Η ευρωπαϊκή λογοτεχνία στο τέλος του 16ου αιώνα

2. Όπως στην ελληνική λογοτεχνία, έτσι και στην ευρωπαϊκή παρατηρήθηκε μεγάλη ανάπτυξη της ποίησης, που συνήθως αρχίζει με ένα επικό κύκλο και καταλήγει σε κορυφαίες δημιουργίες, όπως αυτές του Τορκουάτο Τάσσο (Torquato Tasso, 1544-1595), συγγραφέα της Απελευθερωμένης Ιερουσαλήμ (Gerusalemne Liberata, 6λ. παρακάτω), του Μολιέρου (Moliere, 1622-1673) που έγραψε τον Ταρτούφο (Tartuffe) και το Δον Ζουάν (Don Juan), του Μίλτονα (John Milton, 1608-1674), συγγραφέα του επικού ποιήματος Ο απολεσθείς παράδεισος (Paradise lost, 1667) και του Ιωάννη Ρακίνα (Jean Racine, 1639-1699), που έδωσε αξεπέραστα δραματικά έργα, όπως η Φαίδρα (Phedre, 1677) και ο Βρεταννικός (Βritannicus, 1669). Στο τέλος του 16ου αιώνα οι λόγιοι στην Ευρώπη χρησιμοποιούν τις εθνικές τους γλώσσες και όχι πια τα λατινικά. Μεγάλες μορφές της λογοτεχνίας χαράζουν νέους δρόμους. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν ο Πορτογάλος Λουίς ντε Καμόενς -Luis (Vaz) de Camoens, 1524-1580- με το έπος του Λουσιάδες (Os Lusiadas, 1572). Στο έπος αυτό εξυμνείται η εθνική υπερηφάνεια των Πορτογάλων και η μεγάλη τους συμβολή στις ανακαλύψεις άγνωστων για τους Ευρωπαίους χωρών. Το έπος έχει κεντρικό θέμα το θαλασσινό ταξίδι και παρουσιάζει αναλογίες με την Οδύσσεια. Στη Γαλλία ένας διανοούμενος της εποχής, ο Μισέλ ντε Μονταίν (Michel Eyquem de Montaigne, 1533-1592), συγγράφει τα περίφημα Δοκίμια (Essais). Με αυτά μελετά τον άνθρωπο και τη δράση του, αναζητεί την αλήθεια και βασίζεται στη γνώση και το κριτικό πνεύμα. Η απέραντη γνώση του Μονταίν δεν πηγάζει από καμιά διδαχή, αλλά βασίζεται εξ ολοκλήρου στην προσωπική εμπειρία. Τα Δοκίμια εκδίδονται σε αλλεπάλληλες εκδόσεις και μεταφράζονται συνεχώς. Ο όρος δοκίμιο θα χαρακτηρίσει πολλά επόμενα ευρωπαϊκά έργα. Αργότερα ο Φράνσις Μπέικον (Francis Bacon, 1561-1625), Άγγλος φιλόσοφος, θεμελιωτής του εμπειρισμού, θα ονομάσει «δοκίμια» (essayes) και τα δικά του σύντομα πεζά κείμενα. Μαζί με τον Μονταίν, ένας από τους αποκαλούμενους «πατέρες της πολιτισμικής παράδοσης της Ευρώπης» είναι ο Ισπανός Μιγκέλ δε Θερβάντες Σααβέδρα (Miguel de Cervantes Saavedra, 1547-1616), συγγραφέας του μυθιστορήματος Δον Κιχώτης (El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha: Ο πολυμήχανος ινδάλγος Δον Κιχότε δε λα Μάντσα, 1605). Το έργο αυτό του Θερβάντες, το οποίο υπήρξε το πιο μεταφρασμένο βιβλίο σε ολόκληρο τον κόσμο, παρωδεί με φαντασία και χιούμορ τα ιπποτικά μυθιστορήματα που ασκούσαν στους αναγνώστες τους τόση γοητεία. Ο Θερβάντες πέθανε στις 25 Απριλίου 1616, την ίδια μέρα που πέθανε και ο παγκόσμιας φήμης Άγγλος θεατρικός συγγραφέας, δραματουργός και ηθοποιός Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (William Shakespeare, 1564-1616). Τα έργα του Σαίξπηρ κατέκτησαν μοναδική θέση στην παγκόσμια λογοτεχνία, καθώς, με την ανεξάντλητη ποικιλία χαρακτήρων που παρουσιάζουν, ανήκουν σε όλες τις εποχές και ανάγονται στην αιωνιότητα. Μερικά έργα του ενδεικτικά: Ρωμαίος και Ιουλιέττα (Romeo and Juliet), Όνειρο θερινής νύχτας (A Midsummer Night's dream), Άμλετ (Hamlet), Βασιλιάς Ληρ (King Lear), Οθέλλος (Othello), Μάκβεθ (Macbeth) κ.ά.