Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Κόσμος :: Γνώμη (άρθρο σχολιασμού)

( ο γκιουλ στη χώρα των θαυμάτων :: 18-01-2003) 

Η νέα κυβέρνηση δοκιμάζει να πάρει δύο δρόμους συγχρόνως, σχετικά με το θέμα του Ιράκ· την ίδια στιγμή, προσπαθεί να δημιουργήσει έναν τρίτο…

Ο Γκιουλ στη χώρα των θαυμάτων

Η Τουρκία καταδικασμένη να παρέχει διευκολύνσεις στους Αμερικανούς

ΦΡΑΓΚΩ ΚΑΡΑΟΓΛΑΝ

"Εξαρτάται πού θέλεις να πας", είχε πει η γάτα του Τσεσάιρ στην Αλίκη που την είχε ρωτήσει "ποιον από τους δύο δρόμους πρέπει να πάρω για να φύγω από δω;". Κι όταν η μικρή τής είχε απαντήσει "Δεν μ' απασχολεί ιδιαίτερα πού θα πάω, αρκεί να πάω κάπου", η σοφή γάτα είχε αποκριθεί, "τότε δεν έχει καμία σημασία ποιον δρόμο θα πάρεις".

Ο Κιουρσάτ Τουζμέν (δεξιά), Τούρκος υπουργός Προεδρίας, αρμόδιος για το εξωτερικό εμπόριο, συναντά τον Ιρακινό υπουργό Εμπορίου Μοχάμεντ Μεχντί Σάλεχ στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης

Σε τούτη εδώ τη χώρα των θαυμάτων, η νέα κυβέρνηση δοκιμάζει να πάρει τους δύο δρόμους συγχρόνως και να δημιουργήσει έναν τρίτο στο θέμα του Ιράκ: την ίδια ημέρα που ο υπουργός Προεδρίας, αρμόδιος για το εξωτερικό εμπόριο, Κιουρσάτ Τουζμέν επισκέπτεται "με δύο αεροπλάνα γεμάτα επιχειρηματίες" τη Βαγδάτη, ο πρωθυπουργός Αμπντουλάχ Γκιουλ εγκρίνει με την υπογραφή του "τον έλεγχο των τουρκικών αεροδρομίων και λιμανιών από Αμερικανούς στρατιωτικούς ειδήμονες, με σκοπό να εκσυγχρονιστούν και να χρησιμοποιηθούν στην επίθεση εναντίον του Ιράκ" και μερικές ημέρες αργότερα, η Άγκυρα αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να συγκαλέσει "διάσκεψη κορυφής" - στις 23 ή 25/1 - των ηγετών πέντε χωρών (Ιράν, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Συρία, Ιορδανία), με σκοπό την έκδοση κοινής διακήρυξης προς τον Σαντάμ Χουσεΐν.

Τα τουρκικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έδωσαν δημοσιότητα στην επίσκεψη του Κιουρσάτ Τουζμέν και των τριακοσίων πενήντα επιχειρηματιών "που επέστρεψαν από τη Βαγδάτη έχοντας συνάψει εμπορικές συμφωνίες 700 εκατομμυρίων δολαρίων", με κριτική διάθεση εν πολλοίς - τι προσπαθεί να κάνει επαμφοτερίζοντας η κυβέρνηση (των ισλαμιστών) αναρωτιόνταν και προέβαλλαν την ερώτηση των ημερών: "Τελικά, έχουμε ή δεν έχουμε λαμβάνειν από το Ιράκ;".

Τα πετρέλαια. Η ερώτηση αφορά τα πετρέλαια της Μοσούλης και του Κιρκούκ, συγκεκριμένα το άρθρο 14 της τριμερούς συμφωνίας (5.6.1926) μεταξύ Αγγλίας, Ιράκ και Τουρκίας, σύμφωνα με το οποίο, το Ιράκ "θα αποδίδει στην Τουρκία επί είκοσι πέντε χρόνια το 10% των πετρελαϊκών του εσόδων" και την πυροδότησε ο υπουργός Εξωτερικών Γιασάρ Γιακίς, δηλώνοντας στις 6 Ιανουαρίου ότι "η Άγκυρα διερευνά κατά πόσο το Ιράκ τής οφείλει ακόμα μερίδιο". Την απάντηση την έδωσε ο Ιρακινός αντιπρόεδρος Ταχά Γιασίν Ραμαζάν, απερχόμενος από τη συνέντευξη Τύπου προς τους Τούρκους δημοσιογράφους (12/1), μόλις τού τέθηκε η ερώτηση. Ο Τουζμέν από την άλλη πλευρά, έγινε δεκτός από τον Σαντάμ Χουσεΐν, με τον οποίο συνομίλησε επί δυόμισι ώρες.

Οι φωτογραφίες από τη Βαγδάτη δείχνουν τον Τουζμέν να μπαινοβγαίνει στις συναντήσεις πιασμένος χέρι χέρι με τους Ιρακινούς αρμοδίους. Ήταν σαφές ότι ένιωθε "οίκοι". Η δεύτερη γλώσσα - μετά τα αγγλικά - των περισσότερων βουλευτών του κυβερνώντος "Λευκού Κόμματος" είναι τα αραβικά. Το γεγονός, εξάλλου, ότι οι Ιρακινοί είναι ομόθρησκοι των Τούρκων έχει μεγαλύτερη σημασία για τη σημερινή τουρκική κυβέρνηση από οποιαδήποτε προηγούμενη. Η διφορούμενη στάση αποτελεί ενδεχομένως μήνυμα προς τους Άραβες: "Έκανα ό,τι μπορούσα για να αποτρέψω την επίθεση, νίπτω τας χείρας μου". Είναι φανερό, επίσης, ότι η τουρκική στρατιωτική ηγεσία δεν επιθυμεί να βγάλει τη σημερινή κυβέρνηση από τη δύσκολη θέση, όπως είχε κάνει στον πόλεμο του Κόλπου, στέλνοντας τελεσίδικο μήνυμα - την παραίτηση του επιτελάρχη Νετζίπ Τορούμταϊ (Αύγουστος 1991) - στον Τουργκούτ Οζάλ, που επέμενε να συμμετάσχει στον πόλεμο στο πλευρό των Αμερικανών με το σύνθημα "θα βάλουμε ένα και θα πάρουμε πέντε" (=θα δώσουμε βάσεις, θα πάρουμε πετρέλαιο). Τώρα, οι στρατηγοί επαναλαμβάνουν σε κουραστικό βαθμό την επωδό "θα κάνουμε ό,τι αποφασίσει η πολιτική εξουσία".

Ισορροπίες. Τα "κριτήρια" αλλάζουν, πάντως, από τη μια ημέρα στην άλλη. Έτσι προχθές, ο πρόεδρος του Τουρκικού Συλλόγου Βιομηχάνων, Τουντζάι Όζιλχαν, πρωτοστάτης του κινήματος ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση επέκρινε την κυβέρνηση: "Η αναποφασιστικότητα μπορεί να μας αφήσει έξω από τις νέες ισορροπίες. Μια Τουρκία που θα έχει μείνει μόνη, θα είναι μια Τουρκία χωρίς μέλλον".

Με διφορούμενη ή όχι στάση, η κυβέρνηση του Αμπντουλάχ Γκιουλ θα αποδείξει πιθανότατα σύντομα - ιδίως μετά την αβέβαιη πρωτοβουλία της διακήρυξης που θα καλεί τον Σαντάμ να αποχωρήσει, κ.λπ. - ότι "τώρα είμαστε καταδικασμένοι να παράσχουμε διευκολύνσεις στους Αμερικανούς". "Οπωσδήποτε θα πας κάπου, αρκεί να περπατήσεις πολύ", είχε πει η γάτα στην Αλίκη.