Πρόβλεψη σχηματισμού ιζήματος

Με βάση τα όσα αναφέρθηκαν προκύπτει ότι για να σχηματιστεί ένα ίζημα, είναι απαραίτητο να υπάρχουν οι κατάλληλες συγκεντρώσεις των ιόντων τους στο διάλυμα. Θα πρέπει δηλαδή το γινόμενο των συγκεντρώσεων των ιόντων τους αφού υψωθούν στην κατάλληλη δύναμη να υπερβαίνει τη τιμή της σταθεράς γινομένου διαλυτότητας, Ks. Το γινόμενο αυτό ονομάζεται γινόμενο ιόντων και συμβολίζεται Qs. Για ένα δυσδιάλυτο ηλεκτρολύτη της μορφής ΜχAψ έχουμε: Qs = [Μψ+]χ [Αχ-]ψ. Κριτήριο λοιπόν για την πρόβλεψη σχηματισμού ή μη ιζήματος, είναι η σύγκριση του γινομένου των ιόντων Qs που υπάρχουν μια δεδομένη στιγμή στο διάλυμα, με την τιμή Ks. Δηλαδή:

Qs < Ks : ακόρεστο διάλυμα και αν υπάρχει ίζημα αυτό διαλύεται.

Qs = Ks : κορεσμένο διάλυμα, χωρίς να σχηματίζεται ίζημα.

Qs > Ks : σχηματίζεται ίζημα μέχρις ότου το Qs μεταβληθεί σε Q΄s = Ks.

ΣΧΗΜΑ 3.20 Ανάλογα με την τιμή που έχει το Qs μια δεδομένη στιγμή σε σχέση με το Ks έχουμε, είτε καταβύθιση (αριστερό δοχείο), είτε διάλυση του δυσδιάλυτου ηλεκτρολύτη (δεξιό δοχείο), ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία που εικονίζεται στο μεσαίο δοχείο.

ΣΧΗΜΑ 3.21 α. Διαγραμματική απεικόνιση των συνθηκών κάτω από τις οποίες σχηματίζεται ίζημα AgCl β. σχηματισμός ιζήματος AgCl κατά την ανάμιξη διαλύματος AgNO3 με διάλυμα NaCl

ΣΧΗΜΑ 3.22 Σχηματισμός ιζήματος PbI2 κατά την ανάμιξη διαλύματος Pb(NO3)2 με διάλυμα KI.