Εφημερίδα "Τα Νέα"
Διαστάσεις La vie en rose
Μαύρη απελπισία στο Καφέ ντε Φλορ (σκίτσο από την "Ελ Παΐς")
Για πολλές δεκαετίες, o Ενρίκε Βίλα-Μάτας περιπλανιόταν στο Καρτιέ Λατέν και υποδυόταν τον καταραμένο ποιητή. Ντυμένος μονίμως στα μαύρα, φρόντιζε να είναι πάντα πολύ αδύνατος και πολύ θλιμμένος: θεωρούσε πως οι χοντροί και οι χαρούμενοι είναι βλάκες. Διάβαζε μόνο Χέλντερλιν, Νίτσε και Μαλλαρμέ, και δεν έπαυε να λέει στους φίλους του ότι ο κόσμος είναι μια σκέτη δυστυχία και ότι ο ίδιος δεν θα αργούσε να αυτοκτονήσει. Πρότυπό του ήταν ένας γνωστός του που έμενε στην οδό Ζακόμπ, κοντά στο σπίτι του, και περπατούσε στη γειτονιά παριστάνοντας τον Ναπολέοντα. Μια μέρα τον συνάντησε στον κήπο του Μουσείου Ντελακρουά. "Τι περίεργο", του είπε εκείνος. "Χθες ήμουν παταφυσικός, και σήμερα δεν είμαι παρά Ναπολέων".
Από εκείνη την ημέρα, ο Ενρίκε Βίλα-Μάτας πρόσθεσε μερικούς ακόμη συγγραφείς στις αποσκευές του: Λωτρεαμόν, Σαντ, Ρεμπώ, Αρτώ, Αλφρέ Ζαρύ. Καθόταν στο καφέ ντε Φλορ ή στο καφέ Μποναπάρτ και διάβαζε επιδεικτικά τα βιβλία του, κοιτάζοντας με περιφρόνηση τους υπόλοιπους πελάτες που δεν ήξεραν τι είναι η παταφυσική. Ήταν πολύ σημαντικός και το ήξερε. Την αυτοπεποίθησή του κατάφερε να την κλονίσει μόνο ένας άλλος φίλος του, ο Σεβέρο Σαρντουί, που τον συνάντησε ένα βράδυ στην Closerie des Lilas. "Τι θα κάνεις το Σάββατο;", τον ρώτησε εκείνος. "Θα σκοτωθώ". "Ε, τότε να βρεθούμε την Παρασκευή". Από τότε, σταμάτησε να βομβαρδίζει τους φίλους του με την επικείμενη αυτοκτονία του, χωρίς να πάψει όμως να ντύνεται σαν νεαρός δολοφόνος και να παριστάνει τον απελπισμένο.
Πέρασαν πολλά χρόνια, ο Βίλα-Μάτας επέστρεψε στη Βαρκελώνη, έγραψε πολλά βιβλία, αλλά διατήρησε την αισθητική της μαυρίλας. Ώσπου, τον περασμένο Αύγουστο, βρέθηκε και πάλι στο Παρίσι, σαν τον δολοφόνο που επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος. Ήταν σούρουπο όταν πέρασε έξω από το καφέ ντε Φλορ. Μια γυναίκα στο δρόμο τραγουδούσε το La vie en rose. Ξαφνικά ένιωσε σαν φάντασμα, σαν τον πεθαμένο που του επέτρεψαν να σηκωθεί για μερικές ώρες από τον τάφο του και να επιστρέψει στους δρόμους της νιότης του, για να διαπιστώσει ότι δεν τον γνώριζε πια κανείς, ότι δεν ήταν πια τίποτα ίδιο με παλιά, κι ούτε μπορούσε να γυρίσει στο σπίτι του. Συνειδητοποίησε τότε ότι όλα ήταν λάθος, όλη η προηγούμενη ζωή του ήταν ένα λάθος. Κατάλαβε ότι η κομψότητα δεν έγκειται κατ'ανάγκη στην απελπισία, αλλά μπορεί να απεικονίζεται και στη χαρά του παρόντος, που είναι μια μορφή αθανασίας. Όπως λέει ένα κινέζικο γνωμικό, κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει το σκοτεινό πουλί της δυστυχίας να πετά πάνω από το κεφάλι του, μπορεί όμως να το εμποδίσει να φωλιάσει στα μαλλιά του.
Όπως έλεγε ο Φουκώ: "Μη νομίζεις ότι επειδή είσαι επαναστάτης πρέπει να είσαι δυστυχής".
