α. Ζωή αφιερωμένη στον αγώνα για την αλήθεια και την πίστη

Ο Μ. Αθανάσιος γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 295 μ.Χ. Από νεαρή ηλικία τον απασχολούσαν τα συγκλονιστικά ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη, γι' αυτό και σπούδασε θεολογία και φιλοσοφία.

Στην Α' Οικουμενική Σύνοδο, στη Νίκαια, το 325 μ.Χ., λόγω της ευρείας θεολογικής του παιδείας ο Μ. Αθανάσιος συνόδευσε τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Αλέξανδρο με την ιδιότητα του γραμματέα. Συμμετείχε στις θεολογικές συζητήσεις και αντιμετώπισε τον Άρειο, ο οποίος υποστήριζε ότι ο Χριστός είναι κτίσμα του Θεού και αρνιόταν ότι είναι Υιός του Θεού και, επομένως, αληθινός Θεός. Ο Μ. Αθανάσιος τόνισε ότι ο Χριστός είναι Υιός του Θεού, "ομοούσιος" με τον Πατέρα Του, δηλαδή "Θεός αληθινός", και ιδιαίτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Η θεολογία του Μ. Αθανασίου αποτέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση των επτά πρώτων άρθρων του Συμβόλου της Πίστεως από την Α' Οικουμενική Σύνοδο.

Ο Μ. Αθανάσιος το 328 μ. Χ. εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας, με τη συμμετοχή και του λαού στην εκλογή του. Παρέμεινε πιστός στις αποφάσεις της Α' Οικουμενικής Συνόδου μέχρι το τέλος της ζωής του. Λίγα χρόνια μετά την εκλογή του, ο αυτοκράτορας Μ. Κωνσταντίνος υποχώρησε στις πιέσεις των επισκόπων-οπαδών του Αρείου και ο Άρειος επέστρεψε από την εξορία στην Αλεξάνδρεια. Τότε, ο Μ. Αθανάσιος αρνήθηκε να υποταχθεί στις αυτοκρατορικές πιέσεις και να ακυρώσει τις αποφάσεις της Α' Οικουμενικής Συνόδου που καταδίκαζαν τον Άρειο, γι' αυτό και εξορίστηκε στα Τρέβιρα της Γαλλίας, απ' όπου επέστρεψε το 337 μ.Χ. Οι διάδοχοι του Μ. Κωνσταντίνου, είτε επειδή υποστήριζαν τον Αρειανισμό είτε την εθνική λατρεία (Ιουλιανός), εξόρισαν άλλες τέσσερις φορές τον απείθαρχο στη θρησκευτική τους πολιτική Μ. Αθανάσιο. Συμπαραστάτης του Μ. Αθανασίου στάθηκε πάντα ο λαός της Αλεξάνδρειας και οι μοναχοί της ερήμου, τους οποίους συχνά επισκεπτόταν για παρηγοριά και στήριξη.

Άγιος Αθανάσιος, φορητή εικόνα.

Ο Χριστός έγινε άνθρωπος, για να γίνουμε εμείς θεοί. Φανερώθηκε με ανθρώπινο σώμα, για να μπορέσουμε εμείς να έχουμε ορθή αντίληψη για τον αόρατο Πατέρα. Υπέμεινε την ατίμωση από τους ανθρώπους, για να κληρονομήσουμε εμείς την αθανασία (Περί ενανθρωπήσεως, 54, Β.Ε.Π.Ε.Σ. τόμ. 30, έκδ. Απ. Διακονίας, Αθ. 1962, σελ. 119).

Ο Μ. Αθανάσιος υπήρξε και πολυγραφότατος συγγραφέας. Τα έργα του είναι: δογματικά, απολογητικά, ερμηνευτικά και ασκητικά. Ο Μ. Αθανάσιος απεβίωσε στις 2 Μαΐου του 373 μ.Χ. Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 18 Ιανουαρίου και στις 2 Μαΐου.

Ο Μ. Αθανάσιος παρακολούθησε την Α' Οικουμενική Σύνοδο ως διάκονος - γραμματέας του επισκόπου Αλεξανδρείας Αλέξανδρου.