Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Κόσμος :: Κριτική βιβλίου

( διαστάσεις - το τέλος της πόλης :: 01-03-2003) 

Διαστάσεις Το τέλος της πόλης

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΗΤΣΟΣ

Χειμώνας στο Ντητρόιτ (φωτο-γραφία του Mandi Wright)

Το ταξίδι αρχίζει από το σημείο όπου ορθώνονταν οι Δίδυμοι Πύργοι. Οι Νεοϋορκέζοι φοβόντουσαν την Αποκάλυψη πολύ πριν τους κτυπήσουν οι τρομοκράτες, το Χόλιγουντ είχε περιγράψει παραστατικά επιθέσεις από αστεροειδείς, από καρτέλ ναρκωτικών της Κολομβίας, από τον Έμπολα, από Κινέζους πυρηνικούς κατάσκοπους ή από ιούς ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η αποκέντρωση είχε αρχίσει, όπως και η μεταμόρφωση των οργανώσεων υψηλής τεχνολογίας (τράπεζες, εταιρείες ασφαλείας, κυβερνητικά γραφεία) σε μικρότερες, πιο ευέλικτες περιφερειακές μονάδες. Η Ιστορία θα γράψει ότι μερικά αεροπλάνα που κατελήφθησαν από αεροπειρατές έπαιξαν στην κατάρρευση των ουρανοξυστών τον ίδιο ρόλο που έπαιξαν οι αστεροειδείς στην εξαφάνιση των δεινοσαύρων.

Η κάλυψη του Ground Zero από την αρχιτεκτονική σύλληψη του Ντάνιελ Λίμπεσκιντ δεν θα αλλάξει αυτή την πορεία. Το κέντρο παρακμάζει, η πόλη πεθαίνει, ο Μάικ Ντέηβις δεν έχει καμιά αμφιβολία. Στα προηγούμενα βιβλία του (Πόλη του Χαλαζία, Οικολογία του Φόβου) είχε ασχοληθεί εξαντλητικά με το Λος Άντζελες: συμμορίες των δρόμων, σόου μπίζνες, λατινοποίηση της πόλης και σταδιακή μετατροπή της σε ένα «θεματικό πάρκο της Αποκάλυψης». Στο νέο του βιβλίο, με τίτλο «Νεκρές πόλεις» (εκδ. The New Press), συνεχίζει το ταξίδι στη μεταμοντέρνα Αμερική. Και κάνει τις ίδιες ζοφερές διαπιστώσεις. Την ώρα που ο πρόεδρος Μπους ετοιμάζεται να επιτεθεί στο Ιράκ, οι οικογένειες των φτωχών φυλών Σοσόουν και των ισχυρών Μορμόνων γύρω από το Σωλτ Λέηκ Σίτυ εξακολουθούν να πεθαίνουν κατά χιλιάδες από καρκίνους και λευχαιμία που προκαλούν οι (συνεχιζόμενες) δοκιμές πυρηνικών και βιολογικών όπλων. Εκατόν πενήντα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά βρίσκεται το Ντάγκγουεϊ, επονομαζόμενο και «Γερμανικό Χωριό», που κτίστηκε το 1943 ως δοκιμαστήριο των συμμαχικών βομβαρδισμών. Τρεις γενιές μετά, η περιοχή είναι πιο μολυσμένη ακόμη κι από τον χώρο πυρηνικών δοκιμών της γειτονικής Νεβάδα.

Οι πλούσιες πόλεις, γράφει ο Ντέηβις, έχουν την ικανότητα να εξάγουν τα προβλήματά τους στις φτωχότερες. Το Λος Άντζελες, για παράδειγμα, εισάγει νερό και ενέργεια και εξάγει απόβλητα και μόλυνση σε δέκα πολιτείες. Τα τεράστια ποσά από τα κρατικά επιδόματα που έχουν δαπανηθεί τις δύο τελευταίες δεκαετίες για την αναβάθμιση του κέντρου δεν ωφέλησαν καθόλου τους Κινέζους, τους Μεξικανούς ή τους μαύρους: 50.000 απ' αυτούς εκτοπίστηκαν για να δώσουν τη θέση τους σε μεγαθήρια όπως το Union Station, το Dodger Stadium ή το Civic Centre. Αλλά και η Νέα Υόρκη αποτελεί κλασική περίπτωση περιβαλλοντικού ιμπεριαλισμού: αν κάποτε αρκούνταν να καβαλά τον ποταμό Χάντσον, σήμερα έχει καταλάβει ένα μεγάλο μέρος του κόλπου.

«Αυτή η υπέροχη πόλη ήταν στο κάτω κάτω φτιαγμένη μόνο από τούβλα. Όταν λοιπόν όρμησαν τα νερά, η τεράστια μητρόπολη κατέρρευσε», έγραφε το 1886 ο φυσιοδίφης Ρίτσαρντ Τζεφέρις στο βιβλίο του «Αγρια Αγγλία». Πάνω από έναν αιώνα μετά, η προφητεία του είναι πάντα επίκαιρη.