Εφημερίδα "Τα Νέα"
Εξκάλιμπερ 350.000 ετών!
Ευρήματα δίνουν νέα τροπή στην ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπου
Το αποκάλεσαν Εξκάλιμπερ, αν και ανασύρθηκε από ένα λάκκο με οστά και όχι από τον βράχο του θρύλου του Αρθούρου. Για τον αμύητο, είναι ένας βράχος στα χρώματα της ώχρας και της πορφύρας, μεγέθους χεριού, τριγωνικός, με ξυσμένη την επιφάνειά του.
Κεφαλή τσεκουριού. Το Εξκάλιμπερ πιστεύεται πως είναι το πιο παλαιό από τα τεχνουργήματα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα σε τάφους
Αλλά για τους παλαιοντολόγους, που βρήκαν αυτή την κεφαλή τσεκουριού θαμμένη σε μια βαθιά σπηλιά ανάμεσα σε αρχαία οστά στην κορυφή ενός λόφου στην Αταπουέρκα, κοντά στο Μπούργκος της κεντρικής Ισπανίας, συνιστά απόδειξη μιας τρομερής και καθοριστικής στιγμής στην ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπινου μυαλού. Το αντικείμενο που ανακαλύφθηκε πιστεύεται πως είναι το πιο παλαιό από τα τεχνουργήματα που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα σε τάφους και αναμένεται να προκαλέσει έντονη επιστημονική συζήτηση για την ακριβή στιγμή κατά την οποία το μυαλό του ανθρώπου φωτίστηκε από τη σπίθα της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Οι παλαιοντολόγοι που το ανακάλυψαν δήλωσαν πως αυτή η σημαντική στιγμή στην εξέλιξη του ανθρώπινου μυαλού πρέπει πλέον να τοποθετηθεί σε μια εποχή πολύ πριν φτάσει στην Ευρώπη ο δικός μας πρόγονος, ο Homo sapiens.
Το τσεκούρι φαίνεται να είχε τοποθετηθεί εσκεμμένα στον πρωτόγονο νεκροθάλαμο.
Η τοποθέτησή του εκεί ήταν μια τελετουργική πράξη που αποδεικνύει ότι, στο μυαλό μερικών πολύ αρχαίων Ευρωπαίων, ο θάνατος είχε ήδη γίνει κάτι περισσότερο από ένα απλό και ζωώδες φυσικό γεγονός. Η ιδέα αυτή για το θάνατο εμφανίστηκε πριν από περισσότερα από 350.000 χρόνια στον Homo heidelbergensis, λείψανα του οποίου ξεθάβονται σιγά-σιγά από τον Λάκκο με τα Οστά της Αταπουέρκα. Το εύρημα σημαίνει πως η ανάπτυξη στον άνθρωπο ενός μυαλού ικανού να σκέφτεται έναν κόσμο με κοινές ιδέες και σύμβολα, πέρα από την πραγματικότητα και την ανάγκη, μπορεί να συνέβη 310.000 χρόνια νωρίτερα απ' ό,τι πιστεύαμε ως τώρα.
Στην κοινότητα των παλαιοντολόγων διεξάγεται ήδη μεγάλη συζήτηση για το αν ο Homo sapiens ήταν ο πρώτος που σκεφτόταν τόσο βαθιά ή αν η τιμή αυτή ανήκει στον ελαφρώς παλαιότερο άνθρωπο του Νεάντερνταλ. Γενικά ωστόσο πιστεύεται πως ο σύγχρονος, σκεπτόμενος άνθρωπος δεν εμφανίστηκε παρά πριν από 30-40.000 χρόνια, προκαλώντας μια "δημιουργική έκρηξη" η οποία παρήγαγε, μεταξύ άλλων, την πρώτη τέχνη. "Η μεγαλύτερη συζήτηση για την ανθρώπινη εξέλιξη είναι το πότε εμφανίστηκε το μυαλό στον άνθρωπο, πότε άναψε η σπίθα", εξήγησε στην "Ελ Παΐς" ο Ιγκνάθιο Μαρτίνεθ, παλαιοντολόγος της ομάδας της Αταπουέρκα. Οι μοναδικές αποδείξεις για τη σπίθα αυτή, διευκρίνισε, προέρχονται από την επεξεργασία του λίθου, τα παλαιότερα δείγματα της οποίας ήταν ως τώρα ηλικίας μόλις 40.000 ετών, από αποδείξεις για τη χρήση μιας γλώσσας ή από τις ταφικές τελετές.
Εμπειρογνώμονες εξέφρασαν πάντως χθες στη βρετανική "Γκάρντιαν" έκπληξη και σκεπτικισμό για τον Εξκάλιμπερ. Ο βράχος θα εκτεθεί για πρώτη φορά το Σαββατοκύριακο στο πλαίσιο έκθεσης για τη δουλειά που γίνεται στην Αταπουέρκα στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη και αναμένεται να προκαλέσει μεγάλες συζητήσεις.
