ΣΤΗΛΗ: ΣΤΗ ΓΚΡΙΖΑ ΖΩΝΗ

Βοηθητικό υλικό:

Η ιστορία ως εργαλείο

α) Τύπους ανακοινώσεων θα βρείτε στα ψιλά των εφημερίδων και στον πίνακα των ανακοινώσεων του λυκείου σας.

ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

Εκεί μπορείτε να δείτε τη μορφή μιας ανακοίνωσης: πού μπαίνει π.χ. ο τίτλος του σχολείου, πού η ένδειξη "ανακοίνωση", πού η υπογραφή του συντάκτη και η σφραγίδα του σχολείου, ποια λεκτικά στοιχεία επανέρχονται σταθερά σχεδόν σε κάθε ανακοίνωση και ό,τι άλλο σας χρειαστεί.

ΤΟΥ ΑΛΚΗ ΚΟΥΡΚΟΥΛΑ

β) Η ανακοίνωση θα έχει χαρακτήρα πληροφοριακό/ υπηρεσιακό/ουδέτερο (αναφορική λειτουργία της γλώσσας) και θα περιορίζεται στα απολύτως αναγκαία.

γ) Το λεξιλόγιο που ακολουθεί ίσως σας είναι χρήσιμο κατά τη σύνταξή της:

Η "ιστορία" είναι το "κλειδί" για την αποκρυπτογράφηση σημαντικών παρανοήσεων που διαφοροποιούν την καθ' ημάς πολιτική παιδεία από την ακραιφνώς δυτική.

Λεξιλόγιο - ανακοίνωση, γνωστοποίηση, αναγγελία, δήλωση, κοινοποίηση: διαφωτιστική, έκτακτη, ενδιαφέρουσα, επείγουσα, επίσημη, λακωνική, ραδιοφωνική. - ανακοινώνω: γνωστοποιώ, κοινοποιώ, αναγγέλλω, κοινολογώ. - συμμετέχω, παίρνω μέρος, μετέχω, έχω συμμετοχή. - καταγίνομαι με τις καλές τέχνες, φιλοπονώ, φιλοτεχνώ, λεπτουργώ. - γραφικές τέχνες: χαρακτική, (λιθογραφία, ξυλογραφία, χαλκογραφία κ.ά.). Εικαστικές τέχνες: αρχιτεκτονική, γλυπτική, ζωγραφική. Διακοσμητικές τέχνες. - αγάπη προς τις καλές τέχνες, ερασιτεχνία, φιλοτεχνία. - έργο τέχνης, καλλιτέχνημα, φιλοτέχνημα, κομψοτέχνημα, αριστούργημα, αριστοτέχνημα. - έκθεση: πινάκων ζωγραφικής, γλυπτών, πινακοθήκη, γλυπτοθήκη. - ερασιτέχνης, φίλος των καλών τεχνών, φιλότεχνος, δεξιοτέχνης, κομψοτέχνης. - τεχνική, ιδιαίτερη τεχνική μέθοδος, τεχνοτροπία, στιλ. - περίτεχνος, έντεχνος, καλοδουλεμένος, ομορφοκαμωμένος. - ζωγραφική: παραδοσιακή, αφηρημένη, πρωτόγονη, ρεαλιστική, σύγχρονη, φουτουριστική. - ζωγραφιά, ακουαρέλα, θαλασσογραφία, νωπογραφία, σκηνογραφία, τοιχογραφία, τοπιογραφία.

Τον κοινό αυτό τόπο που επαναλαμβάνουν όσοι μιλούν για την "ιδιαιτερότητα" της νεοελληνικής ταυτότητας και παιδείας αλλά και όσοι εντάσσουν την παιδεία μας (πολιτική και άλλη) στον κορμό της σύγχρονης δυτικής παιδείας.

Συντάξτε μια δεύτερη ανακοίνωση με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο.

Την ιστορία αναδεικνύει σε κορυφαίο εργαλείο κατανόησης της πολιτικής παιδείας και της πολιτικής συμπεριφοράς στην περιοχή μας το νέο βιβλίο του Μπρους Κλαρκ "Δυο φορές ξένος".

Διαφοροποιήστε όμως τώρα κάπως το λόγο σας: στην προσπάθειά σας να πετύχετε το σκοπό σας, που είναι η διοργάνωση του τριημέρου των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, φροντίστε να συγκινήσετε τους συμμαθητές σας και να τους επηρεάσετε, ώστε να συμμετάσχουν όσο γίνεται περισσότεροι και με περισσότερα έργα.

Ο κ. Κλαρκ, ανταποκριτής σημαντικών βρετανικών μέσων ενημέρωσης στην Αθήνα, τη Μόσχα, την Τουρκία και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, εμβαθύνοντας στην ελληνοτουρκική σύγκρουση και την κορυφαία στιγμή της υποχρεωτικής ανταλλαγής των πληθυσμών, καταφέρνει να αποκαταστήσει την κατακερματισμένη ενότητα της περιοχής.

Πριν αρχίσετε να γράφετε τη δεύτερη ανακοίνωση, συζητήστε όλοι μαζί τους τρόπους με τους οποίους θα επιδιώκατε να συγκινήσετε τους μαθητές.

Προσφέρει έτσι τη δυνατότητα αποτελεσματικότερης διείσδυσης σε φαινόμενα που μοιάζουν εκ πρώτης όψεως ανεξήγητα ή που τείνουμε να τα εξηγούμε επιπόλαια και συναισθηματικά.

Θα τους συγκινούσε λ.χ.: η αναφορά στη λαμπρή ιστορία του σχολείου, της οποίας θα έπρεπε να φανούν αντάξιοι; η υπόσχεση εκδρομών στο εξωτερικό για κείνους που θα είχαν τις εκλεκτότερες και τις περισσότερες συμμετοχές; η απονομή επαίνων και βραβείων με οικονομικό αντίκρισμα; κάτι άλλο;

Η εκκένωση όλης της Ανατολής από τον ορθόδοξο χριστιανικό πληθυσμό της και της Βαλκανικής από το μουσουλμανικό πληθυσμό της είναι μία εκκεντρική στιγμή της ευρωπαϊκής ισορροπίας, που δεν αξιολογήθηκε ποτέ στις σωστές διαστάσεις της.

Να παρουσιάσετε, ως πρόεδροι του δεκαπενταμελούς συμβουλίου, στη γενική συνέλευση της σχολικής κοινότητας το περιεχόμενο της δεύτερης ανακοίνωσης.

Μελετήθηκε στην ανθρωπιστική διάσταση ως καταγραφή του πόνου και της ανθρώπινης δυστυχίας, που προκάλεσε η μεγάλη αυτή κίνηση "εθνοκάθαρσης".

Να μεταφέρετε το περιεχόμενο της ανακοίνωσης, ως μαθητές τώρα, στις οικογένειές σας.

Μελετήθηκε η διπλωματική διάστασή της, για να φωτιστούν οι συσχετισμοί των δυνάμεων που κρύβονται πίσω από τις συγκρούσεις.

Να ετοιμάσετε διαφημιστικό φυλλάδιο ή /και αφίσα εβδομήντα έως ογδόντα λέξεων, για να κάνετε γνωστή στο κοινό την εκδήλωσή σας.

Ποτέ έως σήμερα δεν είχε μελετηθεί η ιστορική αυτή περιπέτεια ως μέρος της διαδικασίας εκκόλαψης των σύγχρονων κρατών-εθνών στην περιοχή μας.

Συνδυάστε το λόγο με την εικόνα.

Για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη η συνθήκη της Λοζάνης δεν είναι μόνο ένα σημαντικό διπλωματικό εργαλείο που οριστικοποιεί τα διάδοχα της οθωμανικής αυτοκρατορίας σύνορα.

Διαλέξτε εικόνες ή σκίτσα ανάλογα με το θέμα της εκδήλωσής σας.

Η Λοζάνη διαμορφώνει τα στοιχεία που ενσωματώνονται στον ορισμό του "έθνους".

Προσέξτε τα χρώματα, το μέγεθος της εικόνας, το μήνυμα που στέλνει.

Αναψηλαφώντας την εκρίζωση τριών εκατομμυρίων ανθρώπων από τις εστίες τους τις πρώτες δύο δεκαετίες του 20ού αιώνα το "Δυο φορές ξένος" δείχνει πόσοι παραλογισμοί και πόσες αντιφάσεις αφομοιώθηκαν και "νομιμοποιήθηκαν" από τη "νεόκοπη λύμη του εθνοφυλετισμού".

Να δημοσιεύσετε με το ίδιο περιεχόμενο σύντομη ανακοίνωση, που δε θα ξεπερνάει τις είκοσι λέξεις, στις εφημερίδες.

Ήταν η πρωτοφανής αυτή βία αναπόφευκτη;

Δείγμα τέτοιας ανακοίνωσης μπορείτε να δείτε στη συνέχεια.

Συνέβαλε έστω μακροπρόθεσμα στη σταθερότητα της περιοχής;

Όπως καταλαβαίνετε, στην ανακοίνωση αυτή θα δώσετε τα εντελώς απαραίτητα στοιχεία.

Συνέβαλε στον εκσυγχρονισμό;

Αυτό σημαίνει ότι η ανακοίνωση του Τύπου θα είναι πλήρης και σύντομη.

Η εκρίζωση των εκατομμυρίων αθώων και αμάχων από τις εστίες τους διεκπεραιώθηκε με όλους τους νοητούς και αδιανόητους τρόπους.

Να απευθύνετε, ως μαθητική κοινότητα, αίτηση προς το Υπουργείο Πολιτισμού, με την οποία να ζητάτε την οικονομική κάλυψη των εκδηλώσεών σας.

Σφαγές, στρατόπεδα συγκέντρωσης, στρατόπεδα εργασίας, μετακινήσεις κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, "κρατική" τρομοκρατία και όλες οι άλλες μορφές της ανθρώπινης βαρβαρότητας που ξαναζήσαμε με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.

Παράλληλα, ο καθένας από σας ας στείλει με τον ίδιο στόχο (της οικονομικής κάλυψης των εκδηλώσεών σας) επιστολή σε οικονομικά ισχυρό φίλο ή συγγενή του.

Στα "αδιανόητα" πρέπει να κατατάξουμε τη "συμπεφωνημένη" υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών.

(Δείγματα αίτησης και επιστολής μπορείτε να δείτε στο βιβλίο "Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο", τ. Γ', ενότ. 30, έκδ. 2002.

Μία αντίφαση που η δυτική παιδεία κατάπιε με την ίδια ευκολία που κατάπιε τους "ανθρωπιστικούς βομβαρδισμούς" της Γιουγκοσλαβίας. Ίσως σας είναι χρήσιμο και το λεξιλόγιο που ακολουθεί:

Η υποδειγματική διήγηση αυτής της περιπέτειας από τον Μπρους Κλαρκ είναι το σημαντικό κείμενο που έχω διαβάσει γύρω από την ελληνοτουρκική σύγκρουση μετά τα κείμενα ενός άλλου ανταποκριτή, του Άρνολντ Τόιμπι στην εφημερίδα "Γκάρντιαν" του Μάντσεστερ. Βοήθεια, η: συνώνυμα: ενίσχυση, συνδρομή, υπεράσπιση, αρωγή, επικουρία, προστασία, συμπαράσταση, υποστήριξη, βοήθημα, συμβολή. αντώνυμα: κατατρεγμός, διωγμός, πόλεμος, αδιαφορία, εγκατάλειψη. σύνθετα: επιβοήθεια, αλληλοβοήθεια.

Αλλά το ενδιαφέρον του βιβλίου ξεπερνά το ελληνοτουρκικό ακροατήριο. επίθετα: αδερφική, άμεση, αμοιβαία, αναγκαία, ανεκτίμητη, ανέλπιστη, ανεπαρκής, ανυστερόβουλη, ανώφελη, αρκετή, γρήγορη, ηθική, θεϊκή, ικανοποιητική, κατάλληλη, κρατική, μεγάλη, μικρή, οικονομική, προσωρινή, σοβαρή, υλική, φιλική, χρηματική. Εξηγεί "ανεξήγητες" συγκρούσεις από το Σαράγεβο και την Αγία Πετρούπολη μέχρι τη Λευκωσία και τη Βηρυτό.

Βοηθώ: συνώνυμα: ενισχύω, προσφέρω βοήθεια, επικουρώ, συντρέχω, εξυπηρετώ, παραστέκομαι, υποστηρίζω, ωφελώ.

Η μεγάλη δημοσιογραφική ικανότητα και η εξοικείωση με την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση οδήγησαν σε μία λειτουργική περιγραφή κεντρικών πολιτικών ζητημάτων της εποχής μας.

αντώνυμα: κατατρέχω, ζημιώνω, καταδιώκω, πολεμώ, αδιαφορώ, εγκαταλείπω, βλάπτω.

Η λογική χρησιμοποίηση του λεκτικού υλικού που ακολουθεί μπορεί να δώσει το κείμενο της αίτησης: αίτηση, προς, θέμα, χορήγηση, καλλιτεχνικός, εκδήλωση, τριήμερο, χορηγώ, ενισχύω, προσπάθεια, απώτερος σκοπός, δημιουργία, σχολικός, ζωή, πνευματικός, Υπουργείο Πολιτισμού, παρακαλώ, έξοδο, οργανώνω, μαθητική κοινότητα, αγωγή, παιδεία, δικαίωση, κόπος, εργασία, σκληρός, παράλληλα, μάθημα, αφίσα, διαφήμιση, πρόσκληση, ενοικιάζω, πληρώνω, αίθουσα καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, μεταφορά, πίνακας, μουσικό όργανο, συναυλία, ειδική μικροφωνική/μεγαφωνική εγκατάσταση, θεατρική παράσταση, σκηνικό, κοστούμι, συνημμένος, πρόγραμμα.

Εννοείται ότι τόσο η φιλική σας επιστολή όσο και η αίτηση πρέπει να πείθουν. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα κατάλληλα επιχειρήματα. Δεν θα ήταν άστοχο, λ.χ., μαζί με την αναφορά στο καλλιτεχνικό μέρος του προγράμματός σας, να αναφερθείτε και στις οικονομικές σας ανάγκες, εκθέτοντας σε γενικές γραμμές πού και πώς θα χρησιμοποιήσετε τα χρήματα που ζητάτε.

Συντάξτε, τέλος, μια πρόσκληση και ένα πρόγραμμα για το κοινό, όπως συνηθίζεται σ' αυτές τις περιπτώσεις, και καταχωρίστε στο βιβλίο πράξεων της μαθητικής σας κοινότητας τη σχετική πράξη, με την οποία αποφασίσατε να πραγματοποιήσετε το τριήμερο των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων.

Μπορείτε να στείλετε πολλά από τα κείμενά σας, όπως τις ανακοινώσεις, το πρόγραμμα, την πρόσκληση, την αφίσα κτλ., με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο σε άλλα σχολεία της περιοχής σας ή και άλλων πόλεων, ενημερώνοντας τους συμμαθητές σας για την εκδήλωση, την οποία μπορούν να παρακολουθήσουν, εφόσον είναι δυνατόν. Τα κείμενά σας μπορούν να αναρτηθούν στην ιστοσελίδα του σχολείου σας.

Ακολουθούν δείγματα πρόσκλησης, προγράμματος (σ. 53) και μιας πράξης συλλόγου καθηγητών (σ. 54), που, αν και δεν αναφέρονται άμεσα στο συγκεκριμένο θέμα, ωστόσο περιέχουν τα απαραίτητα λεκτικά στοιχεία, με τα οποία θα έχετε τη δυνατότητα να συνθέσετε τη δική σας πρόσκληση, το δικό σας πρόγραμμα και τη δική σας πράξη.