Ανησυχητική εκκίνηση

Η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης και εντυπωσιασμού

Της ΧΡΥΣΑΣ ΑΡΑΠΟΓΛΟΥ*

Ο τρόπος με τον οποίο έγινε η ανακοίνωση της έναρξης της κοινοβουλευτικής διαβούλευσης για την αλλαγή του Συντάγματος, καθώς και τα προφανή κίνητρα, που οδήγησαν τον πρωθυπουργό τη συγκεκριμένη στιγμή να το πράξει, αποτελούν τα στοιχεία μιας ανησυχητικής εκκίνησης. Σε τριάντα χρόνια μετράμε ήδη δύο αναθεωρήσεις, ενώ η απόσταση που μας χωρίζει από την πλέον πρόσφατη είναι μόνον τεσσεράμισι χρόνια.

Η αλλαγή άρθρων του Συντάγματος πρέπει να αποτελεί συγκεκριμένο αίτημα της σύγχρονης κοινωνικής συνείδησης και η άρθρωση των επιμέρους διαφοροποιήσεων το αποτέλεσμα μιας εξαντλητικής πολιτικής διεργασίας. Λογικά, στο διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα σε δύο συνόδους της Βουλής με αναθεωρητική δικαιοδοσία, θα πρέπει είτε να έχουν μεσολαβήσει ουσιώδεις πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξεις είτε να έχουν ωριμάσει μείζονες πολιτικές συμφωνίες σε σημαντικά ζητήματα και μάλιστα σε εκείνα που δεν συμπεριελήφθησαν στα ήδη αναθεωρημένα. Η αναθεώρηση του Συντάγματος σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης και εντυπωσιασμού, όπως προδήλως συνέβη κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού.

Αλίμονο δε εάν η αναθεώρηση συνοψιστεί σε επιμέρους ρυθμίσεις που θα διευκολύνουν το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης, της κάθε κυβέρνησης, για ζητήματα όπως αυτό του "βασικού μετόχου". Εάν δηλαδή προωθηθούν τεχνικές αλλαγές που αφορούν σε πιο "βολικές" διατυπώσεις ή ακόμα χειρότερα, σε ενίσχυση της ιδεολογικής κυριαρχίας κυβερνητικών επιλογών και κατοχύρωσής τους σε ανώτατο επίπεδο.

Να έχουμε πάντα κατά νου ότι ο συνταγματικός νομοθέτης, το Σώμα δηλαδή που θα επιλέξει τα προς αναθεώρηση άρθρα και θα διαβουλευτεί για τις αλλαγές είναι περίπου το ίδιο με το προηγούμενο, σε ό,τι αφορά τα φυσικά πρόσωπα που το αποτελούν. Οι ίδιοι περίπου βουλευτές και ακριβώς οι ίδιοι που αποτελούν τους βασικούς καθοδηγητικούς πυρήνες στο εσωτερικό των κομμάτων. Ανύπαρκτες επίσης διαδικασίες κοινωνικής διαβούλευσης, οι οποίες θα έπρεπε να είχαν προηγηθεί, προκειμένου να κριθούν οι συντελεσθείσες και δοκιμαζόμενες νομοτεχνικά και κοινωνικά πρόσφατες αλλαγές.

Η αναπότρεπτη διαδικασία που έχουμε μπροστά μας μπορεί να αποδώσει σημαντικά στην περαιτέρω δημοκρατική μας συγκρότηση κάτω από δύο προϋποθέσεις: πρώτον, να ανοίξουν ζητήματα που αφορούν την ενίσχυση των συμμετοχικών θεσμών, της Βουλής, της αυτοδιοίκησης, στις σχέσεις των εξουσιών, το δημοκρατικό έλεγχο, τις σύγχρονες μορφές κοινωνικής συμμετοχής, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις εργασιακές σχέσεις, το δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση. Δεύτερον, να προκληθεί, για τα προαναφερθέντα, με υψηλή ευθύνη όλων των κομμάτων ένας μεγάλος κοινωνικός διάλογος που θα αναβαθμίζει την ταλαιπωρημένη πολιτική σε πραγματική δημοκρατική αξία. Σε υπόθεση του λαού, από τον οποίο εκπορεύεται κάθε εξουσία και τον οποίο επίσης πρέπει να υπηρετεί.