2.7 Εξάτμιση και συμπύκνωση

Ο βρασμός δεν είναι ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο ένα υγρό γίνεται αέριο. Ο βρεγμένος δρόμος και τα απλωμένα ρούχα στεγνώνουν. Δηλαδή το νερό μετατρέπεται σιγά -σιγά σε αέριο, σε θερμοκρασία μικρότερη από τη θερμοκρασία βρασμού. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται εξάτμιση .

Πώς προκαλείται η εξάτμιση;

Ορισμένα μόρια όταν βρεθούν στην επιφάνεια του υγρού καταφέρνουν να σπάσουν τους δεσμούς τους με τα υπόλοιπα και να διαφύγουν στο χώρο (Εικ. 2.43). Η εξάτμιση γίνεται από την επιφάνεια του υγρού. Πράγματι, όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια του τόσο πιο γρήγορα εξατμίζεται ένα υγρό. Γι' αυτό απλώνουμε τα ρούχα για να στεγνώσουν. Επίσης, όσο υψηλότερη είναι η θερμοκρασία ενός υγρού τόσο εντονότερα κινούνται τα μόρια του και τόσο ευκολότερα διαφεύγουν από το υγρό. Η εξάτμιση λοιπόν γίνεται πιο γρήγορα. Γι' αυτό το καλοκαίρι, που η θερμοκρασία είναι υψηλότερη η εξάτμιση είναι εντονότερη.

Τα μόρια που διαφεύγουν, δεν εγκαταλείπουν πάντοτε οριστικά το υγρό. Συχνά, συγκρούονται με μόρια του αέρα, γυρίζουν προς τα πίσω και επιστρέφουν στο υγρό. Με αυτό τον τρόπο η εξάτμιση καθυστερεί. Όταν λοιπόν ρεύμα αέρα παρασύρει μακριά από την επιφάνεια τα μόρια του υγρού που διαφεύγουν, η εξάτμιση γίνεται εντονότερη. Γι' αυτό όταν φυσά τα ρούχα στεγνώνουν γρηγορότερα.

Επειδή κατά την εξάτμιση διαφεύγουν μόρια τα οποία έχουν μεγαλύτερη κινητική ενέργεια από τα υπόλοιπα η θερμοκρασία του υγρού ελαττώνεται. Για αυτό όταν ρίξουμε λίγο οινόπνευμα στο χέρι μας αισθανόμαστε ψύχος. Καθώς το οινόπνευμα εξατμίζεται, η θερμοκρασία του ελαττώνεται και θερμότητα μεταφέρεται από το χέρι μας στο λιγότερο θερμό οινόπνευμα.

Μικρό εργαστήριο - Τυλίξτε γύρω από το δοχείο υδραργύρου ενός θερμομέτρου λίγο βαμβάκι. - Βρέξτε το βαμβάκι με το οινόπνευμα. - Παρατηρήστε την ένδειξη του θερμομέτρου. Πώς εξηγείτε την παρατήρηση σας;

Εικόνα 2.43 Κατά την εξάτμιση ορισμένα μόρια δραπετεύουν από την επιφάνεια του υγρού

Κατάδυση στη Φυσική Σε κάποια υγρά, όπως το οινόπνευμα, οι δυνάμεις μεταξύ των μορίων είναι ασθενείς. Έτσι τα μόρια τους εύκολα διαφεύγουν από την επιφάνεια του υγρού. Τέτοια υγρά που εξατμίζονται εύκολα ονομάζονται πτητικά.

Εικόνα 2.44 Οι υδρατμοί της θερμής ανάσας μας καθώς ακουμπούν στο κρύο τζάμι συμπυκνώνονται και σχηματίζουν σταγονίδια.

Δείτε κι αυτό Όταν φυλάμε τα ρούχα στη ντουλάπα χρησιμοποιούμε σαν σκοροκτόνο βόλους ναφθαλίνης ή κάποια πλακίδια αντίστοιχης δράσης. Η ναφθαλίνη δρα γιατί οι ατμοί της διασκορπίζονται σε όλο το χώρο, καθώς, στη θερμοκρασία περιβάλλοντος, περνά απευθείας από τη στερεά στην αέρια κατάσταση. Υλικά που συμπεριφέρονται όπως η ναφθαλίνη λέμε ότι εξαχνώνονται.