Σκάφος της οικολογικής οργάνωσης Γκρινπίς συγκρούστηκε χθες με ιαπωνικό φαλαινοθηρικό κοντά στην Ανταρκτική, καθώς καταδίωκε το ιαπωνικό σκάφος, προσπαθώντας να παρεμποδίσει την αλιεία.

ΤΣΙΡΚΟ

1.15 Αλλαγές φάσης

Το σκάφος «Arctic Sunrise» της οργάνωσης υπέστη ζημιές, όμως, όπως τόνισε ο υπεύθυνος της επιχείρησης στην Ανταρκτική Σέιν Ράτενμπι, είναι σε θέση να συνεχίσει την επιχείρησή του και να παρενοχλήσει το έργο του ιαπωνικού αλιευτικού στόλου.

Κινεζική ακρίβεια κινήσεων

Είδαμε στην αρχή ότι κάθε υλικό μπορεί να βρίσκεται σε μία από τις τρεις καταστάσεις: στερεή, υγρή, αέρια.

«Μολονότι υπάρχουν ζημιές, αυτές περιορίζονται κάτω από τη γέφυρα.

Εντυπωσιακά ακροβατικά που απαιτούν ακρίβεια κινήσεων θα παρουσιάσουν τα μέλη του θιάσου Νταλιάν, του εθνικού τσίρκου της Κίνας, σε εννέα παραστάσεις στην Αθήνα

Σε ποια από τις τρεις θα βρίσκεται σε δεδομένη στιγμή εξαρτάται από τις τιμές της θερμοκρασίας και της πίεσης οι οποίες θα επικρατούν στο περιβάλλον του τότε.

Δεν υπάρχουν εισροές υδάτων και οι συνθήκες είναι αρκετά καλές.

Σε εννέα παραστάσεις, διάρκειας δύο ωρών, 30 καλλιτέχνες ακροβάτες παρουσιάζουν ένα θέαμα που συμπυκνώνει μια τεχνική, η οποία αναπτύσσεται στη μακρινή Κίνα τα τελευταία 2.000 χρόνια.

Από την εμπειρία μας ξέρουμε ακόμη ότι το νερό το συναντάμε και στις τρεις καταστάσεις: ως πάγο, ως νερό, ως ατμό.

Είμαστε αποφασισμένοι να παραμείνουμε εδώ όσο περισσότερο γίνεται», τόνισε.

Πρόκειται για το εθνικό τσίρκο της Κίνας με τους αρτίστες του Νταλιάν, που από σήμερα θα βρίσκεται στην Ελλάδα για μια σειρά παραστάσεων από τις 20 έως τις 26 Φεβρουαρίου στον νέο χώρο "Nr 6" στον Ταύρο.

Αυτό που ισχύει για το νερό ισχύει για όλα τα υλικά.

Η Γκρινπίς και οι ιαπωνικές φαλαινοθηρικές αρχές αλληλοκατηγορούνται για την πρόκληση της σύγκρουσης.

Μεγάλο… όπλο τους η ακρίβεια των κινήσεων.

Η ύλη μπορεί να αλλάζει μορφή από τη μια φάση στην άλλη, και η προσφορά ή αφαίρεση της θερμότητας από ένα σώμα είναι αυτό που παίζει τον κύριο ρόλο σε αυτές τις αλλαγές.

Η περιβαλλοντική οργάνωση ανακοίνωσε πως προσανατολίζεται να ασκήσει δίωξη στον κυβερνήτη του φαλαινοθηρικού, τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για τη σύγκρουση.

Εντυπωσιακά χρώματα και ακροβατικά, πυραμίδες από ανθρώπους που ισορροπούν πάνω σε τεντωμένα σχοινιά και ποδήλατα, κυλινδρικά δοχεία μέσα στα οποία… χάνονται οι ακροβάτες, χορευτές με πολύχρωμες ενδυμασίες ζώων που παρουσιάζουν ένα ανάλαφρο νούμερο, φαινομενικά απλό και εύκολο, αλλά με μεγάλες απαιτήσεις δεξιοτεχνίας, είναι μερικά μόνον στοιχεία του προγράμματος που παρουσιάζουν τα μέλη του εθνικού τσίρκου της Κίνας.

Κατά τις αλλαγές φάσης εκείνο που αλλάζει είναι η ένταση των δυνάμεων συνοχής μεταξύ των μορίων του υλικού, ενώ τα ίδια τα μόρια παραμένουν ανεπηρέαστα.

Από την άλλη, ο γενικός διευθυντής του ιαπωνικού Ινστιτούτου Έρευνας Κητοειδών Χιρόσι Χατανάκα απηύθυνε έκκληση στην Γκρινπίς και σε άλλη μία οργάνωση, τη Sea Shepherd, η οποία επίσης αντιτίθεται στο κυνήγι φαλαινών, «να σταματήσουν άπαξ και διά παντός τις επικίνδυνες και εγκληματικές πράξεις τους».

"Zaji" ονομάζεται η τεχνική των μελών του θιάσου Νταλιάν (ιδρύθηκε το 1952) και δεν είναι παρά η έκφραση της μεγαλύτερης και πολυπλοκότερης τέχνης παραστάσεων.

Είδαμε ότι όταν προσφέρουμε θερμότητα ή αφαιρούμε θερμότητα από ένα σώμα, αυξάνεται ή ελαττώνεται η θερμοκρασία του.

Από τις 21 Δεκεμβρίου το «Arctic Sunrise» καθώς και άλλο ένα σκάφος της Γκρινπίς, το «Esperanza», έχουν αποδυθεί σε ένα κυνηγητό των φαλαινοθηρικών, μπαίνοντας ανάμεσα σε εκείνα και τα κήτη.

Βασίζεται στο πνεύμα και το σώμα και συνδυάζει τα ακροβατικά και τη μαγεία του χορού με τη μουσική σε ένα πρόγραμμα που, σε άλλες εποχές, προοριζόταν για την ψυχαγωγία της αυτοκρατορικής αυλής.

Είναι όμως κοινή εμπειρία ότι ο «φραπέ» με τα παγάκια διατηρείται παγωμένος όσο υπάρχουν σ' αυτόν παγάκια, έστω κι αν τον πίνουμε το καλοκαίρι με θερμοκρασία 38 °C.

Παρά το διεθνές μορατόριουμ στο κυνήγι των φαλαινών που έχει επιβληθεί από το 1986, η Ιαπωνία εξακολουθεί να αλιεύει ανηλεώς τις φάλαινες, καλυπτόμενη υπό το μανδύα των «επιστημονικών ερευνών».

Οι καλλιτέχνες αντλούσαν θέματα για τα νούμερά τους από το κυνήγι, τον πόλεμο, τις παραδόσεις και τους θρησκευτικούς μύθους, ενώ η τεχνική είναι συγκερασμός από οκτώ βασικές φόρμες και αναπτύχθηκε στην περίοδο της δυναστείας των Χαν.

Προφανώς, η θερμότητα που παίρνει από το περιβάλλον χρησιμοποιείται κάπου αλλού και όχι στην αύξηση της θερμοκρασίας του.

INFO

Στην εικόνα 1.58 αναπαρίστανται οι διάφοροι τρόποι αλλαγής φάσης.

Το εθνικό τσίρκο της Κίνας, στο "Nr 6" (Θέμιδος 18, Ταύρος, παράλληλη της οδού Πειραιώς, στο "ύψος" του αριθμού 254, πίσω από το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, τηλ. 210-3388.400).

Ένα στερεό τήκεται, δηλαδή λιώνει, όταν απορροφά αρκετή θερμότητα, ενώ ένα υγρό πήζει, όταν χάσει αρκετή θερμότητα.

Καθημερινές 8.30 μ.μ., Σάββατο 6 μ.μ. και 9 μ.μ., Κυριακή 12 μ. μ και 6 μ.μ.

Ομοίως, ένα υγρό εξαερώνεται, αν πάρει θερμότητα, και το αέριο υγροποιείται, όταν χάνει θερμότητα.

Εισιτήρια: 25 και 15 ευρώ (παιδικό - έως 12 ετών).

Η γρήγορη εξαέρωση με τον ταυτόχρονο σχηματισμό φυσαλίδων ατμού στο εσωτερικό του υγρού ονομάζεται βρασμός. Μπορεί ακόμη ένα στερεό να γίνει αέριο χωρίς να υγροποιηθεί προηγουμένως, οπότε λέμε ότι εξαχνώθηκε.

Εικ. 1.51 Οι αλλαγές ανάμεσα στις τρεις φάσεις

Παράδειγμα εξάχνωσης είναι τα διάφορα εντομοκτόνα και αποσμητικά χώρου (π.χ. ναφθαλίνη) που χρησιμοποιούμε στις ντουλάπες, για να προστατεύουν τα ρούχα από το σκόρο και να αρωματίζουν το χώρο.

Στην εικόνα 1.52 παριστάνεται γραφικά το τι συμβαίνει σε ένα υλικό στο οποίο προσφέρεται θερμότητα, καθώς αυτό αλλάζει φάση. Το διάγραμμα αναφέρεται σε ποσότητα ενός χιλιόγραμμου νερού υπό κανονική ατμοσφαιρική πίεση (1,01 x 105 Pα).

Εικ. 1.52 Η θερμοκρασία ως συνάρτηση της προσφερόμενης θερμότητας σε ένα (1 kg) πάγου αρχικής θερμοκρασίας -40 °C ώσπου να μετατραπεί σε ατμό πάνω από τους 100 °C.

Η ποσότητα του νερού ξεκινάει από θερμοκρασία -40 °C και, όπως φαίνεται στο διάγραμμα της εικόνας 1.52, καθώς προσφέρεται θερμότητα στον πάγο, η θερμοκρασία του αυξάνεται με ρυθμό περίπου 2 °C/Kcal (μια και για τον πάγο είναι c = 0,50 Kcal/kg °C). Μόλις όμως φτάσουμε στη θερμοκρασία 0 °C, η θερμοκρασία σταματά να ανεβαίνει παρ' όλο που η θερμότητα συνεχίζει να προσφέρεται. Εκείνο που συμβαίνει τώρα είναι ότι, καθώς συνεχίζεται η προσφορά της θερμότητας, ο πάγος βαθμιαία μετατρέπεται σε υγρό (νερό), χωρίς καμιά αλλαγή στη θερμοκρασία. Ώσπου να απορροφηθούν 80 Kcal, ο πάγος έχει μετατραπεί εξ ολοκλήρου σε νερό, και η θερμοκρασία αρχίζει και πάλι να ανεβαίνει με ρυθμό 1 °C/Kcal. Όταν φτάσει το νερό τους 100 °C, η θερμοκρασία και πάλι παραμένει σταθερή, ενώ η θερμότητα συνεχίζει να προσφέρεται. Εκείνο που συμβαίνει τώρα είναι η σταδιακή μετατροπή του νερού σε ατμό (αέριο). Περίπου 540 Kcal απαιτούνται, για να μετατρέψουν 10 kg νερού σε ατμό. Αφού προσφερθούν και τα 540 Kcal, η θερμοκρασία του ατμού αρχίζει και πάλι να ανεβαίνει, καθώς η θερμότητα συνεχίζει να προσφέρεται.

Διάφορες άλλες ουσίες ακολουθούν παρόμοια διαγράμματα με αυτό του νερού, παρ' όλο που οι θερμοκρασίες τήξης και βρασμού, καθώς και οι ειδικές θερμότητες και οι θερμότητες τήξης και εξαέρωσης είναι διαφορετικές.

Η θερμότητα που απαιτείται για να μεταβεί μια ουσία από τη στερεή στην υγρή κατάσταση ονομάζεται θερμότητα τήξης και συμβολίζεται με LT.

Η θερμότητα που απαιτείται για να μετατραπεί μια ουσία από την υγρή στην αέρια κατάσταση ονομάζεται θερμότητα εξαέρωσης και συμβολίζεται με Lα.

Η θερμότητα εξαέρωσης του νερού είναι 539 Kcal/kg.

Τιμές της θερμότητας τήξης και εξαέρωσης για διάφορα υλικά παρέχονται στον πίνακα VI.

Οι θερμότητες αυτές ονομάζονται και λανθάνουσες θερμότητες, γιατί δεν έχουν ως εμφανές αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος.

Οι θερμότητες εξαέρωσης και τήξης αναφέρονται επίσης και ως θερμότητες που απελευθερώνονται από μια ουσία, όταν αυτή υγροποιείται ή στερεοποιείται αντίστοιχα. Συνεπώς, ο ατμός αποδίδει 540 Kcal/kg, όταν υγροποιείται και το νερό αποδίδει 80 Kcal/kg, όταν παγώνει.

Φυσικά, η συνολική θερμότητα που συμμετέχει στην αλλαγή φάσης μιας ουσίας δεν εξαρτάται μόνο από τις λανθάνουσες θερμότητες αλλά και από τη συνολική ποσότητα (μάζα) της ουσίας. Δηλαδή: Q = m L (19) όπου: L είναι η λανθάνουσα θερμότητα για τη συγκεκριμένη αλλαγή φάσης της ουσίας, m είναι η μάζα της ουσίας, Q είναι η θερμότητα που απορροφάται ή αποβάλλεται κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης αλλαγής.

ΠΙΝΑΚΑΣ VI Λανθάνουσες θερμότητες τήξης και εξαέρωσης (σε 1 at) διάφορων ουσιών και τα αντίστοιχα σημεία τήξης και βρασμού Ουσία - Σημείο πήξης - Θερμότητα τήξης – Θερμότητα τήξης - Σημείο βρασμού - Θερμότητα εξαέρωσης – Θερμότητα εξαέρωσης Ουσία – oC - Kcal/kg - J/kg x 105 – oC - Kcal/kg - J/kg x 105 Οξυγόνο - -218,8 - 3,3 - 0,14 - -183 – 51 - 2,1 Άζωτο - -210,0 - 6,1 - 0,26 - -195 – 48 - 2,0 Οινόπνευμα - -144 – 25 - 1,04 – 78 – 204 - 8,5 Αμμωνία - -77,8 - 8,0 - 0,33 - -33,4 – 33 - 1,37 Νερό – 0 - 79,7 - 3,33 – 100 – 539 - 22,6 Μόλυβδος – 327 - 5,9 - 0,25 – 1750 – 208 - 8,7 Άργυρος – 961 – 21 - 0,88 – 2193 – 558 - 23 Σίδηρος – 1808 - 69,1 - 2,89 – 3023 – 1520 - 63,4 Βολφράμιο – 3410 – 44 - 1,89 – 5900 – 1150 - 48,0