11.1.1 Γραμμική και μη γραμμική πρόσβαση στην πληροφορία

Το περιεχόμενο ενός βιβλίου οργανώνεται ιεραρχικά σε κεφάλαια και παραγράφους, που διατηρούν μεταξύ τους μια νοηματική συνέχεια. Για να αποκομίσει κάποιος όλα αυτά που ο συγγραφέας προσδοκά να του μεταδώσει, πρέπει να το διαβάσει από την αρχή ως το τέλος. Αυτού του είδους την πρόσβαση στην πληροφορία, δηλαδή με μια προκαθορισμένη σειρά, συνηθίζουμε να την ονομάζουμε γραμμική. Με την εξέλιξη του υπολογιστή έγινε προσπάθεια να παρουσιαστούν βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή. Όμως τα πρώτα βιβλία που παρουσιάστηκαν με τη μορφή αυτή, τα λεγόμενα ηλεκτρονικά βιβλία, ακολουθούσαν την ίδια φιλοσοφία με την έντυπη έκδοσή τους. Δεν ήταν τίποτα άλλο από ψηφιακή αποθήκευση του περιεχομένου ενός βιβλίου έντυπης μορφής και στη συνέχεια μια παρουσίασή του στην οθόνη του υπολογιστή με γραμμικό τρόπο. Το 1965 ο Theodor Nelson, στην προσπάθειά του να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του υπολογιστή στην οργάνωση και παρουσίαση της πληροφορίας, πρότεινε ένα νέο τρόπο, διαφορετικό από αυτόν των πρώτων ηλεκτρονικών βιβλίων. Ο Nelson παρατήρησε ότι ο χρόνος που απαιτείται για να βρεθεί ένα τμήμα κειμένου μέσα σε ένα μεγάλο αρχείο ήταν πολύ μεγαλύτερος από το χρόνο που χρειάζεται για τη μεταφορά του συγκεκριμένου τμήματος από το αποθηκευτικό μέσο στην κύρια μνήμη. Έτσι, σκέφτηκε να οργανώσει το κείμενο με ένα πρωτότυπο τρόπο: το διέσπασε σε αυτοτελείς ενότητες, ώστε καθεμία να μπορεί να προσπελαστεί ανεξάρτητα από τις άλλες. Αυτός ο τρόπος, ο μη γραμμικός, προσφέρει μια εξαιρετικά δυναμική διαχείριση του κειμένου, γιατί μπορεί κανείς: - να μεταβεί από το περιεχόμενο μιας ενότητας στο περιεχόμενο μιας άλλης, χωρίς να χρειάζεται να διατρέξει ενδιάμεσα άλλο κείμενο - να επισκεφτεί μια ενότητα από πολλά σημεία διαφορετικών ενοτήτων. Αυτή η ιδέα αποτέλεσε την απαρχή της δημιουργίας εφαρμογών, οι οποίες περιλαμβάνουν κείμενα που δεν είναι οργανωμένα γραμμικά και στα οποία η προσπέλαση δε γίνεται με μια καθορισμένη σειρά αλλά ανάλογα με τα ενδιαφέροντα του αναγνώστη.