Παράλληλη Αναζήτηση
Έκθεση για τα 80 χρόνια από το Α΄ Παγκόσμιο
Φαινόμενα
Μαθαίνω ότι:
Έκθεση κειμηλίων, φωτογραφικών και ιστορικών εγγράφων με θέμα "Στη Μακεδονία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου…" οργάνωσε το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα.
"Ο κόσμος βιάζεται"*
- Το ρήμα συμφωνεί με το υποκείμενό του σε πρόσωπο και αριθμό.
Η έκθεση πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση ογδόντα χρόνων από τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με τον οποίο η Ελλάδα παγίωσε την κυριαρχία της στα απελευθερωμένα εδάφη κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και απελευθέρωσε τη Θράκη.
Η συζήτηση για την παγκοσμιοποίηση αποκαλύπτει πως παραμένει ένα θολό γεγονός που ήδη το βιώνουμε, παρά τις απόπειρες να το ελέγξουμε
- Όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα υποκείμενα, το ρήμα μπαίνει σε πληθυντικό αριθμό και στο επικρατέστερο πρόσωπο (το α' είναι επικρατέστερο του β' και το β' του γ').
Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 28 Μαρτίου και λειτουργεί κατά τις ώρες 9 το πρωί με 2 το μεσημέρι από Δευτέρα ως Παρασκευή, από τις 6 ως τις 8 το απόγευμα της Τετάρτης και από τις 11 το πρωί ως τις 2 το μεσημέρι το Σαββατοκύριακο.
Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό, ενώ προσφέρονται δωρεάν ξεναγήσεις στις οργανωμένες ομάδες έπειτα από προσυνεννόηση.
Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία και τα μίντια "βραχυκυκλωμένα" από τον ηλεκτρισμό εντυπωσιακών γεγονότων, δεν βρίσκουν χρόνο να παρακολουθήσουν τις ουσιαστικές αλλαγές
Θέματα της γλώσσας μας
Πολίτες του κόσμου, ήδη, κι ας φαίνονται οι αλλαγές που προσδιορίζουν τη νέα μας ταυτότητα δυσερμήνευτες, βιώνουμε ήδη την παγκοσμιοποίηση.
"Μία από τις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες είναι και η ελληνική γλώσσα", είπαμε την προηγούμενη φορά - κι εμείς ξέρουμε τώρα (μας βοηθούν τα όσα είπαμε τότε) ότι αυτό θα πει πως ο λαός που πήρε κάποτε το όνομα ΄Ελληνες ήταν ένα κομμάτι του αρχικού "ινδοευρωπαϊκού λαού": εκείνο ακριβώς το κομμάτι που, παίρνοντας το δρόμο προς την Νοτιοανατολική Ευρώπη, έφτασε "με βραδύτατες κινήσεις" στη χώρα που έμελλε να ονομαστεί Ελλάς.
Κάθε φορά που επιχειρούμε να τις αναλύσουμε αντιμετωπίζουμε τις βαθιές διαιρέσεις που σπαράσσουν την παγκόσμια τάξη.
Ας γυρίσουμε λοιπόν, φίλοι αναγνώστες, με τη φαντασία μας μερικές χιλιάδες χρόνια πίσω, τότε που ακόμη ο μικρός τόπος που βρέχεται από τα νερά του Αιγαίου δεν είχε το όνομα Ελλάδα, που πάει να πει: τότε που δεν είχαν ακόμη εγκατασταθεί σ' αυτόν οι ΄Ελληνες.
Διαιρέσεις που σχηματικά επιχείρησε να παρουσιάσει η εκπομπή "Πρωταγωνιστές" του Σταύρου Θεοδωράκη (ΝΕΤ) το βράδυ της Τετάρτης, με αφορμή τις οικονομικές εξελίξεις οι οποίες συζητήθηκαν στο Νταβός τις προάλλες και καλεσμένους τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον πρέσβη υπεύθυνο της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, Αλέκο Λαμπρινίδη, και τον καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλο.
Ποιοι άραγε ζούσαν στα παλιά εκείνα χρόνια στον τόπο αυτό;
Το μόνο βέβαιο από τη συζήτηση, που δεν στάθηκε δυνατόν να εμβαθύνει στα προβλήματα, αλλά απλώς να διαγράψει το αχνό τους περίγραμμα, είναι ότι η παγκοσμιοποίηση παραμένει κάτι απροσδιόριστο, την ίδια στιγμή που το βιώνουμε όλοι.
Μακάρι να ξέραμε να το πούμε με σιγουριά.
Με βάση τα "πορτρέτα" των πολιτών που αντιδρούν δυναμικά στη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση και οι οποίοι εμφανίζονται να υπερασπίζονται με πάθος και εμμονή τις αρχές του κόσμου που φθίνει, όπως οι αναρχικοί, οι συνδικαλιστές, οι αγρότες, οι κομμουνιστές "παλαιού τύπου", η εκπομπή επεσήμανε απλώς την αγωνία απέναντι σε θεσμούς που μοιάζουν να μη λειτουργούν με την παλαιά, γνώριμη μορφή τους.
΄Οσο, πάντως, δεν μπορούμε να έχουμε αυτή τη σιγουριά, αρκούμαστε σε ένα όνομα εντελώς συμβατικό.
Μεγαλύτερη η ανάγκη των εργαζομένων να αντιμετωπίσουν τα καινούργια παγκόσμια δεδομένα.
Τους λέμε Προέλληνες, τονίζοντας έτσι πιο πολύ την άγνοιά μας παρά μεταδίδοντας, μέσω αυτής της λέξης, μια συγκεκριμένη ειδική γνώση μας.
Θα πρέπει να γίνουν εργαζόμενοι του κόσμου.
΄Οποιοι και να ήταν, είχαν, πάντως, τη γλώσσα τους, θέλω να πω: ένα σύνολο από λέξεις με τις οποίες επικοινωνούσαν μεταξύ τους ή περιέγραφαν ό,τι τους περιτριγύριζε.
Όπως είπε και ο αντιπρόεδρος της Hewlett-Packard, Πίτερ Μπλάκμορ, στην εκπομπή, πρέπει οι εργαζόμενοι να μπορούν να εργαστούν οπουδήποτε και να αξιοποιούνται εκείνοι που έχουν τα προσόντα στις κατάλληλες θέσεις σε όλο τον κόσμο.
΄Ηταν λοιπόν ο τόπος τους ένας τόπος που τον έβρεχε η θάλασσα, όπως έλεγαν εκείνοι, μια θάλασσα γεμάτη -όπως επίσης έλεγαν εκείνοι- από νησιά, μικρότερα ή μεγαλύτερα. Να, λοιπόν, η νέα αντίληψη του πολίτη-νομάδα, η οποία τέθηκε με έξυπνο τρόπο, ωστόσο δεν στάθηκε δυνατόν να αναλυθεί, παρ' όλο που αποτελεί κομβικό σημείο των νέων συμπεριφορών. ΄Ενας τόπος γεμάτος από λιόδεντρα, δάφνες, κυπαρίσσια (παραδείγματα αναφέρω), ένας τόπος που έτρεφε τους κατοίκους του με σιτάρι, ρεβίθια κολοκύθια, σύκα, κεράσια (χρησιμοποιώ πάντα λέξεις που χρησιμοποιούσαν εκείνοι), ένας τόπος όπου κυβερνούσαν βασιλιάδες, όπου τον μόχθο -και τον πόνο- της ημέρας τον απάλυνε συχνά ο ευχάριστος ήχος της κιθάρας. Θεωρείται από τα θετικά της παγκοσμιοποίησης, όπως επίσης και οι δυνατότητες της επικοινωνίας, θέση την οποία υποστήριξε με πάθος ο κ. Λαμπρινίδης. Ένας τόπος με βουνά που λέγονταν π. χ. ΄Ολυμπος, Πίνδος, Παρνασσός, Λυκαβηττός, ή Υμηττός, που τον διέσχιζαν ποτάμια, ο Ιλισός ας πούμε ή ο Κηφισός, ένας τόπος με τοπωνύμια που αργότερα φορτώθηκαν δόξα και λάμψη, όπως Αθήνα, Κόρινθος, Λάρισα. Δυνατότητες οι οποίες αποκαλύπτουν ότι δεν μπορεί να υπάρξουν στην εποχή μας ούτε απόλυτες απόψεις ούτε απόλυτες λύσεις.
Ας τις ξαναπούμε, φίλοι αναγνώστες, τη φορά μάλιστα αυτή με τον τρόπο που τις έλεγαν οι αρχαίοι ΄Ελληνες, όλες αυτές τις λέξεις που βοήθησαν στην περιγραφή μας: θάλασσα, νήσος, ελαία, δάφνη, κυπάρισσος, σίτος, ερέβινθος, κολοκύνθη, σύκον, κεράσιον, κυβερνώ, βασιλεύς, κίθαρις, Όλυμπος Πίνδος, Παρνασσός, Λυκαβηττός, Υμηττός, Ιλισός, Κηφισός, Αθήναι, Κόρινθος, Λάρισα.
Αυτή η αίσθηση της ρευστότητας, ωστόσο, φαίνεται να προκαλεί και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις, καθώς έρευνα μεταξύ των πολιτών 15 χωρών που παρουσιάστηκε στο Νταβός δείχνει ότι θεσμοί που προσφέρουν μια αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας, όπως ο στρατός ή η δικαιοσύνη, προτιμώνται από τον κόσμο, ενώ αντιθέτως οι πολιτικοί και ο κοινοβουλευτισμός χάνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Φυσικά, στις λέξεις αυτές θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλες, καθόλου μάλιστα λίγες -και η απορία σας, τότε, εντελώς δικαιολογημένη: Η ακατάσχετη μιντιακή ροή πληροφοριών, που συνθέτουν ένα σύμπαν μέσα στο οποίο μπορεί να βρει άκρη μόνον ο ήδη καλά πληροφορημένος, αλλά και το παγκόσμιο μιντιακό "βραχυκύκλωμα", δηλαδή η αξιοποίηση της τελειοποιημένης τηλεοπτικής τεχνολογίας για την προβολή εντυπωσιακών γεγονότων που αποκλείουν τα πραγματικά ουσιαστικά και σημαντικά για το μέλλον των πολιτών, δεν επιτρέπουν την αισιοδοξία για τα θετικά της παγκοσμιοποίησης. "΄Ωστε η λέξη θάλασσα δεν ήταν λέξη ελληνική; Απόδειξη και το γεγονός ότι η ίδια η εκπομπή δεν είχε τα περιθώρια να αναπτύξει τα επιμέρους σημαντικά, για τις αγορές και τις αλλαγές, για τις σχέσεις εργασίας, όπως το ζήτημα που επεσήμανε ο κ. Μητρόπουλος, ότι σύντομα ο αναπτυγμένος κόσμος θα αντιμετωπίσει τη δεύτερη φάση της μετανάστευσης, που είναι η διεκδίκηση της εξίσωσης μισθών και της υγειονομικής περίθαλψης από τους οικονομικούς μετανάστες. Η ωραιότατη αυτή λέξη ήταν λέξη Προελληνική; Το χειρότερο, πάντως, για την αντίληψη της παγκοσμιοποίησης είναι να παρουσιαστείς απλώς σαν μάχη ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο, που διευκολύνει μεν τη μιντιακή προβολή του θέματος, αλλά μόνο να αποπροσανατολίσει μπορεί, προς όφελος μιας πολιτικής των ισχυρών, που διεκδικούν για τον εαυτό τους την εκπροσώπηση του καινούργιου. Δική τους, των Προελλήνων, ήταν και η λέξη ΄Ολυμπος, η σεπτή λέξη που δήλωνε την έδρα των θεών των Ελλήνων;
Η δυσκολία με τις εκπομπές του είδους είναι ότι οι ιδέες δεν έχουν εικόνα και δεν μπορούν να αναπαρασταθούν, παραμένουν όμως πολύτιμες για τον διάλογο και τη σύνθεση της πραγματικής εικόνας ενός κόσμου, που σίγουρα δεν έχει αποκλειστικό του πρόβλημα τα τοπικά σκάνδαλα και τις "χρυσές κληρονομιές" εφήβων.
Προπάντων, δική τους, των Προελλήνων ήταν και η λέξη-τοπωνύμιο που δοξάστηκε αργότερα ως τόπος της σοφίας και της δημοκρατίας, η Αθήνα;
* Από το βιβλίο του Άντονι Γκίντενς "Ο κόσμος των ραγδαίων αλλαγών", Εκδόσεις Μεταίχμιο.
Η Πίνδος, τέλος, η Πίνδος της νεότερης ιστορίας μας, προελληνική και αυτή λέξη;". Η απάντηση είναι "Ναι, όλες αυτές οι λέξεις δεν πρωτοάρχισαν τη ζωή τους σε στόματα ελληνικά". Μας βεβαιώνει γι' αυτό η γλωσσολογία, η επιστήμη που μελετά τη γλώσσα, τη γλώσσα ως πανανθρώπινο φαινόμενο, αλλά και τις επιμέρους γλώσσες, και έχει -σας βεβαιώνω- το ίδιο κύρος που έχει η επιστήμη των μαθηματικών ή της αστρονομίας, της χημείας ή της βιολογίας. Εδώ όμως πρέπει να σταματήσουμε. Η συνέχεια μας περιμένει την άλλη Κυριακή.
