Το ταξίδι του κόσμου χωρίς χάρτη και πυξίδα

Μνήμες, φωτεινά χρώματα, γελαστά πρόσωπα, χαρούμενες φωνές και η αμεριμνησία να κυριαρχεί στις ψυχές των παιδιών. Οι καιροί ήταν δύσκολοι, αλλά η ατμόσφαιρα ήταν ήρεμη. Το σκοτάδι δεν προκαλούσε φόβο. Και η ποίηση άπλωνε τα φτερά της και γινότανε τραγούδι. Όπως εκείνη τη βραδιά, που το δεκάχρονο αγόρι συνόδευσε την ξανθόμαλλη συνομήλική του στο σπίτι της. Έφτασαν, είπαν "καληνύχτα", κι εκείνη άρχισε ν' ανεβαίνει τις σκάλες του σπιτιού της. Το παιδί πήρε το δρόμο του γυρισμού. Αισθανόταν άνδρας. Και η καρδιά του χτυπούσε τρυφερά. Αργότερα, αφηγήθηκε το γεγονός στην αγαπημένη φίλη, την ποιήτρια, κι εκείνοι έγραψε:

Απρόσμενες ωραίες στιγμές

Ύστερα από δέκα χρόνια, ένα άλλο κορίτσι, βρέθηκε, τέτοια μέρα, στο σταυροδρόμι της γειτονιάς. Πριν λίγες ημέρες είχαν κάνει όνειρα. Και γελούσαν αμέριμνοι. Την άλλη ημέρα βρέθηκαν πάλι στο σταυροδρόμι της γειτονιάς. Οι καρδιές τους δεν χτυπούσαν στον ίδιο ρυθμό. Δεν συμφωνούσαν σε κάτι. Θύμωσαν και οι δύο. "Καληνύχτα", είπε το κορίτσι. "Καληνύχτα", είπε και ο νέος. Όταν την είδε να απομακρύνεται, θέλησε να τρέξει και να της ζητήσει συγγνώμη. Τα πόδια του, όμως, έμειναν μουδιασμένα. Το κορίτσι, με την παράξενη ομορφιά, εξαφανίστηκε. Κι εκείνος πέρασε ολομόναχος τις ημέρες των εορτών. Είπε και πάλι τις σκέψεις του στη φίλη του την ποιήτρια, κι εκείνη έγραψε:

Κάτι παράξενες φωνές ακούς

Η ωριμότητα, ύστερα από δέκα χρόνια, απαιτούσε πιο ρεαλιστική αντιμετώπιση των πραγμάτων. Τα πολύχρωμα λαμπιόνια στις αγορές, τα κάλαντα, τα απλωμένα χέρια των φίλων, όλα ήταν τυλιγμένα μέσα σε μια γαλάζια αχλύ, ενώ τα ζωντανά χρώματα της νέας κατάστασης που είχε διαμορφωθεί σχημάτιζαν εικόνες εντυπωσιακές, με θολό περίγυρο, αλλά ολοκάθαρα πρόσωπα, που από την έκφρασή τους αντιλαμβανόσουν, πως το μήνυμα που ήθελαν να του μεταδώσουν ήταν δυσοίωνο. Πραγματικά, στρέφεις την προσοχή σου στ' αγαπημένα σου πρόσωπα κι ανήμπορος να κάνεις τη σωστή κίνηση, στέκεσαι μετέωρος και κλυδωνίζεται στην αβεβαιότητά σου. Ζητείς και πάλι τη συμπαράσταση της ποιήτριας και η καλή φίλη σού στέλνει το χρησμό της:

Φαίνονται να δέχονται τη ζωή, όπως τα παραμύθια,

Κι από τη σκέψη την πολλή,

Η περίοδος των εορτών, στο τέλος της δεκαετίας εκείνης, ήταν πλημμυρισμένη από αισιοδοξία και δύναμη. Όλα θα πάνε καλά. Στην πολιτική, στην οικονομία, στην κοινωνία και κυρίως στον άνθρωπο. Είναι στιγμές που διαισθάνεσαι το ευχάριστο γεγονός που πλησιάζει. Πλημμυρίζει η ύπαρξή σου από έναν απροσδιόριστο συναίσθημα και νιώθεις την ανάγκη να δηλώσεις συμμετοχή, για την καινούργια προσπάθεια. Στο πρόσωπο της συντρόφου σου διαγράφεται πλέον η ανησυχία για το μέλλον και στη χαριτωμένη μορφή της μικρής κόρης κυριαρχεί απέραντη ευτυχία, λες και ασυναίσθητα διαισθάνεται τις ευνοϊκές εξελίξεις. Οι άνθρωποι αρχίζουν και πάλι να κάνουν όνειρα, απλά όνειρα, ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Ήταν και αυτό μια προϋπόθεση, που έδιωχνε την ανησυχία από τη σκέψη, την απογοήτευση από την ψυχή και την πίκρα από την καρδιά. Ξημέρωναν καλύτερες ημέρες. Έτσι νόμιζαν οι πολλοί, γιατί τα φαινόμενα έδειχναν καθαρό ορίζοντα. Δεν είχαν άδικο… Μα η ποιήτρια έβλεπε πιο μακριά:

Αυτή η κίτρινη βροχή.

Αυτό το πράσινο φεγγάρι.

Πόσο τρομάζουν τη ψυχή μου!

Οι δεκαετίες πέρασαν. Οι αλλαγές που σημειώθηκαν προκαλούν δέος στον απλό άνθρωπο. Οι τεράστιες πρόοδοι της τεχνολογίας δεν κατόρθωσαν να αποτρέψουν τους συμβατικούς πολέμους και η υπογραφή συμφωνιών, σε σύντομα χρονικά διαστήματα, δεν συνετέλεσε στην αντιμετώπιση της πείνας. Ο Βορράς και ο Νότος ξεκαθάρισαν πλέον τις θέσεις τους και ίστανται αμετακίνητοι στα σημεία που έχουν προσδιορίσει. Κανείς συμβιβασμός. Μόνον όταν προκύψει ο μέγιστος κίνδυνος, θα προσκληθεί ο Νότος να συμμετάσχει στην ακατανόητη θυσία. Όπως συμβαίνει στις περιόδους των μεγάλων συγκρούσεων. Σ' ένα χρόνο ανατέλλει το 2000. Τι μπορεί να φέρει στον άνθρωπο; Οι αισιόδοξοι σιωπούν, ενώ οι απαισιόδοξοι κλείνουν τα μάτια τους για να μη δουν τον καινούργιο κόσμο. Η φίλη μας η ποιήτρια θα γράψει:

Καιροί τραγικοί.

Καιροί ποτισμένοι με αίμα.

Σήμερα σκοτώθηκαν κι άλλοι.

Απλή υπόθεση ο θάνατος του ανθρώπου,

Να φθάσαμε στο τέλος; Να πλησιάζει ο καιρός που πρέπει να επιστρέψουμε στα σπήλαια; Να συνεννοούμαστε με κραυγές, όπως ήδη συμβαίνει στις κερκίδες των γηπέδων και τις αυλές των σχολείων; Ίσως μας σώσει λίγη αυτοσυγκράτηση. Πολύς κόσμος σ' όλο τον πλανήτη, έχει το δάκτυλο στην σκανδάλη. Το πρόβλημα είναι να μη βρεθεί κάποιος, που θα πατήσει το κόκκινο κουμπί.