Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Κόσμος :: Πορτρέτο

( όταν ο σταλινισμός ζει αιώνια στο μυαλό μας... :: 01-03-2003) 

Όταν ο σταλινισμός ζει αιώνια στο μυαλό μας…

DANIEL VERNET

«Μου θυμίζετε τις σταλινικές δίκες». Πενήντα χρόνια μετά τον θάνατο του «πατερούλη», το ψευδώνυμό του (το αληθινό όνομά του ήταν Ιωσήφ Βησσαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι) μας φαίνεται ακόμη χρήσιμο όποτε θέλουμε να καταγγείλουμε κάτι. «Χάσαμε τον σύντροφο Στάλιν, αλλά ο σταλινισμός θα ζει αιώνια στις καρδιές μας». Και αν όχι στις καρδιές μας, στα κεφάλια μας. Αυτός ο «σταλινισμός μέσα στα κεφάλια» έζησε πολύ περισσότερο από τον Στάλιν και εξαπλώθηκε σε έναν κύκλο πολύ ευρύτερο από τον στενό κύκλο των μελών του κόμματος ή των συνοδοιπόρων. Η σελίδα γύρισε πολλές δεκαετίες μετά τον θάνατο του δικτάτορα, γιατί το σύστημά του έζησε περισσότερο από αυτόν, έστω και παρακμάζοντας. Ο μπρεζνιεφισμός ήταν σταλινισμός χωρίς εκκαθαρίσεις. Διατηρήθηκε παραπάνω από 20 χρόνια στην ΕΣΣΔ, από την πτώση του Χρουστσόφ το 1964 μέχρι την έλευση του Γκορμπατσόφ το 1985, και σταθεροποίησε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του σταλινικού συστήματος: την αποθέωση της μετριότητας. Ο σταλινικός άνθρωπος έχει ρίζες, σημεία αναφοράς, βεβαιότητες. Έχει μια μανιχαϊκή αντίληψη του κόσμου. Κατατάσσει, ταξινομεί, προσδιορίζει εν ονόματι μιας ανώτερης αλήθειας, από την εποχή του Ηλιογάβαλου μέχρι την εποχή της δικτατορίας του προλεταριάτου. Δεν έχουν άδικο όσοι καταγγέλλουν σήμερα «σταλινικές δίκες», όταν εν ονόματι της «ενιαίας σκέψης» απορρίπτονται όλοι εκείνοι που δεν υιοθετούν το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού ή τα πνευματικά «πρετ-α-πορτέ» της τελευταίας μόδας. Γιατί ο σταλινισμός μπορεί να έχει πεθάνει στην καρδιά, αλλά ποτέ δεν ξέρεις πότε θα ξεπηδήσει μέσα από το κεφάλι.