"Institute of Educational Policy" Books
Τι γνωρίζουμε για το Θεό μέσα σ' αυτή τη σχέση;
Όσο ζούμε στον κόσμο αυτό η σχέση μας με το Θεό δεν είναι ολοκληρωμένη. Είναι, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος σαν να βλέπουμε τα πράγματα μέσα από καθρέπτη (Α Κορ. 13,12). Μόνο με τον ερχομό της βασιλείας του Θεού θα γνωρίσουμε το Θεό πρόσωπο με πρόσωπο, όπως πραγματικά είναι. Πάντα, βέβαια, ο Θεός θα παραμένει ακατανόητος για μας και αχώρητος στο νου μας. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας επιμένουν σ' αυτό το σημείο: δε μπορούμε, ούτε θα μπορέσουμε να μάθουμε τίποτα για το απύθμενο βάθος του Θεού, για την ουσία του. Ο Θεός, όμως, αποκάλυψε τον εαυτό του στους ανθρώπους μέσα στην ανθρώπινη ιστορία. Φανέρωσε τον εαυτό του στον Αβραάμ, στο Μωυσή, στον ισραηλιτικό λαό και στη συνέχεια με το πρόσωπο του Χριστού σε όλους τους ανθρώπους. Με τις ενέργειές του για τον κόσμο και για τον άνθρωπο, ενέργειες που είναι κατανοητές ("μεθεκτές") σ' εμάς, δεν άφησε τον εαυτό του άγνωστο και κρυμμένο. Επιπλέον, και ακόμα πιο σημαντικό, έγινε ο ίδιος ο Θεός άνθρωπος, για να μπορέσουμε εμείς να μοιάσουμε σ' Αυτόν. Έχουμε λοιπόν τη δυνατότητα να πούμε τι είναι και ποιες ιδιότητες έχει ο Θεός, χρησιμοποιώντας την Αποκάλυψη του ίδιου του Θεού, εικόνες και έννοιες γνωστές σ' εμάς και γνώσεις κάθε εποχής. Αυτό κάνει η καταφατική θεολογία με λέξεις, όπως Πατήρ, Υιός, Πνεύμα, ουσία, ενέργειες, πρόσωπο, αγάπη, δικαιοσύνη κ.τ.λ. Παρόλα αυτά, αυτή η γνώση μας για το Θεό είναι μερική και ανθρωποκεντρική. Επειδή ο Θεός είναι διαφορετικός από τον άνθρωπο, αυτό που πραγματικά μπορούμε να πούμε γι' Αυτόν είναι τι δεν είναι ή να μιλήσουμε γι' Αυτόν με έννοιες που δεν είναι παρμένες από τη δική μας πραγματικότητα (π.χ. αόρατος, πανάγαθος, αιώνιος, πανταχού παρών κ.α). Αυτό κάνει η αποφατική θεολογία.
Οι δύο αυτές μορφές θεολογίας, καταφατική και αποφατική, συμπληρώνουν η μια την άλλη και μας λένε τι μπορούμε να γνωρίσουμε για το Θεό. Ο μόνος όμως τρόπος να γνωρίσουμε το Θεό και όχι κάτι για το Θεό είναι η προσωπική σχέση εμπιστοσύνης με Αυτόν, που δε μας δίνει κάποιες επιστημονικές, φιλοσοφικές ή ψυχολογικές αντιλήψεις για το Θεό, αλλά "ανοίγει" τον εαυτό μας για να δεχθεί μέσα του το Θεό με τα μυστήριά του και με τη θεία Χάρη του. Έτσι ο καθένας μας, ανάλογα με τις δυνατότητές του, την πνευματική του άσκηση, την ταπείνωση και την προσευχή του, αξιώνεται να συνδεθεί άμεσα με τον Θεό, να ζει την παρουσία του και αυτή να τον μεταμορφώνει.