ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Καθρέφτες πολιτισμού

Τα δημόσια καταστήματα σήμερα η εικόνα της καθημερινής μας ζωής

ΣΟΥΖΑΝΑ ΑΝΤΩΝΑΚΑΚΗ

Η περιγραφή που ακολουθεί, αντιστοιχεί με μικρές παραλλαγές σε ένα τυπικό κτίριο ή διαμέρισμα πολυκατοικίας στο οποίο στεγάζεται κάποια υπηρεσία του Δημοσίου: Εφορία, Αστυνομικό Τμήμα, Αγροτικό Ιατρείο, ακόμα και Υπουργείο, στην Αθήνα, στα προάστια ή σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.

Μια σκάλα με ετοιμόρροπο συχνά χειρολισθείρα, στρωμένη με μάρμαρο, λιγδιασμένο και φαγωμένο από τη χρήση, οδηγεί στον όροφο ή στο υπερυψωμένο συνήθως ισόγειο, στον χώρο «υποδοχής» του κοινού.

Απέναντι από την είσοδο ένα τραπεζάκι ταλαιπωρημένο εξυπηρετεί τον κλητήρα ή διατίθεται για την αναμονή των πολιτών, μαζί με έναν πάγκο ή και καρέκλες με ταπετσαρία από πλαστικό, υπόπτου χρώματος, βαθουλωμένη και ζεσταμένη από τη μακροχρόνια αναμονή του αποχωρήσαντος εξυπηρετηθέντος πολίτη, αν και συνήθως η αναμονή σε χώρους που προορίζονται για το κοινό δεν προβλέπει καθίσματα· όρθιοι περιμένουν οι πολίτες στην ουρά, με όλες τις συνέπειες της μακροχρόνιας αναμονής τους.

Οι τοίχοι ενίοτε με επένδυση μαρμάρου ή σοβαντισμένοι μέχρι την οροφή και βαμμένοι με ριπολίνη ή πλαστικό, κιτρινισμένοι από την πολυκαιρία.

Κοινό χαρακτηριστικό στα περισσότερα δημόσια καταστήματα είναι η έλλειψη συντήρησης των ψευδοροφών και των φωτιστικών στοιχείων της οροφής. Τα πλαστικά τετράγωνα φωτιστικά της δεκαετίας του '50 έχουν μείνει από τότε στη θέση τους ανέπαφα, με ρωγμές και θάμπωμα της επιφάνειάς τους, με αρκετές λάμπες καμένες, εικόνα που συμπληρώνεται με τις κατεστραμμένες μονωτικές τετράγωνες πλάκες της ψευδοροφής, η οποία τοποθετήθηκε κάποτε, για να καλύψει υποτίθεται τη διέλευση των σωληνώσεων και τις εσωτερικές κακοτεχνίες.

Ενδεικτική της απαράδεκτης αδιαφορίας για το περιβάλλον είναι η σηματοδότηση των χώρων, οι κακογραμμένες πινακίδες έξω από τις πόρτες των γραφείων ή τα βέλη που οδηγούν τον επισκέπτη στα διάφορα τμήματα και στις υπηρεσίες, ακαλαίσθητες και δυσανάλογες, κολλημένες πρόχειρα στις πόρτες. Οι τουαλέτες τοποθετημένες από τον αρχικό σχεδιασμό, συνήθως απέναντι από την είσοδο προς το σύνολο των γραφειακών χώρων, αναδεικνύονται με την κατάλληλη πινακίδα ως κεντρικό στοιχείο της σύνθεσης.

Για τις ανακοινώσεις που απευθύνονται στο προσωπικό ή στους επισκέπτες προσφέρονται συνήθως οι εσωτερικές επιφάνειες του ανελκυστήρα και άλλα καίρια σημεία, όπου τοποθετούνται άτεχνα και επιθετικά προς το κτίριο. Δίπλα σ' αυτό το υποβαθμισμένο περιβάλλον, οι υπολογιστές και ο σύγχρονος τεχνολογικός εξοπλισμός προσδίδουν έναν παράδοξο υπερρεαλιστικό χαρακτήρα στον εργασιακό χώρο.

Με τον ίδιο αιφνίδιο τρόπο, εισέβαλαν στα κτίρια οι κλιματιστικές μονάδες, οι οποίες τοποθετούνται συνήθως τυχαία και κακότεχνα, χωρίς καμιά φροντίδα ένταξής τους στην υπάρχουσα κατασκευή, αλλοιώνοντας ανεπανόρθωτα τη συνέχεια των όψεων στα περισσότερα κτίρια γραφείων ή στις πολυκατοικίες.

Η φροντίδα για τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών, η οποία προς το παρόν παρατηρείται μόνο σε ορισμένες υπηρεσίες του Δημοσίου, δεν είναι αντίστοιχη με μια φανερή προσπάθεια αναβάθμισης του εργασιακού περιβάλλοντος.

Δεν πρόκειται μόνο για την ανακαίνιση της αναγκαίας επίπλωσης, αλλά για επεμβάσεις ουσιαστικές και προγραμματισμένες, καθώς και για την καθιέρωση μιας συνεχούς συντήρησης στα κτίρια αυτά.

Η έξαρση της οικοδομικής δραστηριότητας είναι αυτονόητη, ιδιαίτερα τις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων, δεν θα πρέπει όμως ο εκσυγχρονισμός και η ποιότητα ζωής να συνδέονται μόνο με τα μεγάλα και εντυπωσιακά έργα. Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη αναβάθμισης του αστικού περιβάλλοντος, το οποίο είναι ο καθρέφτης του πολιτισμού.

Η μόνιμη και αδιάλειπτη φροντίδα γι' αυτόν τον σκοπό θα πρέπει να αρχίζει από τα πεζοδρόμια και να επεκτείνεται σε όλους τους υπαίθριους και κλειστούς δημόσιους χώρους της πόλης.

Ο πολιτισμός θα έπρεπε να αναδύεται από αυτούς τους τόπους της καθημερινής ζωής. Ας μην ξεχνάμε ότι η πόλη κατά τον Αριστοτέλη έγινε για την ευτυχία των κατοίκων της.