Παράλληλη Αναζήτηση
Τέσσερις μύθοι σε είκοσι ημέρες ΑΛΜΠΕΡΤΟ ΣΟΡΝΤΙ
Στρατής Τσίρκας
Αριβερντέτσι παλιάτσο!
Νεοτερική μορφή έδωσαν στο ελληνικό μυθιστόρημα ο Στρατής Τσίρκας (1911-1980), ο οποίος επιβλήθηκε ως πεζογράφος με την τριλογία του Ακυβέρνητες Πολιτείες( 1960-1965).
Κάποτε ο Αβραάμ Λίνκολν είχε πει ότι… "μπορείς να κοροϊδέψεις λίγους για μεγάλο διάστημα, πολλούς για λίγο διάστημα, αλλά όχι πολλούς για μεγάλο διάστημα".
Η τριλογία αποτελείται από τρία μυθιστορήματα:
Η νέα διοίκηση της ΠΑΕ φαίνεται ότι το αγνοεί και θεωρεί ότι με την παραπλανητική τακτική που ακολουθεί πριν ακόμη αναλάβει τις τύχες της εταιρείας, θα καταφέρει να αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί στις τάξεις των φιλάθλων. Τυχεροί οι μέγιστοι γελωτοποιοί του (κινηματογραφικού) 20ού αιώνα.
Η λέσχη, με χώρο δράσης την Ιερουσαλήμ, Η Αριάγνη, με χώρο δράσης το Κάιρο και Η Νυχτερίδα με σκηνικό την Αλεξάνδρεια.
Στηριζόμενη όμως στα ψέματα και στις δημόσιες σχέσεις με συγκεκριμένα ΜΜΕ, η αποτυχία του εγχειρήματος είναι δεδομένη. Και τυχερότερος όλων ο Αλμπέρτο Σόρντι.
Ο Τσίρκας, που γεννήθηκε στην Αίγυπτο και δημοσίευσε τα βιβλία του πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, εμπνέεται από μιαν ολόκληρη εποχή.
Ακόμη δεν έχει συμπληρώσει ένα μήνα στα γραφεία της Μίκρας και έχει υποπέσει σε ουκ ολίγα ατοπήματα. Το ασυγκράτητο γέλιο που προκαλούσε σε κάθε ταινία του σκοτώνει από τη μνήμη κάθε οπαδού του - ακόμα και του φανατικότερου - κάθε δάκρυ κηδείας.
Τα τρία μυθιστορήματα της τριλογίας του Τσίρκα συνδυάζουν όλες τις τάσεις της εποχής: ιστορική μαρτυρία, πολιτικός προβληματισμός, σύγχρονη τεχνική του εσωτερικού μονολόγου, σύνθετη αφηγηματική δομή.
ΠΡΩΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: Όσο ήταν εκτός διοίκησης, οι Σπανουδάκης και Παπαζαφειρίου μιλούσαν για το έγκλημα του Χούλη να μην βάλει τα χρέη στη ρύθμιση Ορφανού, ώστε να γλιτώσει η ΠΑΕ δυόμισι εκατομμύρια ευρώ από τις προσαυξήσεις.
Λίγο το 'χεις;
Οι Ακυβέρνητες πολιτείες είναι ένα μυθιστόρημα βασικά πολιτικό.
Τώρα που ανέλαβαν, διαπίστωσαν ότι σε βάθος χρόνου δέκα ετών, η ΠΑΕ γλιτώνει συνολικά, λιγότερα από 200.000 ευρώ.
Άσε, το καλύτερο.
Ρεαλιστικό κατά βάση χρησιμοποιεί μοντέρνες τεχνικές και διαγράφει ζωντανά τους χαρακτήρες.
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΜΥΘΟΣ: "Μόλις αναλάβουμε, θα μπουν με το καλημέρα δύο εκατομμύρια ευρώ", δεσμεύτηκε ο Γιάννης Σαρηκεχαγιάς στα μέσα του Δεκέμβρη.
Πέθανε ήσυχος - στο σπίτι του στη Ρώμη - πλήρης ημερών και πληρέστερος ταινιών.
Αργότερα ο συγγραφέας έγραψε τη Χαμένη άνοιξη (1977) με θέμα τα γεγονότα του Ιουλίου του 1965.
Μέχρι στιγμής έχουν μπει συνολικά λιγότερα από τα χρήματα που εισέπραξε η ΠΑΕ από την μεταγραφή του Καπετάνου στην ΑΕΚ.
Στα 82 του, με έναν τόνο ταινίες, μισό τόνο σενάρια και 18 σκηνοθεσίες.
>Νεορεαλισμός και πολιτικοποίηση της λογοτεχνίας Ο νεορεαλισμός, το πνευματικό κίνημα που άνθισε μετά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο, βρίσκεται πολύ κοντά στη δημοσιογραφία και την τεχνική του ρεπορτάζ. Στο εξωτερικό οι συγγραφείς θέλουν να περιγράψουν τη ζωή όπως ακριβώς ήταν ή όπως είχε καταντήσει να είναι. Πολλοί από αυτούς ζούσαν στην παρανομία (όπως ο Μοράβια), στη φυλακή (όπως ο Παβέζε) ή στην εξορία (όπως ο Κάρλο Λέβι και ο Σιλόνε), ενώ άλλοι εντάχτηκαν στην Αντίσταση. Το κίνημα αναπτύχθηκε ραγδαία μετά τον πόλεμο (ο Λέβι για παράδειγμα απέκτησε διεθνή φήμη με το έργο του Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι, 1945, στο οποίο περιγράφονται τα δεινά των χωρικών της νότιας Ιταλίας, όπου ο συγγραφέας ήταν εξόριστος). Στην Ελλάδα ο νεορεαλισμός συνδέθηκε με την πολιτικοποίηση της λογοτεχνίας, έντονη στη μεταπολεμική περίοδο και άμεσα συνδεδεμένη με τον Εμφύλιο. Πολλοί συγγραφείς περιγράφουν την αγωνία του ανθρώπου να επιβιώσει και να βρει το στίγμα του στη νέα εποχή. Άλλοι πάλι προτιμούν να προβάλουν στο έργο τους την παράδοση.
ΤΡΙΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: "Δεν θα παραχωρηθεί κανένας παίκτης και θα φέρουμε τον Ογκουνσότο", έλεγε ο Παπαζαφειρίου.
Η περίπτωσή του έχει ανυψώσει τον πήχυ της ιταλικής, αλλά και της παγκόσμιας κωμωδίας, σε δυσθεώρητα ύψη.
Ήδη έφυγε ο Καπετάνος, το καλοκαίρι (πιθανότατα) φεύγει ο Λαγός, ενώ η έλευση του Ογκουνσότο… μετατέθηκε για το καλοκαίρι.
Στη θέση κάθε σύγχρονου και εκκολαπτόμενου κωμικού θα με έπιανε κρύος ιδρώτας.
Όσον αφορά την πρόταση περί τριών εκατομμυρίων ευρώ και το δελτίο του Κατσουράνη, δεν αξίζει καν να τη σχολιάσουμε.
Και για του λόγου το αληθές, καταγράφω - εν συντομία - τα ρεκόρ:
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: "Δεν υπάρχει κανένα ιδιωτικό συμφωνητικό με τον Επαλέ", έλεγε ο διευθυντής επικοινωνίας, Άγγελος Ιωαννίδης.
Μόλις 17 ετών (δηλαδή το 1937) πρωτοεμφανίζεται σε κινηματογραφική ταινία.
Όταν αποκαλύφθηκε το συμφωνητικό, διέδιδε ότι υπάρχει και δεύτερο που αναφέρει ότι η ρήτρα αποδέσμευσης ισχύει μόνο για το εξωτερικό, χωρίς ωστόσο να πείσει κανένα.
Έκτοτε, ακολουθεί ένα απίστευτο σερί εμφανίσεων με καταιγιστικούς ρυθμούς επιπέδου ελληνικής παραγωγής της δεκαετίας του '60.
Και όλα αυτά πριν ακόμη συμπληρώσει μήνα στο τιμόνι της ΠΑΕ Ηρακλής…
Κατά μέσον όρο δύο με τρεις ταινίες ετησίως (αν και το 1942 εμφανίστηκε σε… οκτώ!).
Ο θρίαμβός του - μεταξύ 1953 με 1965 - συνέπεσε με την εκτίναξη του ιταλικού νεορεαλισμού στους επτά ουρανούς της παγκόσμιας οθόνης. Έτσι, ο «πρόχειρος» και «εύκολος» Αλμπέρτο του '40 μεταμορφώνεται σε ένα από τα πιο εύπλαστα και καλοκουρδισμένα «όργανα» μερικών από τους καλύτερους ντοτόρε του ιταλικού κινηματογράφου. Συγκεκριμένα: 1952 «Ο λευκός σεΐχης» του Φεντερίκο Φελίνι - 1953 «Οι Βιτελόνι» (Ι Vitteloni) πάλι του Φελίνι - 1959 «Ο μεγάλος πόλεμος» με την υπογραφή του Μάριο Μονιτσέλι - 1960 «Οι τέσσερις φυγάδες» του Λουίτζι Κομεντσίνι και 1961 «Una vita difficile», η ταινία που οι Ιταλοί κριτικοί χαρακτήρισαν ως την πληρέστερη και των 152 από τις οποίες εμφανίστηκε μέχρι το 1998!
Και, τέλος, (το καλύτερο) τα ίχνη του θα μείνουν ανεξίτηλα στη μνήμη όλων. Κανείς άλλος δεν έχει ενσαρκώσει τόσο… αυτοκόλλητα τον χαρακτήρα του ανυποψίαστου, λαϊκού ανθρώπου. Όχι του (Έλληνα) φουκαρά, αλλά του οπερετικού παλιάτσου. Μισό πρόσωπο με γέλιο, μισό με δάκρυ. Σ' αυτήν ακριβώς τη μάσκα αποτυπώνεται το έμφυτο ταλέντο του Σόρντι. Γέλα, παλιάτσο!
