Εφημερίδα "Τα Νέα"
Οι άνδρες στην εποχή του Ναρκίσσου
Ξυρίζονται, κάνουν απολέπιση, βγάζουν τα φρύδια τους και προσέχουν τη σιλουέτα τους. Οι σύγχρονοι άνδρες είναι περισσότερο Νάρκισσοι από ποτέ. Και περισσότερο εκτεθειμένοι σε γυναικεία βλέμματα που θαυμάζουν τα κάλλη τους
Ήρθε η στιγμή που οι άνδρες υπολογίζουν θερμίδες, μετράνε τα εκατοστά γύρω από τη μέση τους και απογοητεύτονται όταν το στενό τους πουκάμισο τραβάει στους ώμους. Ήρθε η μέρα που οι γυναίκες βγήκαν στους δρόμους και είδαν διάφορους γυμνούς άνδρες να τους προσφέρουν το θέαμα των μηρών τους. Έφτασε η εποχή που οι άνδρες αντιμετωπίζουν τον εαυτό τους μπροστά στον καθρέφτη, ψάχνοντας για ρυτίδες, ενδείξεις τριχόπτωσης, πεσμένους κοιλιακούς και δασύτριχους θώρακες.
Ξεχάστε λοιπόν το ρινγκ και τα γρονθοκοπήματα των μποξέρ, τις θύρες των οπαδών και τα ουρλιαχτά των φιλάθλων, τις λασπωμένες μπότες του μοτοσυκλετιστή και τα αξύριστα μάγουλα του λογοτέχνη… Γιατί, σήμερα, οι άνδρες δεν είναι μόνο σκληροί, αρρενωποί και ελκυστικοί, με λίγο ιδρώτα να στάζει πάνω στο τριχωτό στέρνο τους - όπως ήθελε το μακρινό παρελθόν να μας δείχνει, μέσα από τα πλάνα του Νίκου Κούρκουλου στο επικό "Χώμα που βάφτηκε κόκκινο". Ούτε αρκεί να έχουν μια συμπεριφορά γαλαντόμου Ωνάση και μια εμφάνιση παραμελημένου σώματος για να κερδίσουν το χαμόγελο της Ωραίας της Ημέρας.
Οι άνδρες σήμερα - λένε τα νούμερα των πωλήσεων στους πάγκους των καταστημάτων καλλυντικών - φροντίζουν την εμφάνισή τους, περιποιούνται το σώμα τους εξίσου με το πρόσωπό τους και ανησυχούν για τις επιπτώσεις του άγχους στο τριχωτό της κεφαλής τους.
Οι άνδρες σήμερα - θα συμπληρώσουν οι πωλητές των καταστημάτων με ρούχα στο κέντρο της πόλης - προσέχουν ιδιαίτερα το σώμα τους, γι' αυτό και τα μεγέθη στα εισαγόμενα ρούχα είναι πλέον πιο μικρά.
Οι άνδρες σήμερα - θα επιβεβαιώσουν οι υπεύθυνες των κέντρων ομορφιάς και SPA στα προάστια της Αθήνας - κλείνουν συχνά ραντεβού για έναν βαθύ καθαρισμό προσώπου, απολέπιση σώματος, μανικιούρ και πεντικιούρ, καθώς και για αποτρίχωση της περιοχής του στέρνου.
Η έρευνα της εταιρείας καλλυντικών Clarins - έγινε στην Ελλάδα πριν από το λανσάρισμα της νέας σειράς ανδρικής περιποίησης - γύρω από τις καλλυντικές συνήθειες των ανδρών, δείχνει ότι 3,5 εκατομμύρια Έλληνες ξυρίζονται καθημερινά, και ότι το δύο στους τρεις χρησιμοποιούν παραδοσιακά ξυραφάκι, ενώ ένας στους τέσσερις άνδρες περιμένει σε ένα σαλόνι πλαστικού χειρουργού (για επεμβάσεις από εμφύτευση μαλλιών, "βελτίωση" μύτης και αφαίρεση ογκιδίων, έως λιποαναρρόφηση και λίφτινγκ).
Σε σχέση με μια γυναίκα που περνάει στο μπάνιο κατά μέσον όρο 58 λεπτά, ο άνδρας χρειάζεται για την περιποίησή του 51 λεπτά. Και τα αποτελέσματα της έρευνας συνοψίζουν την εικόνα του άνδρα της νέας χιλιετίας ως εξής: "Στην εποχή που ζούμε, τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Γι' αυτό και ο σύγχρονος άνδρας δεν ακολουθεί συγκεκριμένα πρότυπα και δεν φοβάται να δείξει τον εσωτερικό του εαυτό. Δυναμικός και αρρενωπός, αποφασιστικός και ευαίσθητος, έχει κατανόηση και σεβασμό στους γύρω του αλλά και στον εαυτό του. Είναι ο ήρωας της καθημερινότητάς μας, που πηγαίνει τα παιδιά στο σχολείο και συμμετέχει ενεργά στην κοινωνική ζωή, φροντίζοντας τους ανθρώπους που έχει κοντά του, αλλά και τον εαυτό του. Ο άνδρας της νέας χιλιετίας περιποιείται την επιδερμίδα του".
Λένα Διβάνη
"Εκθήλυνση" ανδρών, "ανδροποίηση" γυναικών
"Η νεότης και η ωραιότης έγινε η νέα σκληρή θεότητα στη νεοδαρβινική κοινωνία της απόλυτης επικράτησης της εικόνας και του φαίνεσθαι", σημειώνει η καθηγήτρια Λένα Διβάνη και συγγραφέας του μυθιστορήματος "Το γαλάζιο αγόρι".
"Γι αυτό και οι μάνατζερ και τα τοπ στελέχη των πολυεθνικών συνωστίζονται - όπως τονίζει - στις αίθουσες αναμονής των πλαστικών χειρουργών. Όχι μόνο για να αρέσουν στις κυρίες, αλλά κυρίως για να αρέσουν στους μετόχους και τα αφεντικά τους, για να κερδίσουν λίγο χρήμα, να ξεγελάσουν τη νέα γενιά που περιμένει στη γωνία να κλέψει τα ηνία δουλεύοντας πιο σκληρά και για λιγότερα χρήματα".
"Νομίζω, επίσης", σημειώνει η καθηγήτρια Πολιτικής Ιστορίας, "ότι αυτό το σύγχρονο ρεύμα ναρκισσισμού είναι έκφανση της κοινωνικής "εκθήλυνσης" των ανδρών, που συνοδεύεται από την "ανδροποίηση" των γυναικών - εξέλιξη που με βρίσκει απολύτως σύμφωνη, εφόσον ανέκαθεν έβρισκα τα παλαιολιθικά μοντέλα βαρετότατα. Από τις γυναίκες έχουμε πια απαίτηση να κάνουν καριέρα, να είναι έξυπνες, ανεξάρτητες και να βγάζουν τα προς το ζην. Εξυπακούεται ότι οι ανεξάρτητες οικονομικά, πια, γυναίκες δεν αναζητούν έναν ώριμο σύντροφο που θα τις στηρίξει οικονομικά και κοινωνικά. Αναζητούν ολοένα και περισσότερο έναν ωραίο και νέο σύντροφο. Κάνουν δηλαδή ό,τι έκαναν επί αιώνες οι άνδρες όταν κατείχαν το μονοπώλιο της εξουσίας. Γυμνάζονται, λοιπόν, εντατικά οι άνδρες, κάνουν δίαιτα και φροντίζουν να διατηρήσουν τη φρεσκάδα του δέρματός τους με προχωρημένες υδρατάντ, για να μην ξενοκοιτάξει η καλή τους. Μετατρέπονται, δηλαδή, σε άνδρες έτοιμους για όλα…".
Αρρενωπό… μάρκετινγκ
Καθαρισμός προσώπου, μανικιούρ και πεντικιούρ ή αποτρίχωση μπαίνουν σιγά σιγά και στη ζωή των ανδρών (φωτογραφία από τον "Independent")
Εκατοντάδες χρόνια πριν, άνδρες και γυναίκες είχαν περιοριστεί στα κουτάκια των κοινωνικών ρόλων τους. Υπομονετικές, αργόσχολες και κοκέτες οι γυναίκες, περνούσαν μεγάλα διαστήματα του χρόνου τους μπροστά στον καθρέφτη για να λύσουν το υπαρξιακό τους ερώτημα για τη φύση της ομορφιάς με τη βοήθεια του κραγιόν, του μολυβιού για τα μάτια, της πούδρας και των μπουκαλιών με τα αρώματα της ευτυχίας, του πόθου, του πειρασμού και της ηδονής. Και όσοι από τους άνδρες είχαν κάποιον λόγο για να πουδράρουν ελαφρά τη μύτη τους, προκειμένου να κρύψουν κάποιο ενοχλητικό ερεθισμό, ή να τολμήσουν να προσθέσουν μια νότα χρωματικής ζωντάνιας στην αυστηρή σκουρόχρωμη γκαρνταρόμπα τους, μόνο με τον Ντόριαν Γκρέι του Όσκαρ Ουάιλντ θα μπορούσαν να συνεννοηθούν.
Σήμερα, όμως, τα κουτάκια των ρόλων είναι τόσο στενά και μικρά, που είναι αδύνατο να χωρέσουν τις πλήρεις σειρές καλλυντικών, ειδικά μελετημένες για την ανδρική επιδερμίδα. Είναι τόσο φθαρμένα, που δεν αντέχουν ούτε το άγγιγμα περιποιημένων με μανικιούρ ανδρικών χεριών. Είναι τόσο παλιά, ώστε διαλύονται δίπλα στα ανδρικά γυμνά σώματα των μοντέλων, που καλούν τους ομοφύλους τους να δοκιμάσουν ένα νέο άρωμα το οποίο θα φέρει τις γυναίκες πιο εύκολα κοντά τους.
Τα μηνύματα αυτής της εξέλιξης τα έχουν ήδη συγκεντρώσει σε πορίσματα ερευνών οι εταιρείες καλλυντικών που ενδιαφέρονται να λανσάρουν στην αγορά προϊόντα για άνδρες, αφού προηγουμένως έχουν ενδείξεις για τις συνήθειες, τις απόψεις και τις επιθυμίες τους.
Η Clinique, στην έρευνά της για το άρωμα Happy For Men, τον Μάρτιο του 1999, συγκράτησε ότι το 95% των ανδρών είπαν ότι στη σχέση τους με τις γυναίκες θα τους έκανε ευτυχισμένους αν οι γυναίκες της ζωής τους επικοινωνούσαν πιο ανοιχτά μαζί τους, μόνο το 62% είπαν ότι τα χρήματα τους κάνουν ευτυχισμένους ενώ, στις ηλικίες 18-34 ετών, το 71% των ανδρών απάντησαν ότι η άσκηση τους κάνει ευτυχέστερους.
Ειδικά καλλυντικά και ακρότητες της μόδας
Οι άνδρες, όπως και οι γυναίκες, θέλουν να έχουν την καλύτερη δυνατή εμφάνιση σε κάθε ηλικία. Σήμερα υπάρχουν περισσότερα ανδρικά lifestyle περιοδικά από ποτέ, τα οποία ενημερώνουν τους άνδρες για το πώς μπορούν να λύσουν τα συγκεκριμένα προβλήματά τους, όσον αφορά τη φροντίδα της επιδερμίδας. Είναι και οι άνδρες φιλάρεσκοι, επισημαίνει ο marketing manager της εταιρείας Aramis, Γιώργος Κοκολάκης. Γι' αυτό και θέλουν προϊόντα ειδικά μελετημένα για την ανδρική επιδερμίδα, που έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, και δεν καλύπτονται από τα γυναικεία καλλυντικά. Ξέρουν ότι η περιποίηση του εαυτού τους δεν είναι απλώς το πρωινό ξύρισμα. Επίσης, αρχίζουν να χρησιμοποιούν προϊόντα καθημερινής αντηλιακής προστασίας και αντιμετώπισης της γήρανσης πιο συστηματικά. Η ανδρική φιλαρέσκεια είναι πια τόσο μεγάλη, αφού οι άνδρες είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν μέχρι και το προϊόν για τα μάτια με αντιρυτιδική δράση, αψηφώντας το κλισέ που μιλούσε για τη γοητεία των ανδρικών ρυτίδων.
Υπερβολές
Σε αυτό το κυνήγι της ματαιοδοξίας του σώματος με τον χρόνο και σε αυτές τις ενδείξεις υπερβολικής κοκεταρίας, η μόδα δεν θα μπορούσε παρά να συμβάλει με τον δικό της ενδυματολογικό συμβολισμό. Και τη Βίβιεν Γουέστγουντ να κάνει το πιο σαφές σχόλιό της, με το άνδρα μοντέλο να περπατάει στην πασαρέλα του Μιλάνου με μια μπλούζα της που διέθετε και ψεύτικο στήθος. Ή τον Ρομπέρτο Καβάλι, που έντυσε τους άνδρες του χειμώνα 2004 με πολύχρωμες, φανταχτερές γούνινες κάπες και γιλέκα, δίνοντάς τους έναν αέρα χαριτωμένης ύπαρξης μάλλον παρά αρρενωπής παρουσίας.
Ωστόσο, ο Τομ Φορντ πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα και κρατάει το ίσο στην υπόθεση του ανδρισμού, μέσα από το πρώτο άρωμα που δημιούργησε για τον Yves Saint Laurent. Διάλεξε έναν Γάλλο πρωταθλητή πολεμικών τεχνών να ποζάρει με χαλαρή αναίδεια και να εκθέσει γυμνός και τριχωτός τη φύση του, προκειμένου το Μ7 να θυμίσει ότι ο πρώτος γυμνός άνδρας στην ιστορία της διαφήμισης ήταν ο ίδιος ο Σεν Λοράν, που πόζαρε το 1971 για το πρώτο του ομώνυμο άρωμα. "Τα δικά μας πρότυπα ανδρικής ομορφιάς αυτόν τον καιρό είναι χωρίς επινόηση", λέει ο Τομ Φορντ. "Εγώ θέλησα να δείξω έναν άνδρα που αντιπροσωπεύει μια φυσική, άνετη και ευχάριστη εικόνα του ανδρικού κάλλους".
"Αρχέγονη ανάγκη ο θαυμασμός"
Άνδρες με φούστες, με ενίσχυση στήθους, με γούνες, χάντρες και χρώματα… Οι ανδρικές συλλογές των Βίβιεν Γουέστγουντ (αριστερά) και Ρομπέρτο Καβάλι (δεξιά) προσδιορίζουν την εικόνα του σύγχρονου άνδρα, ο οποίος προσδοκεί επιβεβαίωση από τη σχέση του με τη μητέρα ή τη σύντροφό του
Κι ενώ η αγορά προσπαθεί μέσω των ανδρών να δημιουργήσει καινούργιες καταναλωτικές ανάγκες, το θέμα της ανδρικής ναρκισσιστικής συμπεριφοράς έχει και ψυχολογικές προεκτάσεις. "Τα τελευταία χρόνια, λέει η δόκτωρ ψυχολογίας - ερευνήτρια Κορίνα Σωτηρακοπούλου, ο άνδρας άρχισε να απενοχοποιεί τη γυναικεία φύση του που ήταν ταμπού. Τώρα πια τον δεχόμαστε να κλαίει, να υποφέρει, να διεκδικεί τα δικαιώματά του στην πατρότητα, αλλά και το δικαίωμά του στη ματαιοδοξία και την ομορφιά. Σήμερα μπορείς να είσαι ευαίσθητος και ρομαντικός, χωρίς να σημαίνει ότι είσαι ομοφυλόφιλος. Θεωρώ λοιπόν ότι οδηγούμαστε σε μια άφυλη κοινωνία, όπου άνδρες και γυναίκες από άποψη αξιών και συμβόλων τείνουν να ομοιάσουν.
Αν όμως εξετάσουμε και τον ναρκισσισμό ως έννοια αυτοθαυμασμού και ανάγκης θαυμασμού από τους άλλους, αυτό που έχω να επισημάνω είναι ότι η ανάγκη είναι αρχέγονη και μόνο η έκφανσή της είναι διαφορετική. Παλιά, αυτήν την αναζήτηση θαυμασμού την εξέφραζαν με δύναμη, λεφτά, κατοχή περιουσίας. Όμως σήμερα οι γυναίκες επίσης διεκδικούν τις ίδιες αξίες και τις κατοχυρώνουν για τους εαυτούς τους. Μοιραία και οι άνδρες αναζητούν άλλες εκφράσεις θαυμασμού. Έτσι έγινε η στροφή στη διεκδίκηση από την πλευρά τους της νεότητας και της ομορφιάς, για να είναι επιθυμητοί. Ο άνδρας θα πάει κομμωτήριο και όχι στον μπαρμπέρη, θα κάνει μανικιούρ, θα βάψει το μαλλιά του, θα κάνει εμφύτευση τριχών και, επαναπροσδιορίζοντας την ταυτότητά του, θα συνειδητοποιήσει ότι η κοιλιά και η φαλάκρα δεν κρύβονται πίσω από τα λεφτά".
Για την Ιστορία…
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι στις τελετές τους φορούσαν κωνικά αρωματικά κεριά στο κεφάλι τους, αφήνοντας το κερί να λειώσει και να τρέξει στον λαιμό και τους ώμους τους.
Στα 1620 οι κύριοι φέρουν αρώματα στις λαβές των μπαστουνιών τους για να ανακουφίζονται από τις δυσωδίες.
Στα 1700, στις Βερσαλλίες, με εξαίρεση τον Λουδοβίκο ΙΔ', η εθιμοτυπία της Αυλής απαιτεί από τον καθένα να φοράει ένα διαφορετικό άρωμα κάθε μέρα.
Στα 1922 η χρήση αρωμάτων στους άνδρες αντιμετωπίζεται αρνητικά από την κοινωνία.
Στα 1967 οι χίπηδες αφήνουν μακριά μαλλιά και γένια και χρησιμοποιούν αιθέρια έλαια σανταλόξυλου, αρωματικά στικ και κεριά.
Στα 1978, πυρετός το Σαββατόβραδο, με στυλάτο κοστούμι, παπούτσια με μεγάλες σόλες, δυνατά αρώματα και επίδειξη σε φιγούρες ντίσκο.
Στα 1985, η Γουώλ Στρητ έχει τον λόγο στα σκληρά λευκά κολλάρα των χρηματιστών με τα κλασικά κοστούμια.
Στα 1999, τρεις στους τέσσερις άντρες στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν ενυδατική κρέμα προσώπου, επτά στους δέκα κάνουν μανικιούρ και πεντικιούρ και τα δύο τρίτα βάζουν κορόνες ή κάνουν λεύκανση στα δόντια τους.
Το 2000, στη Μεγάλη Βρετανία οι πωλήσεις ανδρικών προϊόντων προσωπικής περιποίησης αυξήθηκαν κατά 35%. Από τα 431,5 εκατομμύρια λίρες το 1995 έφτασαν στα 580,4 εκατομμύρια.
Το 2002 η κατά κεφαλή δαπάνη (σε λίρες) για ανδρικά προϊόντα προσωπικής περιποίησης έχει ως εξής: Μεγάλη Βρετανία 9,85, Γαλλία 7,93, Γερμανία 7,08, Ιταλία 5,77, Ισπανία 5,82.
