Δρόμοι

ΡΟΥΣΣΟΣ ΒΡΑΝΑΣ

Ότι θα γίνει…

… πόλεμος, το ξέρουμε. Ότι αυτός ο πόλεμος θα γίνει στο Ιράκ, μπορούμε να το φανταστούμε. Ότι, όμως, αυτός ο πόλεμος δεν αποφασίστηκε από τους στρατιωτικούς αλλά από τους πολεοδόμους και μάλιστα πριν από ογδόντα χρόνια, δεν μας είχε περάσει από τον νου - ώσπου διαβάσαμε ένα άρθρο του καθηγητή Δημόσιας Υγείας Ίαν Ρόμπερτς στην εφημερίδα "Γκάρντιαν". Αυτό που κάνει τον πόλεμο αναπόφευκτο, λέει ο καθηγητής, δεν είναι ούτε τα όπλα μαζικής καταστροφής ούτε ο ιμπεριαλισμός, αλλά η εξάρτησή μας από το αυτοκίνητο. Είναι μια εξάρτηση παθολογική, που μας έχει εθίσει στο πετρέλαιο.

Από το 1920…

… η κουλτούρα του αυτοκινήτου στην οποία πρωτοστάτησε η Αμερική - ήδη από το 1908 είχε δώσει το πρώτο Φορντ στη μαζική παραγωγή - οδόστρωσε τον "παράδεισο" του αμερικανικού ονείρου και τον έφερε μπροστά σε κάθε σπίτι. Μεγάλες πόλεις καλουπώθηκαν από τους πολεοδόμους με βάση τις ανάγκες του ιδιωτικού αυτοκινήτου (και των πέντε μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών, με πρώτη την Τζένεραλ Μότορς). Πρώτα ξήλωσαν τα τραμ για να βάλουν λεωφορεία και ύστερα απέσυραν τα λεωφορεία για να ελευθερώσουν τους δρόμους για τα ιδιωτικά αυτοκίνητα. Τα αυτοκίνητα απορροφούν το ένα τρίτο της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου. Στην Αμερική, τα δύο τρίτα. Ο υπόλοιπος κόσμος το περισσότερο πετρέλαιο το καίει για θέρμανση και ενέργεια.

Η συνολική…

… ποσότητα πετρελαίου που μπορεί να αντληθεί από τη γη έχει υπολογιστεί σε 2 τρισ. βαρέλια, ενώ η παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου αναμένεται να φτάσει στην κορύφωσή της σε 10-15 χρόνια. Η αμερικανική κυβέρνηση ξέρει καλά πόσο είναι σημαντικό να εξασφαλίσει τον έλεγχο της παραγωγής: κάθε μεγάλη πετρελαϊκή κρίση τα τελευταία 30 χρόνια έχει οδηγήσει την αμερικανική οικονομία σε ύφεση και κάθε μεγάλης ύφεσης έχει προηγηθεί μια μεγάλη πετρελαϊκή κρίση. Η αμερικανική οικονομία χρειάζεται το πετρέλαιο όπως το πρεζόνι χρειάζεται την ηρωίνη. Όμως, η εξάρτηση από το αυτοκίνητο δεν είναι μόνο αμερικανική υπόθεση.

Είναι μια παγκόσμια μάστιγα. Κάθε μέρα, περίπου 3.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και 30.000 άνθρωποι τραυματίζονται σοβαρά από αυτοκίνητα. Το 85% των θανάτων σημειώνονται σε αναπτυσσόμενες χώρες. Τον φόρο του αίματος σηκώνουν συνήθως πεζοί, ποδηλάτες και επιβάτες λεωφορείων. Τα περισσότερα από αυτά τα θύματα δεν θα αποκτήσουν ποτέ αυτοκίνητο. Πολλά θύματα είναι παιδιά.

Ο "πόλεμος"…

… αυτός είναι ακήρυκτος, αλλά το ίδιο ή και ακόμη πιο φονικός από τους άλλους. Και το χειρότερο, αποδεχόμαστε τις "παράπλευρες απώλειες" από αυτόν χωρίς διαδηλώσεις, χωρίς διαμαρτυρίες. Δυσκολευόμαστε να φανταστούμε πως κάθε φορά που ανοίγουμε την πόρτα του σπιτιού μας για να βγούμε στον δρόμο, βγαίνουμε για να πάρουμε άθελά μας μέρος σε έναν πόλεμο, σαν πρόβατα επί σφαγή.