοίας και Αντιλήψεως (από το 1925) και το Υπουργείο Γεωργίας. Η ΕΑΠ λειτούργησε μέχρι το τέλος του 1930. Με ειδική σύμβαση μεταβίβασε στο Ελληνικό Δημόσιο την περιουσία της, καθώς και τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει απέναντι στους πρόσφυγες.