Προκαρυωτικοί μικροοργανισμοί

Βακτήρια: Τα βακτήρια είναι προκαρυωτικοί οργανισμοί, δηλαδή δε διαθέτουν οργανωμένο πυρήνα. Συνήθως σχηματίζουν αθροίσματα, τις αποικίες. Το σχήμα τους μπορεί να είναι ελικοειδές (σπειρύλλια), σφαιρικό (κόκκοι) ή ραβδοειδές (βάκιλοι).

Το γενετικό τους υλικό (DNA) βρίσκεται κατά κανόνα σε μια συγκεκριμένη περιοχή, που ονομάζεται πυρηνική περιοχή (πυρηνοειδές). Συχνά διαθέτουν, επιπλέον, μικρότερα μόρια γενετικού υλικού, τα πλασμίδια. Η πλασματική τους μεμβράνη περιβάλλεται από κυτταρικό τοίχωμα. Ορισμένα βακτήρια διαθέτουν και ένα επιπλέον περίβλημα, την κάψα. Δεν έχουν μεμβρανώδη οργανίδια, έχουν όμως ριβοσώματα στα οποία γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών τους.

Τα βακτήρια αναπαράγονται κυρίως μονογονικά με απλή διχοτόμηση. Η αναπαραγωγή τους διαρκεί μικρό χρονικό διάστημα. Ορισμένα βακτήρια, σε ευνοϊκές γι’ αυτά συνθήκες, διαιρούνται κάθε 20 λεπτά. Σε αντίξοες συνθήκες, όπως σε ακραίες θερμοκρασίες ή υπό τη δράση ακτινοβολιών, πολλά βακτήρια μετατρέπονται σε ανθεκτικές μορφές, τα ενδοσπόρια. Τα ενδοσπόρια είναι αφυδατωμένα κύτταρα με ανθεκτικά τοιχώματα και χαμηλούς μεταβολικούς ρυθμούς. Όταν οι συνθήκες του περιβάλλοντος ξαναγίνουν ευνοϊκές, τα ενδοσπόρια βλαστάνουν δίνοντας το καθένα ένα βακτήριο.

Εικόνα 1.4: Μυκητίαση ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών

Eικόνα 1.5: Staphylococcus

Μερικά παθογόνα βακτήρια είναι υπεύθυνα για σοβαρές ασθένειες του ανθρώπου. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το Vibrio cholerae, που προκαλεί τη χολέρα, και το Treponema pallidum, που προκαλεί τη σύφιλη.

Χαρακτηριστικά βακτηρίων Δεν έχουν - Οργανωμένο πυρήνα (προκαρυωτικοί οργανισμοί) - Οργανίδια Έχουν - Κυτταρικό τοίχωμα - Ελεύθερα ριβοσώματα - Πυρηνοειδές ή πυρηνική περιοχή (όπου εντοπίζεται το γενετικό τους υλικό) Μπορεί να έχουν - Κάψα - Μαστίγια - Βλεφαρίδες

Μορφολογία βακτηρίων Σχήμα - Ονομασία - Αποικία Σφαιρικό - Κόκκος Ραβδοειδές - Βάκιλος Ελικοειδές - Σπειρύλλιο

Ένα βακτήριο Escherichia coli, κάτω από ευνοϊκές συνθήκες, διαιρείται κάθε 20 λεπτά. Σε μία ώρα υφίσταται 3 διαιρέσεις και σχηματίζονται 23 = 8 βακτήρια. Σε μία ημέρα υφίσταται 24 x 3 = 72 διαιρέσεις και σχηματίζονται 272 = 4,7 x 1021 βακτήρια = 4.722.000.000.000.000.000.000 βακτήρια!

Εικόνα 1.6: Vibrio cholerae, το βακτήριο που προκαλεί χολέρα.

Πίνακας 1.2: Παθογόνα βακτήρια Είδος - Παθογόνος δράση Staphylococcus aureus / Staphylococcus epidermidis - Αιμόλυση ερυθρών αιμοσφαιρίων, καταστροφή λευκών αιμοσφαιρίων, οστεομυελίτιδα, ενδοκαρδίτιδα, μαστίτιδα, μηνιγγίτιδα, πνευμονία, τροφικές δηλητηριάσεις Streptococcus pyogenes - Εξανθήματα (οστρακιά), στρεπτοκοκκική αμυγδαλίτιδα Streptococcus pneumoniae - Οξεία λοβώδης πνευμονία, παραρρινοκολπίτιδα Neisseria meningitidis - Μηνιγγίτιδα Neisseria gonorrchoeae - Βλεννόρροια Brucela melitensis - Μελιταίος πυρετός Haemophilus influenzae - Ρινοφαρυγγίτιδα, παραρρινοκολπίτιδα, πνευμονία Klebsiella pneumoniae - Ουρολοιμώξεις, μηνιγγίτιδα Proteus mirabilis - Ουρολοιμώξεις Salmonella typhi - Σαλμονελώσεις (τυφοειδής πυρετός) Singella dysenteriae - Σιγκελώσεις (πυρετός, κοιλιακοί πόνοι, διάρροιες) Vibrio cholerae - Χολέρα Pseudomonas aeruginosa - Νοσοκομειακές λοιμώξεις Corynobacterium diptheriae - Διφθερίτιδα Mycobacterium tuberculosis - Φυματίωση Bacillus anthracis - Ασθένεια του άνθρακα Treponema pallidum - Σύφιλη

Βακτήρια άνθρακα