Το κλίμα γίνεται… ψυχρό

Κρεμλίνο: Μαύρη λίστα για υπόπτους κατασκοπείας, καθώς η ξενοφοβία επιστρέφει

Το κλίμα της Ρωσίας γίνεται ξαφνικά πολύ ψυχρό για τους ξένους που επισκέπτονται τη χώρα. Η παλιά καχυποψία επιστρέφει στις σχέσεις της Ρωσίας με τις ΗΠΑ και η ρωσική κυβέρνηση καταρτίζει μαύρη λίστα με ονόματα ξένων τους οποίους θεωρεί υπόπτους κατασκοπείας.

Αυστηρά μέτρα. Ο Πούτιν σε στρατόπεδο ειδικών δυνάμεων στη Σιβηρία

Από το 1989, η Αϊρίν Στίβενσον, μια Αμερικανίδα που είχε ασχοληθεί με το εργατικό κίνημα, ζούσε και εργαζόταν στη Ρωσία. Πέρυσι, η οργάνωσή της, που συνεργάζεται με τα αμερικανικά συνδικάτα AFL-CIO και χρηματοδοτείται από την αμερικανική κυβέρνηση, συμβούλευε τους Ρώσους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας που ετοιμάζονταν να κάνουν απεργία.

Στις 30 Δεκεμβρίου, η Αϊρίν Στίβενσον επέστρεψε στη Μόσχα ύστερα από τις χριστουγεννιάτικες διακοπές της. Όμως, στο αεροδρόμιο τής αρνήθηκαν την είσοδο στη χώρα, αν και η βίζα της είχε ανανεωθεί μόλις τον προηγούμενο μήνα. Το όνομά της βρίσκεται σε έναν κατάλογο με ονόματα ανθρώπων που θεωρούνται απειλή για την ασφάλεια της χώρας.

Τα επεισόδια

Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό ούτε για καπρίτσιο της ρωσικής γραφειοκρατίας. Τέτοια επεισόδια σημειώνονται τον τελευταίο καιρό πολλά, όχι μόνο εις βάρος Αμερικανών αλλά και άλλων ξένων που εργάζονται στη Ρωσία.

Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε πως αυτό θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο στην εικόνα της Ρωσίας ως αναδυόμενης δημοκρατίας αλλά και στις σχέσεις της με τις ΗΠΑ.

Πληγωμένη υπερηφάνεια

Τρεις ημέρες πριν από την άφιξη της Στίβενσον στη Μόσχα, η ρωσική κυβέρνηση είχε ανακοινώσει τον τερματισμό της αποστολής του Σώματος Ειρήνης στη Ρωσία, αφού προηγουμένως είχε αρνηθεί να ανανεώσει τη βίζα σε 30 Αμερικανούς εθελοντές της οργάνωσης αυτής. Μία ημέρα μετά την απέλαση της Στίβενσον, η ρωσική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι τερματίζει την αποστολή και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη που είχε ως αντικείμενό της τη σύγκρουση στην Τσετσενία. Μερικοί αποδίδουν τις ρωσικές ενέργειες στην πληγωμένη υπερηφάνεια, σε ένα συναίσθημα ότι η Ρωσία δεν χρειάζεται πια βοήθεια από οργανώσεις, που αποστολή τους είναι να συνδράμουν τις αναπτυσσόμενες χώρες. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο πρόεδρος Πούτιν ανακάλεσε το ειδικό καθεστώς του ραδιοφωνικού σταθμού Ελεύθερη Ευρώπη, ενός αμερικανικού ψυχροπολεμικού δικτύου που μετέδιδε ειδήσεις πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Αφού η Ρωσία είναι πια ελεύθερη, είχαν πει τότε εκπρόσωποι του Κρεμλίνου, οι Ρώσοι δεν χρειάζονται τέτοια ενημερωτικά δίκτυα.

Τα μέτρα εναντίον των ξένων δείχνουν να γίνονται ολοένα και πιο αυστηρά. Στις 7 Ιανουαρίου δεν επετράπη η είσοδος στη χώρα στον Γερμανό δημοσιογράφο Γκίντερ Βάλραφ, επειδή, σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, σκόπευε να κάνει ρεπορτάζ στην Τσετσενία, μολονότι δεν είχε ζητήσει δημοσιογραφική αλλά τουριστική βίζα.

Οι μυστικές υπηρεσίες απέκτησαν μεγάλη επιρροή

Ιστορικά, η Ρωσία είχε πάντα πρόβλημα με την ξενοφοβία και την καχυποψία απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο, που ήταν ίσως προϊόντα μακραίωνης απομόνωσης και εισβολών. Μερικοί από τους Αμερικανούς που γίνονται στόχος της νέας ρωσικής στάσης ανήκουν σε οργανώσεις, όπως το Σώμα Ειρήνης και το Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη, που εξακολουθούν να επιβαρύνονται από τις παλιές αντιλήψεις του Ψυχρού Πολέμου και να θεωρούνται απλώς κατασκοπευτικά όργανα της Αμερικής.

Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, αυτές οι υποψίες είχαν διαλυθεί, καθώς οι άνθρωποι του προέδρου Γιέλτσιν υποδέχονταν με κάθε τρόπο την αμερικανική βοήθεια την εποχή της αναδυόμενης ρωσικής δημοκρατίας. Όμως, με την άνοδο του Πούτιν, πρώην αξιωματούχου της KGB, οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες απέκτησαν για άλλη μια φορά μεγάλη επιρροή και η καχυποψία αναδύεται και πάλι στην επιφάνεια της ρωσικής πολιτικής.

Οι προσφυγές

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανακοίνωσε χθες ότι έκανε δεκτές έξι προσφυγές Τσετσένων κατά της Ρωσίας, την οποία κατηγορούν για μαζικές εκτελέσεις και εκβιασμούς το 1999 και το 2000.