Θέματα από την Ιστορία της Εκκλησίας

Στέφανος Καραχάλιας Πηνελόπη Μπράτη Δημήτριος Πασσάκος Γεώργιος Φίλιας

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Στέφανος Καραχάλιας, Θεολόγος, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης Πηνελόπη Μπράτη, Θεολόγος, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης Δημήτριος Πασσάκος, Θεολόγος, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης Γεώργιος Φίλιας, Αν. Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ Νικόλαος Ζαχαρόπουλος, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Αντώνιος Χατζόπουλος, Σχολικός Σύμβουλος Αθανάσιος Παπαθανασίου, Θεολόγος, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης

ΕΞΩΦΥΛΛΟ Γεώργιος Κόρδης, Λέκτορας Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Μαρία Μίσσιου, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Έφη Λαλιώτη, Φιλόλογος

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Σταύρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Γεώργιος Στάθης, Μόνιμος Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ Σταύρος Γιαγκάζογλου, Σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

ΑΝΑΔΟΧΟΣ Ελληνικά Γράμματα Α.Ε.

ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Ελληνικά Γράμματα - "Multimedia Α.Ε."

Γ' Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ / Ενέργεια 2.2.1 / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α: "Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων"

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Μιχάλης Aγ. Παπαδόπουλος Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ. Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Πράξη με τίτλο: "Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού με βάση το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Γυμνάσιο"

Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου Αντώνιος Σ. Μπομπέτσης Σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Αναπληρωτές Επιστημονικοί Υπεύθυνοι Έργου

Γεώργιος Κ. Παληός Σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Ιγνάτιος Ε. Χατζηευστρατίου Μόνιμος Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

Έργο συγχρηματοδοτούμενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και 25% από εθνικούς πόρους.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ……………………………………………………………… 9

ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Γιατί και πώς μελετούμε την Ιστορία ………………………………….. 9 2. Η ιστορία της Εκκλησίας και η μελέτη της ……………………………… 12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' Τα πρώτα βήματα της Εκκλησίας 3. Πεντηκοστή: το ξεκίνημα της Εκκλησίας ………………………………… 15 4. Ιεροσόλυμα: πρότυπο χριστιανικών κοινοτήτων …………………………… 18 5. Ο πρώτος διωγμός των χριστιανών ……………………………………… 21 6. Η μεταστροφή του Παύλου. Άνοιγμα του Χριστιανισμού στον εθνικό κόσμο ….. 25 7. Η Αποστολική Σύνοδος: συλλογική λήψη αποφάσεων ………………………… 29 8. Ο Απόστολος Παύλος στην Ελλάδα ………………………………………. 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' Επέκταση, περιπέτειες και επίσημη αναγνώριση της Εκκλησίας 9. Οι μεγάλοι διωγμοί των χριστιανών ……………………………………. 36 10. Οι κατακόμβες: τόπος καταφυγής και μνήμης ……………………………. 39 11. Ιγνάτιος ο Θεοφόρος ……………………………………………….. 42 12. Διάταγμα των Μεδιολάνων: ένας νέος δρόμος ανοίγεται για τους χριστιανούς … 45

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' Εδραίωση και ακμή της Εκκλησίας 13. Χριστιανισμός - Ελληνισμός: μια ιδιότυπη συνάντηση ……………………. 49 14. Αιρέσεις: εσωτερική πληγή της Εκκλησίας ……………………………… 53 15. Μέγας Αθανάσιος: αγωνιστής της ορθής πίστης…………………………… 57 16. Μέγας Βασίλειος: ένας κορυφαίος ιεράρχης……………………………… 61 17. Χριστιανική άσκηση - Μοναχισμός……………………………………… 65 18. Ο ρόλος των Οικουμενικών Συνόδων στη ζωή της Εκκλησίας…………………. 69 19. Εικονομαχία: μια τραγωδία που συγκλόνισε την Εκκλησία …………………. 73 20. Εκκλησιαστική τέχνη Α': Ναοδομία και αγιογραφία ………………………. 77 21. Εκκλησιαστική τέχνη Β': Υμνολογία……………………………………. 82

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ' Ο Χριστιανισμός στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο 22. Ο εκχριστιανισμός των σλαβικών λαών………………………………….. 86 23. Η εξάπλωση του Χριστιανισμού στη Δυτική Ευρώπη………………………… 90 24. Οι άγιοι Ειρηναίος Λυώνος και Αμβρόσιος Μεδιολάνων ……………………. 94 25. Η εκκλησιαστική τέχνη στη Δύση………………………………………. 97 26. Το σχίσμα του 1054: γεγονός μεγάλης οδύνης……………………………. 102

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε' Η Εκκλησία στα νεότερα χρόνια 27. Η Μεταρρύθμιση στη Δυτική χριστιανοσύνη. Μαρτίνος Λούθηρος…………… 106 28. Η εξάπλωση της Μεταρρύθμισης και οι συνέπειές της στη δυτική Χριστιανοσύνη . 110 29. Προσπάθειες ανασυγκρότησης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας……………….. 115 30. Η Ανατολική Εκκλησία κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ……………….. 119 31. Η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος……………………………………. 123

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ' Ο χριστιανικός κόσμος σήμερα 32. Οι Ρωμαιοκαθολικοί στην εποχή μας……………………………………. 128 33. Οι Προτεστάντες στην εποχή μας………………………………………. 132 34. Η Ορθοδοξία στο σύγχρονο κόσμο………………………………………. 134 35. Το όραμα και οι προσπάθειες για την ενότητα των χριστιανών …………….. 141

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ……………………………………………………………. 145