Η πλάνη της εσωστρέφειας

Αναφέραμε στην προηγούμενη στήλη μας ότι ο ρυθμός αποτυχίας μικρών επιχειρήσεων επιταχύνεται συνεχώς. Κάθε χρόνο όλο και περισσότερες επιχειρήσεις κλείνουν τις πόρτες τους αφήνοντας εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους στους πέντε δρόμους.

Τα αίτια της αποτυχίας αυτών των επιχειρήσεων είναι πολλά και διαφέρουν από τη μια περίπτωση στην άλλη. Συνήθως προσπαθούμε να ξεχωρίσουμε έναν ή δύο κυρίαρχους λόγους. Η ανικανότητα της κυβέρνησης να δημιουργήσει μια υγειή οικονομική ανάπτυξη, που θα εξασφαλίσει ευκαιρίες ανάπτυξης των επιχειρήσεων, είναι ο κατεξοχήν προτιμητέος λόγος. Η συνταγή για την θεραπεία αυτής της ασθένειας είναι κάποιος αναπτυξιακός νόμος. Εάν αυτός ο αναπτυξιακός νόμος συμπεριλαμβάνει και μια μείωση της γραφειοκρατίας τόσο το καλύτερο. Από την ημέρα σύνδεσης της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, το 1981, οι Έλληνες επιχειρηματίες βίωσαν πολλούς αναπτυξιακούς νόμους. Στην προσπάθεια σύγκλισης των κρατών-μελών οι ετήσιοι προϋπολογισμοί της σημερινής Ε.Ε. περιλαμβάνουν δισεκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση επιχειρησιακών δραστηριοτήτων. Το ελληνικό κράτος από τη δική του πλευρά, για να μπορέσει να απορροφήσει τα κονδύλια της Ε.Ε., υποχρεωτικά αντιπαραβάλλει τα ανάλογα ποσά. Παρ' όλη την αδυναμία του κράτους να απορροφήσει όλα τα κονδύλια, είναι κοινό μυστικό ότι αρκετά δισεκατομμύρια επενδύονται ετησίως. Όπως επανειλημμένως έχουμε αναφέρει, παρ' όλες αυτές τις προσπάθειες, η ανταγωνιστική θέση της Ελλάδας χειροτερεύει καθημερινά.

Είναι λογικό λοιπόν να αναζητεί κανείς άλλους λόγους αποτυχίας των επιχειρήσεων. Εδώ προσφέρουμε την πλάνη της εσωστρέφειας ως το κυρίαρχο αίτιο αποτυχίας πολλών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στην προπροηγούμενη στήλη μας, με τον τίτλο "Η ευφυΐα της συνύφανσης", προτείναμε ότι η παραδοσιακή μας παιδεία μας οδηγεί σε μια νοοτροπία έλλειψης συνυφαντικής ικανότητας. Με άλλα λόγια, έχουμε την τάση να εστιάζουμε τη προσοχή μας σε πράγματα που συνήθως ελέγχουμε και να αγνοούμε πράγματα που δεν ελέγχουμε άμεσα. Κατά συνέπεια, πέφτουμε θύματα της πλάνης ότι, αφού προσέχουμε τα πράγματα που ελέγχουμε, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε. Δυστυχώς τα αίτια της αποτυχίας βρίσκονται στους παράγοντες που δεν ελέγχουμε. Το σύνολο αυτών των παραγόντων είναι το εξωτερικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί η επιχείρηση.

Ο επιχειρηματίας που εστιάζει τη προσοχή του στα πράγματα που ελέγχει, όπως η παραγωγή, το προσωπικό, τα χρηματοοικονομικά και όλα αυτά που αποκαλούμε εσωτερικό περιβάλλον, μοιάζει με τον μεθυσμένο που ψάχνει για τα χαμένα κλειδιά κάτω από το φανάρι γιατί εκεί έχει φως. Το κακό δεν είναι ότι ο επιχειρηματίας ασκεί αυτή την ομφαλοσκόπηση. Το κακό είναι ότι το κάνει αυτό καθ' όλη τη διάρκεια της θητείας του, από την ημέρα που ξεκίνησε την επιχείρηση μέχρι την ημέρα που θα την παραδώσει σε κάποιον άλλον. Αυτό που πρέπει να κάνει ένας καλός ηγέτης είναι να ασπαστεί τη φιλοσοφία της συνύφανσης, της προσπάθειας σύνθεσης των αλλαγών του εξωτερικού περιβάλλοντος και να προβεί σε ορισμένες δράσεις που θα οδηγήσουν την επιχείρηση σε μια πορεία που θα είναι συνυφασμένη με το εξωτερικό περιβάλλον.

Αν και η συμβουλή μας αυτή ακούγεται σαν μια αυταπόδεικτη αλήθεια, η υιοθέτηση και η υλοποίησή της είναι δύσκολη υπόθεση. Η εξωστρέφεια αυτόματα μας κάνει να αισθανθούμε λίγοι. Η δυσκολία είναι πιο ορατή στους ηγέτες των Ο.Ε., πολλοί από τους οποίους θεωρούν πως ο ήλιος ανατέλλει για να φωτίσει τα κατορθώματά τους.